به مناسبت چهارم خرداد روز دزفول، روز مقاومت و پایداری، شبکه چهار سیما مستند زیبایی را به عنوان "الف دزفول" پخش کرد که در این نوشتار به بررسی آن پرداختهایم.
تاریخ 4 خردادماه در تقویم کشورمان به عنوان روز دزفول، روز مقاومت و پایداری نامگذاری شده است. دلیل این نامگذاری مقاومت و پایداری مردم این شهر در برابر حملات سنگینی است که رژیم بعث عراق به این شهر کرده است.
مستند «الف دزفول» به کارگردانی «علی شهابی» بازخوانی تاریخی از اتفاقاتی است که به این شهر گذشته و تاریخچه حمله نظامی رژیم بعث عراق به شهر دزفول را در قالب خاطرهگویی شاهدان، مرور میکند. این مستند به سفارش مرکز سیمای استانها و شبکه خوزستان ساخته شده و 4 خردادماه از شبکه چهارم سیما پخش شد.
مردم غیور شهر دزفول، با مقاومت خود، بنیانگذار انقلاب اسلامی را به تمجید واداشتند. امام خمینی (ره) فرمودند: شما مردم دزفول امتحان دادید و سربلند از این امتحان بیرون آمدید.
مهمترین نکته در اتفاقات دزفول به ویژه بمبارانها، حضور مردم در شهر و عدم ترک منطقه توسط آنهاست. با اینکه دزفول آماج حملات سنگین رژیم بعث عراق قرار میگیرد، اما بسیاری از مردم، شهرشان را ترک نمیکنند و مقاومت میکنند. همانطور که میدانید وقتی صدام وارد خاک ایران میشود، طمع جنوب خوزستان را دارد و برای رسیدن به آنجا باید از شهرهای شمالی خوزستان یعنی دزفول، اندیمشک و شوش عبور میکرد. به همین دلیل فشار نظامی بسیار زیادی به این مناطق آورد، اما با مقاومت جانانه مردم روبهرو شد. دلیل نام گذاری مستند این است که در دوران دفاع مقدس، رادیو عراق برای ترساندن مردم ایران نام تمام شهرهایی که قرار بود مورد موشک باران قرار بگیرند را اعلام میکرد و در تمام موارد گزینه نخست، الف دزفول بود. همین امر نشان دهنده اهمیت استراتژیک شهر سربلند دزفول است.
کارگردان در مستند «الف دزفول» سراغ جمعی از مردم این شهر رفته و با آنها مصاحبه کرده است. عمدهشان درباره جریان داشتن زندگی در شهر علیرغم بمبارانها سخن گفتند. نگارنده معتقد است اگر قرار باشد یک کار سینمایی خوب درباره خوزستان ساخته شود، خوب است که روی این موضوع متمرکز شود.
علی شهابی درباره انتخاب فرم روایی برای اینکه مستند از یک گزارش صرف فاصله بگیرد، شیوه روایت متفاوتی را انتخاب کرده و سراغ رادیو دزفول رفته است. این رادیو برای مردم بسیار آشناست؛ در همان روزهای ابتدایی جنگ، رادیو دزفول برای اینکه حملات هوایی و دیگر اخبار را به مردم اطلاعرسانی کند، شکل میگیرد. از نگاهی دیگر، اگر رادیو عراق، خبر از حملات میداد، رادیو دزفول نیز مقاومت، ایثار و ایستادگی در برابر دشمن را به مردم میگفت. از سویی دیگر، در روزهای ابتدایی جنگ، رادیو نقش بسیار مهمی در زندگی مردم داشته و در مقطعی تبدیل به یکی از فراگیرترین رسانهها در بین مردم میشود. رادیو دزفول هنوز هم فعالیت دارد.
آنچه که در مورد این مستند دوست داشتنی حائز اهمیت است و باعث میشود تا برای دیدن به دیگران توصیه شود، ریتم مناسب اتفاقات و توانایی برقراری ارتباط احساسی بین مخاطب و وقایع سالهای ابتدایی جنگ در شهر دزفول است.