سلبریتی‌هایی که برای اغتشاشات ایران کمپین به راه انداخته و به اسم آزادی مقابل دوربین موهای خود را می‌بریدند، امروز درباره وقایع پاریس و قتل نوجوان فرانسوی توسط پلیس این کشور سکوت کرده‌اند.
پس از آنکه خبر قتل نائل، نوجوان ۱۷ ساله فرانسوی به دست پلیس این کشور با اصابت مستقیم گلوله در سراسر جهان پخش شد، چیزی نگذشت که تصاویر منتشرشده از نحوه قتل این نوجوان خشم مردم فرانسه را برانگیخت و این کشور که به تجمعات و اعتراضات مردم در بازه‌های زمانی متفاوت به دلایل گوناگون عادت دارد، بار دیگر به استقبال دور جدیدی از تظاهرات خشونت‌آمیز رفت. این تظاهرات از منطقه «نانتر» یعنی محل قتل آغاز شد و به تدریج به سایر شهرها نیز سرایت کرد.
به آتش کشیده شدن خودرو‌ها و ساختمان‌های دولتی و غیردولتی، گوشه‌ای از تنش‌های شب‌های اخیر فرانسه است؛ در پی توسل معترضان به خشونت، برخی منابع خبر از آن دادند که حکومت این کشور در حال شناسایی افرادی است که نقش اصلی را در التهابات خیابانی ایفا می‌کردند. درگیری‌ها در فرانسه در حالی ادامه پیدا کرد که دستگیری معترضان از ساعات اولیه اعتراضات مردمی آغاز شد.
علیرغم استقرار هزاران نیروی امنیتی برای سرکوب تظاهرات، ناآرامی‌ها در نقاط مختلف فرانسه ادامه پیدا کرد. آمار دستگیری‌ها لحظه به لحظه افزایش پیدا کرد و دو روز بعد از شروع اعتراضات به حدود هشتاد نفر رسید.
اخبار حاکی از آن است از زمان آغاز اعتراضات روزانه حدود هزار نفر در جریان اعتراضات بازداشت شده‌اند. رشد تصاعدی خشم به حدی رسیده که بیش از ۲۵۰۰ حادثه آتش سوزی مربوط به ۱۳۵۰ وسیله نقلیه و ۲۳۴ ساختمان ثبت شده و دولت فرانسه تمامی مراسمات و رویداد‌های بزرگ در سراسر کشور را لغو کرده است.
سطح سرکوب‌ها تا حدی بالا گرفت که دولت فرانسه اعلام کرد ۴۵ هزار نیروی پلیس برای مقابله با تظاهرکنندگان مستقر می‌کند، علاوه بر این حدود ۲۰۰۰ پلیس ضد شورش به حومه پاریس فراخوانده شدند. با حضور پلیس ضدشورش شهرها چهره امنیتی به خود گرفتند و تاکنون بیش از دو هزار نفر دستگیر شده اند.
مکرون علیه پاریس
تداوم التهابات باعث شد «امانوئل ماکرون» رئیس‌جمهور فرانسه با وزرای ارشد کابینه خود جلسه بحران تشکیل دهد. او در واکنش به آنچه در خیابان‌های فرانسه در حال وقوع بود عنوان کرد: «اقدامات و صحنه‌های خشونت آمیزی که به دنبال کشته شدن یک نوجوان به دست پلیس رخ داد، غیرقابل توجیه است!» این در حالی است که او در نخستین واکنش رسمی خود به اعتراضات و ناامنی‌ها در ایران نوشت که فرانسه سرکوب‌های اعمال شده توسط رژیم ایران را محکوم می‌کند.
مکرون با متهم نشان دادن دولت جمهوری اسلامی عنوان کرده بود: «برای زنانی که با شجاعت شروع به کنار گذاشتن حجاب کرده و جلوی اسلحه رفته‌اند، برای جوانان و مردانی که برای حقوق زنان مبارزه می‌کنند، برای آنچه در این مبارزه جهانی است، فرانسه سرکوب‌های اعمال شده توسط رژیم ایران را محکوم می‌کند.»
او که در جریان اغتشاشات ایران، با اپوزیسیون خارج نشین و دشمنان مردم ایران عکس یادگاری می‌گرفت، اکنون در شرایطی که دولت خود را در شرایط تهدیدآمیز دیده، به شدیدترین سرکوب‌ها متوسل شده است. از آنجا که اکثر معترضان خیابانی در فرانسه نوجوان‌ها هستند، مکرون مسئولیت این معترضان را برعهده والدین دانسته و از آنان خواسته است از مشارکت فرزندانشان در اعتراضات جلوگیری کنند.
