پیاده‌نظام مدرنیسم در کشورمان با الگوسازی حباب‌گونه از ژاپن به دنبال ژاپنیزه کردن کشور هستند در حالی که در زیر این حباب، امواجی از آسیب‌های اجتماعی مخفی شده است.
سال‌هاست که پس از استعمار سیاه و قشون‌کشی چکمه‌پوشان بریتانیایی، پرتقالی، فرانسوی و... رجال روشنفکر و غرب‌زده به دنبال گشودن دروازه‌های تمدنی و فرهنگی دیگر کشورها به روی آموزه‌های وارداتی و استثمارگرانه دنیای غرب هستند. آن‌ها که در نقش پیاده‌نظام فرهنگ مداخله‌گر و متجاوز غربی عمل می‌کنند، برای پرده انداختن بر ماهیت منفعت‌طلبانه این تمدن، به ساخت کارنامه و عملکرد موفق برای غرب مشغول هستند!
بدین منظور، طیف غرب‌زدگان که شیفته سفید کردن سابقه استعمار غرب هستند، کشورهای همچون ژاپن و کره جنوبی را به‌عنوان الگویی موفق از گرایش به غرب معرفی می‌کنند تا بدین‌وسیله در افکار عمومی مردم، نسخه شفابخش و درمانگر اقتصاد ایران را گونه ژاپنی و کره‌ای معرفی کنند!
در اینکه بخش زیادی از مردم و نخبگان کشورهایی نظیر ژاپن و کره جنوبی، از فرق سَر تا نوک ناخن به سمت غربی‌شدن پیش می‌روند، شکی نیست تا جایی که امروزه سبک زندگی غربی در این دو کشور به کم‌رنگ‌شدن فرهنگ اصیل و سنت‌های گذشتگان آنان منجر شده است؛ مسئله‌ای که از نگاه مقامات کشورهای همسایه و آسیایی دور نمانده است؛ به گونه‌ای که وزیر امور خارجه سابق چین خطاب به ژاپن و کره جنوبی گفته است: «هرچقدر هم موهای خود را بلوند کنید و بینی‌تان را عمل کنید، باز هم هرگز آمریکایی یا اروپایی نمی‌شوید، شما هرگز غربی محسوب نمی‌شوید پس استقلالتان از آمریکا را حفظ کنید تا با هم آسیا را احیا کنیم»![1]
اما پرسشی اساسی که رهیافتی بر واقعیت مسئله می‌باشد این است که آیا در دنیای کنونی تنها این دو کشور شرقی به سمت غرب غلتیده و دست از نگاه بومی و ملی به خود کشیدند؟ با اندکی آشنایی با تاریخ معاصر دیگر کشورها، جواب هر انسان منصفی قطعاً، منفی است. بسیاری از کشورها پس از جنگ جهانی به سرعت در بلوک غرب جاگرفته و به عنوان یک منجی مدرن، غرب را با تمام خواسته‌ها و پیش‌شرط‌های آنان پذیرفتند!
آیا این جالب نیست که دراین بین از کشوری همچون مصر سخنی به میان نمی‌آید؛ چراکه این کشور علی‌رغم حکومت طولانی غرب‌گرایان، هنوز اندر خم کوچه‌های قاهره و حتی بیابان‌های اهرام مصر، چشمش به دنبال دست لطف غربی‌هاست!
همچنین نگاه تک‌بُعدی و صرفاً از زاویه اقتصاد، همان اندازه که می‌تواند در الگوسازی از این دو کشور شرقی موفق عمل کند، در شکست آن نیز می‌تواند به عاملی منفی تبدیل شود؛ چراکه امروز، اگر فروپاشی اخلاقی و گسست اجتماعی صورت گرفته در ژاپن را در کنار شاخص‌های مطلوب اقتصادی این کشور (که البته در دوران سقوط ارزش دلار و آینده نامعلوم اقتصادهای نئولیبرالی، مقامات این دو کشور نیز نگران شده‌اند) گذاشته و نگاه همه‌جانبه‌ای داشته باشیم، می‌توانیم درک درستی از وضعیت کنونی و آینده این «آرمان‌کشور» غرب‌گرایان داشته باشیم.
امروزه خودکشی به پدیده‌ای متداول و حتی یک هنجار اجتماعی در ژاپن تبدیل شده است؛ در سال ۲۰۱۴ به طول متوسط روزانه ۷۰ تن از مردم ژاپن اقدام به خودکشی نمودند که بیشترینشان را مردان تشکیل می‌دادند.[2] سهم بالای مردان در این خودکشی‌ها، به علت دو معضلِ درآمد و خستگی زیاد به خاطر اضافه‌کاری است که مربوط به مردان ژاپنی است.
امروز در ژاپن یا خودکشی سبب مرگ می‌شود یا پدیده «کاروشی» که هرساله جان هزاران نفر را در این کشور می‌گیرد. «کاروشی» پدیده مرگ براثر خستگی زیاد از کار است که در نتیجه درآمد ناکافی در برابر هزینه‌های زیاد زندگی در این کشور رخ می‌دهد؛ بر طبق آمارهای رسمی تنها در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۵۰۰ نفر قربانی کاروشی بوده‌اند، در حالی که عده‌ای معتقدند عدد واقعی قربانیان این پدیده حدود ۱۰ برابر آمارهای رسمی است.[3] متأسفانه کار زیاد در ژاپن توسط برخی از افراد به‌صورت عامدانه تحریف شده و آن را ناشی از روحیه اجتماعی و شدت بهره‌وری یک ژاپنی می‌دانند؛ اما واقعیت ماجرا، گرانی هزینه زندگی در ژاپن است که به شیوع پدیده‌هایی همچون زندگی در خانه‌های کپسولی و چند متری منجر شده است.
بی‌گمان توسعه بدون بومی‌سازی و پالایش نکات منفی آن، چنین سرنوشتی را رقم خواهد زد. هر کشوری که با دنباله‌روی محض، تنها به دیکته کردن آموزه‌های مدرنیسم به مردم خود اکتفا کند و توسعه را بیشتر از اینکه در میان مردم خود با زبان انشای خلاقانه محقق کند، به صورت املا در بدنه جامعه به نگارش درآورد، سرانجام با انبوهی از مشکلات اجتماعی و بدون راه‌حل مواجه خواهد شد.
پی‌نوشت:
[1]. سی‌ان‌ان، https://b2n.ir/m87113
[2]. بی‌بی‌سی نیوز، Why does Japan have such a high suicide rate? 3 July 2015
[3]. لست سکند، https://b2n.ir/k75193.