نماز شب ۱۱ رکعت است که به صورت پنج نماز دو رکعتی و یک نماز یک رکعتی خوانده میشود.
نماز شب مهم‌ترین نماز مستحبی است که ۱۱ رکعت دارد و وقت آن پس از نیمه شب شرعی تا طلوع فجر است. بنا بر آیه «وَمِنَ اللَّیلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّک» نماز شب بر پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله واجب و بر سایر مؤمنان مستحب است. در روایات بر اهمیت آن تأکید شده و آن را شرف مؤمن، کفّاره گناهان روز، برطرف کننده وحشت قبر و ضامن روزی معرفی میکند و توصیه شده در صورت گذشتن وقت، قضای آن خوانده شود.
الزامی برای خواندن همه ۱۱ رکعت وجود نداشته و می‌توان کمتر خواند، که در این صورت خواندن سه رکعت آخر (دو رکعت نماز شَفع و یک رکعت نماز وَتر) فضیلت بیشتری دارد.
چگونگی نماز شب
نماز شب ۱۱ رکعت است که به این ترتیب خوانده میشود:
هشت رکعت به صورت چهار نماز دو رکعتی به نیت نافله شب.
دو رکعت به نیت نماز شَفع که مستحب است در رکعت اول آن سوره حمد و سوره ناس، و در رکعت دوم سوره حمد و سوره فلق خوانده شود.
یک رکعت به نیت نماز وَتر[1] که بهتر است پس از سوره حمد، سه مرتبه سوره توحید و یک مرتبه سوره‌های فلق و ناس قرائت شود. به طولانی کردن قنوت این نماز سفارش بیشتری شده است.[2]
مستحبّ است در قنوت نماز وتر برای چهل مؤمن دعا یا استغفار کند. هفتاد مرتبه ذکر: اَسْتَغْفِرُاللهَ رَبّی وَ اَتُوبُ اِلَیهِ ، هفت مرتبه : هذا مَقامُ الْعائِذِ بِک مِنَ النّارِ (ترجمه: این است مقام پناه برنده به تو از آتش دوزخ) ، و سیصد بار «اَلعَفو» بگوید (کمتر از این اعداد هم اشکال ندارد) و سپس این دعا را بخواند: رَبِّ اغْفِرْلی وَارْحَمْنی وَ تُبْ عَلی اِنَّک اَنْتَ التَّوّابُ الْغَفُورُ الرَّحیمُ (ترجمه: و به من رحم کن و توبه‌ام را بپذیر، به درستی که تو بسیار توبه پذیر و آمرزنده و مهربانی)
بافضیلت‌ترین بخش نماز شب، نماز شَفع و وَتر است و نماز وتر برتر از نماز شفع است.
وقت نماز شب از نیمه شب شرعی تا فجر صادق است و هنگام سحر از سایر مواقع بهتر است.[3]
پی نوشت:
1. قمی، مفاتیح الجنان، کتاب باقیات الصالحات، کیفیت نماز شب.
2. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: آسوده‌ترین شما در توقفگاه قیامت کسی است که قنوت نماز وتر او طولانی‌تر باشد: اَطْوَلُکمْ قُنُوتا فِی الْوَتْرِ اَطْوَلُکمْ راحَةً یوْمَ القِیامَةِ فِی المَوْقِفِ. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۲۸۷
3. قمی، عباس، مفاتیح الجنان، صص۸۶۹-۸۷۲.