همه این‌ها در حالی است که کمتر از یک سال پیش، دولت فرانسه و چند کشور دیگر اروپایی، پلیس ایران را به علت مقابله با آشوبگران تحریم کرده بودند و رفتار تخریب‌گر کسانی که به خیابان آمده بودند را اعتراض می‌خواندند؛ اما امروز دولت فرانسه دستور اقدام «سریع، قاطع و نظام‌مند» با معترضان توسط پلیس را صادر کرده است. همچنین وزارت دادگستری فرانسه اعلام کرده است که «والدین ملزم به پرداخت جریمه خسارت‌هایی هستند که فرزندانشان به بار می‌آورند.»
این در حالی است که دولت مکرون به علت اتخاذ چنین سیاستی زیر بمباران خبری از سوی رسانه‌های خارجی قرار نگرفته و ارتشی از امکانات مختلف برای حمله نرم به عواطف مردمش و تحریک آن‌ها در راستای شورش بسیج نشده است.
تناقض در اظهارات مکرون باعث شد انتقادات زیادی علیه او صورت بگیرد؛ «تییری ماریانی» قانونگذار فرانسوی در واکنش به این رفتار ماکرون گفت: «این رفتار زیبنده فردی در قامت ریاست جمهوری فرانسه نیست.» همچنین «جان فیلیپ تانجوی» از نمایندگان جناح راست و منتقد ماکرون در توییتی نوشت که «فرانسه در حالی که با خشم معترضان و سرکوبگری پلیس در حال سوختن است، امانوئل ماکرون در حال شرکت در کنسرت موسیقی است.»
محدودیت اینترنت در مهد آزادی
با گسترش موج اعتراضات خیابانی فرانسه، ماکرون اعلام کرد که فضای مجازی باعث تحریک عواطف و احساسات مردم به ویژه قشر نوجوان شده است. خبر‌ها حاکی از آن است که نوجوانان گروه قابل توجهی از معترضان هستند که در اعتراض به قتل یک نوجوان به خیابان آمده‌اند. از این رو، پارلمان فرانسه ضمن تصویب لایحه‌ای جدید استفاده نوجوانان زیر ۱۵ سال از شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی را محدودتر کرد و دسترسی این گروه به شبکه‌های اجتماعی را منوط به رضایت والدین برشمرد. بر این اساس، نوجوانان فرانسوی دسترسی آزادانه خود به «اسنپ‌چت»، «تیک‌تاک» و «اینستاگرام» را از دست دادند.
وقتی سرکوب‌های پلیس ضد شورش و محدودیت دسترسی به اینترنت نتوانست التهابات را کنترل کند، مکرون اعلام کرد که دولت پاریس تدابیر بیشتری در رابطه با اعتراضات در پیش خواهد گرفت و هشدار داد که با هرکسی که به مؤسسات دولتی حمله یا آن‌ها را غارت کند قاطعانه برخورد می‌شود. همچنین آنکه شبکه‌های اجتماعی نقش مهمی آشوب‌های اخیر این کشور داشته؛ خبر داد که هرگونه محتوای تحریک‌آمیز در راستای اعتراضات شبکه‌های اجتماعی حذف خواهند شد.
سکوت سلبریتی‌های گیس‌بریده برای وقایع پاریس
رصد حوادث امروز پاریس، کمابیش هرکسی را به یاد پاییز گذشته تهران می‌اندازد؛ اما تفاوت پوشش اخبار حوادث ایران و فرانسه در رسانه‌های بین‌المللی هرگز اجازه نمی‌دهد این دو واقعه در دو کفه برابر قرار بگیرند، چراکه حکومت جمهوری اسلامی از روز نخست اعتراضات تحت شدیدترین حملات رسانه‌ای قرار داشت.
گرچه آنچه در فرانسه در حال وقوع است در پی یک «قتل عمد» و با اصابت مستقیم گلوله پلیس رخ داده و هیچ ابهامی درباره آن وجود ندارد، اما از جنبه‌هایی با اتفاقات پاییز ۱۴۰۱ در ایران قرابت و مشابهت دارد. تفاوت مهم میان این دو پرونده آن است که در ماجرای قتل نوجوان فرانسوی، خبری از شلوغ‌کاری و سلبریتی‌ها داخل فرانسه یا چهره‌های بین‌المللی نیست. سلبریتی‌هایی که سال گذشته برای مهسا امینی گیس می‌بریدند، این روز‌ها در برابر کشته شدن یک جوان ۱۷ ساله فرانسوی به دست پلیس در سکوت هستند.
