برای تأثیرگذاری بیشتر یک سخنرانی یا فیلم و سریال با محتوای دینی بر روی مخاطب، وجود مؤلفه‌هایی همچون نیت خالص و شخصیت معتقد گوینده یا بازیگر نیز نقش بسزایی دارد.
سر کلاس بودیم. استاد حرف جالبی زد. گفت: من قبلاً فکر می‌کردم این فیلم‌ها و سریال‌های مذهبی که ساخته می‌شوند، به‌مراتب اثرشان از یک سخنرانی مذهبی بیشتر است؛ به این دلیل که سخنرانی مذهبی محتوای دینی را فقط در قالب لفظ در اختیار مخاطب قرار‌می‌دهد؛ ولی فیلم با هزاران تصویر، آن محتوا را به مخاطب ارائه می‌کند. معلوم است که تصویر خیلی بهتر و عمیق‌تر در ذهن قرارگرفته و باقی می‌ماند. به‌تازگی به این نتیجه رسیده‌ام که این‌گونه نبوده و مقایسه تک‌بعدی بین فیلم و سخنرانی، صحیح نمی‌باشد؛ چراکه ده‌ها مؤلفه در تأثیرگذاری یک اثر بر ذهن مخاطب نقش دارد و قالب آن که به‌صورت صوت باشد یا تصویر، فقط یکی از این مؤلفه‌ها است.
استاد در توضیح این حرفش گفت: شخصیت گوینده یا بازیگر یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌ها است. هنگامی‌که مخاطب ببیند یک بازیگر تنها در فضای فیلم شخصیتی مثبت داشته و خارج از آن فردی لاابالی و بی‌اعتقاد است، اگر نگوییم که چنین نمایشی اثر معکوس بر او می‌گذارد، لااقل باید بپذیریم که بی‌تأثیر است. همچنین نیت فرد نیز تأثیر بسزایی در اثربخشی کار او دارد. گاهی یک سخنرانی مذهبی که ازسوی یک شخصیت فرهیخته و مهذب ایراد می‌شود، مسیر زندگی یک فرد را برای همیشه تغییر می‌دهد. اخلاصی که در آن سخنران وجود دارد و سبب شده تا برای رضای خدا سخن بگوید، اثر سخنش را ده‌ها برابر می‌نماید. این سخن منسوب به امیرالمؤمنین علیه‌السلام معروف است که فرمودند: «سخن هنگامی‌که از دل [گوینده] برآید، بر دل [مخاطب] می‌نشیند و هنگامی‌که از زبان او برخیزد، از گوش [مخاطب] پیش‌تر نمی‌رود».[1]
شهید مطهری درباره درس‌های اخلاق استادش امام‌خمینی رحمه‌الله چنین می‌گوید: «درس اخلاقی که به‌وسیله شخصیت محبوبم در هر پنجشنبه و جمعه گفته می‌شد و در حقیقت درس معارف و سیر و سلوک بود نه اخلاق به مفهوم خشک علمی، مرا سرمست می‌کرد. بدون هیچ اغراق و مبالغه‌ای این درس مرا آن‌چنان به وجد می‌آورد که تا دوشنبه و سه‌شنبه هفته بعد خودم را شدیداً تحت‌تأثیر آن می‌یافتم. بخش مهمی از شخصیت فکری و روحی من در آن درس و سپس در درس‌های دیگری که در طی دوازده سال از آن استاد الهی فراگرفتم، انعقاد یافت».[2]
همچنین مالی که از آن یک اثر تهیه می‌شود، نقش ویژه‌ای در تأثیرگذاری آن دارد. هیچ‌گاه با مال حرام نمی‌توان یک اثر فاخر تهیه نمود.
پی‌نوشت:
[1]. ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، مکتبه آیه‌الله المرعشی النجفی، ج20، ص287.
[2]. دانشنامه حوزوی ویکی‌فقه، درس اخلاق (ویژگی‌ها)، https://b2n.ir/x51277.