امام صادق علیه‌السلام به زائران قبر پیامبر معظم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله توصیه فرمودند که به نزد قبر آن حضرت رفته و ایشان را مورد خطاب قرار داده و خواسته‌های خود را مستقیماً از ایشان طلب کنند؛ زیرا ایشان بهترین واسطه میان خدا و مردم هستند.
یکی از روش‌های دشمنان اهل‌بیت برای واژگون ساختن واقعیت، تحریف و نقل ناقص احادیث است که بیشترین تأثیر را بر روی مخاطب عوام و ناآگاه می‌گذارد. در مسئله توسل نیز از همین شیوه استفاده کرده‌اند؛ آنان روایتی از امام صادق علیه‌السلام را که بر گرفته از منابع شیعی است، به مخاطب نشان می‌دهند که ظاهر مضمون آن، انکار مسئله توسل است:
«إِذَا دَخَلْتَ الْمَدِينَةَ، فَاغْتَسِلْ قَبْلَ أَنْ تَدْخُلَهَا أَوْ حِينَ تَدْخُلُهَا. ثُمَّ تَأْتِي قَبْرَ النَّبِيِّ فَتُسَلِّمُ عَلى رَسُولِ اللهِ ... وَإِنْ كَانَتْ لَكَ حَاجَةٌ، فَاجْعَلْ قَبْرَ النَّبِيِّ خَلْفَ كَتِفَيْكَ وَاسْتَقْبِلِ الْقِبْلَةَ وَارْفَعْ يَدَيْكَ، وَسَلْ حَاجَتَكَ؛ فَإِنَّكَ أَحْرى أَنْ تُقْضى إِنْ شَاءَ اللهُ»؛[1] «هنگامی که وارد مدینه شدی غسل کن و سپس نزد قبر پیامبر معظم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله آمده و بر ایشان سلام بده. اگر خواسته‌ای داری، قبر مطهر آن حضرت را پشت سر خود قرار داده و رو به قبله بایست و دو دست را بالا بیاور و خواسته‌ات را بگو که اگر شایستگی داشته باشی، برآورده خواهد شد».
برداشت نادرستی که از این حدیث انجام می‌شود آن است که امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند در مسجد النبی صلی‌الله‌علیه‌وآله، از خدا خواسته خود را طلب کن نه از خاتم‌الانبیاء صلی‌الله‌علیه‌وآله.
چند نکته در پاسخ به این اشکال بیان می‌گردد:
الف- این روایت به صورت ناقص بیان شده و واقعیت آن به‌گونه‌ای دیگر است:
در ابتدا، امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند: «پس از غسل و ورود به مسجد، نزد قبر پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله آمده و بر ایشان سلام بده، سپس به نزدیک قبر بیا»، سپس امام علیه‌السلام دعای مخصوصی را آموزش می‌دهند که نزد قبر پیامبر خوانده می‌شود. در این دعا ابتدا به وحدانیت خدا و سپس به رسالت پیامبر شهادت داده می‌شود و سپس زائر رو به قبر کرده و پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله را خطاب قرار می‌دهد و با ایشان سخن می‌گوید، گو اینکه جسم ایشان در برابر زائر قرار گرفته است.
زائر در پایان همین دعا به خداوند عرضه می‌دارد: «اللَّهُمَّ إِنَّكَ قُلْتَ- وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحِيماً [2] وَ إِنِّي أَتَيْتُ نَبِيَّكَ مُسْتَغْفِراً تَائِباً مِنْ ذُنُوبِي وَ إِنِّي أَتَوَجَّهُ بِكَ إِلَى اللَّهِ رَبِّي وَ رَبِّكَ لِيَغْفِرَ لِي ذُنُوبِي»؛ «خدا تو فرمودی: «و اگر آنان در آن هنگام كه بر خود ستم روا داشتند و گناه كردند نزد تو می‌آمدند و از خدا طلب آمرزش می‌كردند، و پيامبر براى ايشان آمرزش‌خواهى می‌كرد، به راستى درمی‌يافتند كه خدا توبه‌پذير و مهربان است» و بی‌تردید من به نزد پیامبر تو آمده‌ام تا از گناهان خود توبه کنم، و ای رسول خدا من به‌واسطه شما به سوی خداوند رو می‌کنم تا گناهم را بیامرزد».
در این بخش امام صادق علیه‌السلام به صراحت می‌فرمایند که دعای زائر به‌گونه‌ای است که در حال گفت‌وگو با پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله بوده و حاجتش را از آن حضرت طلب می‌کند.
ب- حتی بر اساس همین روایت ناقصی که دشمن اهل‌بیت به آن استناد می‌کند، این پرسش مطرح است که اگر «توسل» یک مسئله شرک‌آلود به‌شمار می‌آید، چرا به زائر توصیه می‌شود برای دعا در مسجد النبی حاضر شود؟ همچنین چه لزومی دارد که زائر پس از ورود به مسجد النبی، به پیامبر سلام دهد؟
اگر وهابیت بر این باورند که درخواست و طلب حاجت از خاتم‌الانبیاء صلی‌الله‌علیه‌وآله فقط در زمان حیات ایشان جایز است، پس چرا بر اساس این حدیث، زائر باید ابتدا بر پیامبر سلام کند؟ سلام بر شخصی که از دنیا رفته، چه اثری دارد؟
بنابراین مشخص می‌شود که مسئله توسل در نگاه ائمه علیهم‌السلام یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین مسیرها برای رسیدن به خواسته‌های دنیوی و اخروی مسلمانان است.
پی‌نوشت:
[1]. کلینی، محمد، کافی، ج4، ص550-551، اسلامیه.
[2]. نساء، 64.