این افراد حالا در ایام ناامنی‌های پاریس، نه تنها ترمز سکوت را تا انتها فشرده‌اند بلکه در منطقه مقابل عده‌ای از شناخته‌شده‌ترین‌ها، از مردم کشورشان می‌خواهند خشونت در اعتراضات را تمام کنند!
«کیلیان امباپه» فوتبالیست فرانسوی تیم «پاری سن ژرمن» چهره شناخته شده فوتبال اروپا، با صدور بیانیه در صفحه شخصی خود به مردم فرانسه عنوان کرد که خشم مردم را درک می‌کند، ولی شکل اعتراض را نه! این فوتبالیست با تاکید بر اینکه اموالی که تخریب می‌شوند، اموال خود مردم است، می‌گوید: «خشونت را کاهش دهید!».
نکته‌ای که مورد توجه کاربران فضای مجازی قرار گرفت این بود که امباپه برخلاف برخی سلبریتی‌های فرهنگی و ورزشی داخل کشور، نه تنها مردم را به کشتن نیرو‌های پلیس و گسترش خشونت دعوت نمی‌کند، نه تنها دست به تحریک احساسات آن‌ها نمی‌زند و نه تنها به آن‌ها ساخت بمب دستی را آموزش نمی‌هد، بلکه سعی دارد شرایط را کنترل کند و به اندازه خود برای برقراری آرامش در کشورش تلاش می‌کند.
نمی‌توان نادیده گرفت که «علی کریمی» فوتبالیست سابق ایرانی از آغاز اعتراضات در ایران، چگونه بر آتش احساسات مردم بنزین می‌ریخت تا جایی که در اوج التهابات خیابانی در صفحه اینستاگرام خود آموزش ساخت بمب دستی و کوکتل مولوتوف را منتشر کرد و از انحای مختلف مردم را به سمت رفتار‌های خشونت‌آمیز و تخریب کننده سوق داد. البته کریمی تنها سلبریتی نبود که در حوادث سال گذشته، در زمین دشمن بازی کرد و تلاش داشت از نمد اغتشاشات، کلاهی برای خود ببافد.
نگاهی دیگر به حوادث داخلی کشور حادثه اخیر در ایذه را یادآوری می‌کند؛ چندی پیش که خانواده و تعدادی از دوستان و آشنایان «کیان پیرفلک» کودک ۹ سالهای که در جریان ناامنی‌ها، مظلومانه جان باخت و قاتل او دستگیر و اعدام شد، برای سالروز تولد کیان بر سر مزار او رفتند؛ پس از پایان مراسم، «پوریا مولایی» پسرعموی مادر کیان، عامدانه «سروان قنبری» مأمور نیروی انتظامی و یک سرباز فراجا را با خودرو زیر گرفت و سروان قنبری در این جنایت محرز به شهادت رسید.
پس از آنکه مأموران فراجا برای متوقف کردن قاتل، اقدام به تیراندازی به سمت او و خودرویش کردند، وی در اثر اصابت گلوله مجروح شد، ولی پس از انتقال به بیمارستان زنده نماند. همه این‌ها در حالی است که گروهی از افکار عمومی و برخی سلبریتی‌ها علیرغم حمله محرز به نیروی امنیتی و انتظامی کشور بار دیگر پرچم «وا مصیبتا» برافراشتند و جای قاتل و مقتول را عوض کردند.
شماری از رسانه‌های خارجی، کاربران فضای مجازی و البته سلبریتی‌ها با چشم‌پوشی از اینکه در هر کشوری حمله به نیروی پلیس فارغ از نیت و هدف با شدیدترین سطح درگیری مواجه می‌شود، سعی کردند با تغییر واژه‌ها این اقدام تروریستی را در ذهن افراد به عنوان یک اقدام شرافتمندانه جلوه دهند و قاتل را به عنوان یک مظلوم معرفی کنند.
از طرف دیگر، فعالیت چشم‌گیر سلبریتی‌های خارجی و داخلی علیه جمهوری اسلامی در فضای مجازی به قدری شدید بود که اجازه فروکش کردن آتش ناامنی‌ها را نمی‌داد؛ فعالیتی که هنوز هم با گذشت ده ماه ادامه دارد و هر از گاهی، با ادعای آزادی خواهی، احساس خشم در مردم را دست‌مایه اهداف خود می‌کند. اما وزارت دادگستری فرانسه در بیانیه امنیتی خود از مقامات ذی‌ربط این کشور خواسته است تا هویت کاربران اینترنتی که ویدئوی آشوب‌ها را در فضای مجازی منتشر می‌کنند را شناسایی کرده و تحویل مراجع قضائی دهند.
