کوک ناکوک دل

کوک‌­دل 

یکی از برنامه‌هایی که در چند ماه گذشته از شبکه چهارم سیما پخش می‌شود، برنامه «کوک­‌دل» است. کوک­‌دل از آن دسته برنامه­‌هایی است که در پی معرفی مفاخر و بزرگان موسیقی هستند. برنامه کوک­‌دل با تهیه­‌کنندگی و کارگردانی «ملودی مهرداد» و با پژوهش و نویسندگی «عباس مهری اردستانی» ساخته شده است. در این برنامه با مفاخر و بزرگان موسیقی استان اصفهان آشنا شده و هنرنمایی آن­ها را برای مدت کوتاهی شاهد هستیم. در این نوشتار به دنبال بررسی این برنامه هستیم چرا که زمان زیادی از آنتن یک شبکه سراسری را به خود اختصاص داده و به عنوان یک برنامه تخصصی باید مورد بررسی قرار گیرد.

برنامه تخصصی موسیقی

کوک‌­دل همان­طور که از عنوان این مجموعه مشخص است، برنامه‌‌­ای است که قصد داشته تا به صورت تخصصی به پیشکسوتان عرصه موسیقی بپردازد. به همین دلیل نیز، تلاش کرده تا از مدیوم مستند برای پرداختن به موضوع، استفاده کند. این برنامه مستند گونه نیز از شیوه «کله­‌های سخنگو» بهره برده است، یعنی هرکدام از پیشکسوتان، رخ­‌به‌­رخ با دوربین و مخاطبین، از زندگی و تخصص موسیقایی خود سخن می‌­گویند.

اما در بررسی این برنامه، با دو کلید واژه برخورد می­‌کنیم که هر دوی آن­ها به تنهایی باعث جذب مخاطب و جذابیت برنامه می‌­شوند «موسیقی و تخصص»، ولی هرچه در این برنامه در پی جذابیت بگردید، هیچ خبر و اثری از آن یافت نمی­‌شود. در پاسخ به چرایی این اتفاق باید به دقت در زوایای پنهان این مجموعه نور افکند و از کم‌وکاستی‌های آن آگاه شد. یکی از لازمه‌­های هر نوع برنامه تصویری و مالتی مدیا برای ایجاد جذابیت و مقبولیت درام‌پردازی[1] است. در مجموعه کوک‌­دل هیچ‌­کدام از این عوامل جذابیت و مقبولیت وجود نداشته و ندارد؛ نه از فرم دارای اصالت خبری هست و نه از اصالت محتوای گیرا. در واقع تنها چیزی که مخاطب شاهد آن است، پر کردن کنداکتور است. حال سؤال اینجاست، برنامه­‌ای که در صداوسیما مرکز اصفهان ساخته شده و واقعاً فقط در حد همان سیمای استانی است، چگونه و چرا سر از یک شبکه سراسری درمی‌آورد؟ درحالی‌که تمام پیشکسوت‌­های معرفی شده در این برنامه از خطه اصفهان هستند.

یکی از نکاتی که در مورد برنامه کوک‌­دل باید به آن اشاره شود و نقطه ضعف جدی این برنامه است، عدم وجود تخصص‌گرایی در برنامه است. این عدم وجود تخصص‌­گرایی به عدم جذابیت منتهی می‌­شود. برای نشان دادن عمق فاجعه عدم جذابیت، تنها کافی است که از کلمه خواب‌­آور برای این برنامه استفاده کنیم. تنها جاهایی از این برنامه می­‌­تواند برای عده‌­ای جذابیت داشته باشد و آن هم بخشی است که این پیشکسوتان موسیقی به هنرنمایی می‌­پردازند وگرنه دیگر بخش‌های برنامه عاری از جذابیت هستند. ریتم کند در محتوا و فرم باعث می­‌شود که ادامه تماشای این برنامه سخت باشد.

نمایش آثار تاریخی اصفهان

یکی از نکات بسیار مثبت برنامه کوک‌­دل، که واقعاً از این نظر باید مورد تجلیل قرار بگیرد، نمایش زیبایی از آثار تاریخی شهر اصفهان است. این آثار که اکثراً ثبت جهانی شده­‌اند از زیبایی و جذابیت بصری چشم­‌گیری برخوردارند. به همین علت باعث جذب گردشگر از سراسر جهان می‌­شوند. این تصاویر زیبا از معماری کهن ایرانی، همراه با موسیقی سنتی هارمونی[2] دل‌نشین و آرامش‌­بخشی ایجاد می‌­کند، ولی به دلیل ریتم به شدت کند در بخش آشنایی با هنرمند، این هم‌نشینی هارمونیک موسیقی سنتی و آثار تاریخی معماری اصفهان آن‌قدر که باید و شاید نمی‌­تواند توجه مخاطبین را به خود جلب کند.

در پایان این برنامه برای کسانی که به دنبال تحقیق در مورد موسیقی سنتی در عصر حاضر هستند و یا کسانی که به موسیقی سنتی علاقه ­دارند، توصیه می­‌شود و به دلایل بسیاری غیر از این افراد، دیگران از دیدن برنامه کوک‌­دل لذتی نخواهند برد.

پی‌نوشت:

[1] درام = کنش­‌مندی و کش­مکش‌­گرایی

[2] هماهنگی یا هارمونی Harmony، ریشه در کلماتِ یونانی دارد و در مُحاوره یا فلسفه، هارمونی را «تناسب» معنا می‌کنند. از نظرِ ریشه‌ای هارمونی به معنای وحدت و هماهنگی است و بیانگرِ یگانگی در اجزا و تشکیل یک واحدِ کل است.