بررسی نوع مدیریت کشور در دولت سابق، نشان از یک عقب ماندگی و چه بسا تعطیلی عمده در زمینه‌های اقتصادی دارد.
ذهنیت‌سازی، از جمله ابزاری است که بر اساس آن، بسیاری از جریان‌های سیاسی اهداف خود را پی‌ریزی می‌کنند. ذهنیت‌سازی به این معنی که در اثر برخی از تبلیغات و القائات در سطح کلانِ رسانه‌ای و غیررسانه‌ای، یک تئوری را در جامعه مطرح کرده و آن را راه حل ایده‌آل برای برون رفت از مشکلات و چالش‌های موجود معرفی می‌کنند، سپس در این مسیر آنقدر سرمایه‌گذاری می‌کنند که تبدیل به یک باور عمومی شود.
دولت سابق در اثر به کارگیری همین فرمول، توانست بخش عظیمی از افکار عمومی جامعه را نسبت به برجام و سیاست خاص نگاه به غرب، متقاعد کند و تمام ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه کشور را معطل این شکل خاص از سیاست کند.[1] صحبت از نقد برجام و سیاست خارجی دولت قبل نیست، سخن در این است که امروز پس از گذشت چند سال از ارائه این مدل حکمرانی، باید دید که آیا صرفاً یک ذهنیت‌سازی در راستای لطمه زدن به حیثیت اقتصادی و فرهنگی جامعه بوده، یا واقعاً راه‌حلی برای رشد شاخص‌های اقتصادی و سیاسی ایران در سطح بین‌الملل است؟!
اگر بخواهیم در مقام تحلیل این مساله از وادی تئوری‌پردازی‌های سیاسیِ صرف، خارج شده و بر اساس آمار پیش برویم، می‌توان بازارهای منطقه‌ای را به عنوان نمونه برای تطبیق ملاک‌های پیشرفت و موفقیت در نظر گرفت. بر اساس آمار رسمی در ۸ سال دولت روحانی و زمانی که تمام تمرکز دولتمردان به کاخ سفید و پارلمان‌های اروپایی بود و در عین حالی که ایران از تجارت با متحدان خود، مانند چین و روسیه نیز محروم بود، رقبای اقتصادی و سیاسی، به‌سرعت بازارهای منطقه‌ای را از چنگ جمهوری اسلامی ایران درآوردند.
به طورمثال، کشور ترکیه در عین‌حالی که با سوریه در جنگ مستقیم قرار داشت، همزمان سهم بیشتری نسبت به ایران در بازار داخلی این کشور را در اختیار خود داشت. به طوری‌که میانگین صادرات ایران طی ۱۰ سال اخیر به سوریه ۱۸۸ میلیون دلار بوده، اما این رقم برای ترکیه حدود یک میلیارد و ۸۴۷ میلیون دلار ثبت شده است. [2]
تقریبا بعد اقتصادی سیاست خارجی ایران در طول هشت سالِ دولتِ سابق، نسبت به دیگر کشورهای همسایه نیز به همین شکل به پیش می رفت؛ یعنی همان کوتاهی‌ها و همان ازدست دادن ظرفیت‌های منطقه‌ای نسبت به کشورهای دیگر غیر از سوریه هم مطرح بود. اینک اما ایران اسلامی در مسیری تازه قدم برداشته و افقی مبتنی بر سیاست‌های انقلابی را هدف گرفته است که سفر اخیر ریاست محترم جمهوری و انعقاد قراردادهای اقتصادی مهم، برقراری ارتباط با کشور عربستان و نیز شکل‌گیری پیمان‌های چندجانبه با کشورهای چین و روسیه، نشانه‌ای از همین ریل گذاری جدید به حساب می‌آید.[3]
پی نوشت:
1. فارس، http://fna.ir/1q20gs
2. رجانیوز، http://rajanews.com/node/366979
3. ایرنا، https://irna.ir/xjMmCK