روایت وارونه در تهران؛ کتمان حقیقت در پاریس
از سوی دیگر، سطح خشونت در برخورد با معترضان و سرکوب آن‌ها در فرانسه به حدی رسیده است که اخیراً یک کودک ۹ ساله توسط پلیس فرانسه دستگیر شده است. انتشار تصویر دستگیری این کودک در فضای مجازی، موج مهیبی از انتقادات و خشم مردم فرانسه و البته سایر کشور‌ها را برانگیخته است. این در حالی است که رسانه‌ها مانور آن‌چنانی بر روی این خبر نداده و از آن به سادگی عبور کردند.
علاوه بر این انتشار ویدئوی دیگری از خشونت پلیس فرانسه علیه یک کودک مبتلا به سندروم داون در التهابات خیابانی افکار عموم را به شدت خدشه دار کرده است. تصویری که در آن کودک با سینه بر زمین افتاده و چند پلیس علیرغم اعتراض افراد و بی توجه به گریه‌های کودک با خشونت بالایی به او دستبند می‌زنند.
گروهی از کاربران فارسی زبان درباره اعتراضات فرانسه و دستگیری کودک ۹ ساله و کودک دیگر مبتلا به سندروم داون به دست پلیس این‌طور نوشته‌اند که اگر چنین برخوردی با معترضان در ایران انجام شود، تمام رسانه‌های غربی هیاهو به راه می‌اندازند و جمهوری اسلامی را به اتهام آزار و جنایت علیه کودکان بمباران خبری می‌کنند.
از سویی دیگر رسانه‌های خائن فارسی زبان که در اغتشاشات سال گذشته به مثابه یک مقر تروریستی علیه ایران عمل کردند و نهایت تلاش خود را برای تحریک مردم و ادامه اغتشاشات خیابانی به کار بردند، این روز‌ها در گفتگو با تحلیلگران مختلف می‌کوشند جلوه و جایگاه حوادث پاریس را تنزل دهد. همچنانکه یک تحلیل‌گر در گفتگو با شبکه ضد ایرانی اینترنشنال ادعا می‌کند که وقایع امروز در پاریس و شهر‌های دیگر توسط گروهی از نوجوانان، بزهکاران و افراد با جایگاه اجتماعی پایین رقم می‌خورد. او در ادامه معترضان را خلافکار‌های سازمان یافته معرفی می‌کند و می‌گوید: «از نظر جامعه شناختی این تظاهرات‌ها توسط افرادی که بین ۱۳ تا ۱۵ سال دارند و همچنین افراد حاشیه‌نشین شهرها، ناراضیان چپ افراطی، شبکه‌های دزدی محله‌ها و شبکه قاچاق و کسانی که سابقه زندان دارند، سازماندهی شده است!»
پایگاه خبری «دویچه‌وله» نیز در پوشش حوادث این روز‌ها فرانسه، می‌گوید که این کشور به ویژه شهر‌های پاریس، مارسی و لئون شاهد «شورش، غارت و خسارت‌های مالی» بوده است. رسانه‌هایی که روز‌های ناامنی در ایران، اغتشاشگران و کسانی که دست به تخریب می‌زدند را «معترض» می‌نامیدند امروز نسبت به گروه مشابه در فرانسه، آن‌ها را «غارتگر» می‌شمارند.
با توجه به آنچه گفته شد به نظر می‌رسد هرچه «روایت وارونه» و «عوض کردن جای قاتل و مقتول» برای تحریک عواطف عمومی و جهان علیه ایران شاه‌کلید رسانه‌های غربی و مدعیان آزادی بیان است، اما در نقطه مقابل، پنهان کردن وقایع کتمان حقایق و ساده‌انگاری آن‌ها در شرایط مشابهی در کشور‌های اروپایی به سرمشق نانوشته، ولی لازم‌الاجرای همگان تبدیل می‌شود.
تلاش دولت مکرون برای حفظ چهره متمدن فرانسه
«ابوالقاسم دلفی» سفیر سابق ایران در فرانسه درباره اعتراضات اخیر در فرانسه گفت: آنچه در فرانسه رخ داده به ویژه تحولات جاری در برخی شهرها مثل پاریس، مارسی و لئون که مقر مهاجران شمال آفریقا هستند، مسبوق به سابقه بوده و بار اول نیست که رخ می‌دهند. دهه‌های گذشته نیز در دفعات متعدد و به دلایل مختلفی همچون تعرض به مهاجران، زمینه اعتراضات مردمی ایجاد می‌شد.
دلفی درباره گروه‌های مختلف مهاجران در فرانسه اظهار کرد: مهاجران مختلفی در فرانسه حضور دارند، گروهی از شمال آفریقا یعنی الجزایر، مراکش و تونس و گروه دیگری از آفریقای سیاه به این کشور آمده‌اند و عده دیگری نیز مهاجران جدید هستند؛ اعرابی که در پانزده سال گذشته از سوریه و کشور‌های جنگ زده خاورمیانه به فرانسه مهاجرت کرده‌اند.
وی با اشاره به اینکه شرایط مهاجران آفریقای شمالی با سایرین متفاوت است، بیان کرد: نکته مهم آن است که یک تاریخ خونین میان شمال آفریقا و فرانسه وجود دارد که مبنای بسیاری از اتفاقات فرانسه تا امروز بوده و اغلب به جنگ و کشتار منجر شده است؛ بنابراین مسائل مهاجران شمال آفریقا با سایر مهاجران متفاوت است و در میان آن‌ها الجزایری‌ها شرایط حادتری دارند.
سفیر سابق ایران ایران در فرانسه با بیان اینکه نوجوان ۱۷ سالهای که قتل او منجر به اعتراضات اخیر شده اصالت الجزایری داشته است، عنوان کرد: این حادثه یکی از مصادیق تنش میان مهاجران و فرانسوی‌ها به ویژه گروه راست و راست افراطی است. چراکه از دید برخی از مردم این کشور، به ویژه گروه‌های راست و راست افراطی حضور مهاجران در فرانسه باعث و بانی نابسامانی اقتصادی در فرانسه است. ریشه و علت چنین اتفاقاتی در فرانسه که از دهه‌ها پیش همواره وجود داشته، عمدتاً همین اختلافات و خصومت‌ها است که البته احزاب راست و راست افراطی فرانسه از این وضع بهره‌برداری می‌کنند، همچنانکه بخشی از آرای مکرون، از رهگذر همین مسئله است.
دلفی با اشاره به اینکه بخش اعظم حوادث فرانسه، مبارزه‌ای میان احزاب سیاسی برای رسیدن به قدرت و پایین کشاندن جایگاه و اعتبار دولت حاکم است، تصریح کرد: احزاب راست فرانسه فشار را بر دولت مکرون افزایش داده‌اند و از مکرون می‌خواهند حالت فوق‌العاده در سراسر فرانسه یا حداقل بخش‌هایی از کشور اعلام کند تا اغتشاشات و اعتراضات پایان یابد؛ اما به دلایل مختلفی از این تصمیم خودداری و امتناع شده است، چراکه می‌خواهند چهره‌ای که فرانسه در اروپا و دنیا تا این لحظه از خود ساخته مخدوش نشود.
وی یادآور شد: طبیعی است که دولت فرانسه می‌کوشد چهره خود به عنوان کشور مهد دموکراسی را زیر سوال نبرد و از ظاهر خود به عنوان مدافع حقوق بشر و آزادی بیان محافظت کند. با این وجود پلیس و نیرو‌های امنیتی تا حد زیادی به خشونت دست زده‌اند تا جایی که برخی سازمان‌ها و نهاد‌های بین‌المللی نگرانی خود را ابراز کرده‌اند و از دُز بالای خشونت در برخورد با معترضان ناراضی هستند.
سفیر سابق ایران ایران در فرانسه افزود: دولت مکرون در تلاش است بدون اعلام وضع فوق‌العاده و با حضور ده‌ها هزار نفری نیرو‌های پلیس، امنیتی و ژاندارمری فرانسه اوضاع را قدری آرام کنند، اما اعتراضات خشونت‌آمیز ادامه دارد و به ویژه شب‌ها شرایط حادتر می‌شود.
دلفی درباره رفتار دوگانه مکرون درباره حوادث ایران و فرانسه متذکر شد: به خاطر داریم که مکرون در جریان تحولات سال گذشته در ایران، ضمن دخالت در اتفاقات داخلی، مواضع نامناسبی گرفت که می‌توان گفت مواضع او ریشه در روابط میان دو کشور دارد. روابط تهران-پاریس در سالهای گذشته روابط خوبی نبوده و این موضوع، باعث شده فرانسوی‌ها و مکرون از هر فرصتی علیه ایران استفاده کنند.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان