جریان اصلاح‌طلب که بارها با عبور از منافع ملی، به عنوان سرمایه‌های اجتماعی غرب به مفاهیم انقلابی پشت پا زده بود، اکنون در هم‌آوایی با جریانات ضد دینی به تقابل با روحیات دینی مردم ایران رسیده است. مرحله‌ای خطرناک که با توجه به حساسیت‌های مردمی، بازگشتی در آن نخواهد بود.
جشن مردمی و بزرگ غدیر در تهران همان‌قدر که موجب نشاط و همدلی در میان اقشار مختلف مردمی شد، باعث خالی شدن عقده‌ها و سرریز شدن سخنان کینه‌توزانه برخی از وجیزه نویسان توئیتری و اینستاگرامی گردید که البته دور از انتظار نبود؛ چراکه این بلاگرها و اینفلوئنسرهای فضای مجازی، به صورت تجربی دریافته‌اند که برای جذب فالوور و شاخ شدن در پلتفرم‌ها، باید کپشن‌هایی جنجالی و ساختارشکن که مورد پسند مخاطب خاص باشد را تولید کنند!
اما آنچه مایه تعجب و شگفتی است موضع‌گیری برخی چهره‌های سیاسی اصلاح‌طلب است که با کنار گذاشتن ماهیت دینی و ملی این مناسک آیینی و کارکرد مناسب آن در جهت تقویت انسجام اجتماعی و رشد باورهای عمومی، به اشکال‌تراشی و بهانه‌جویی پرداخته‌اند. این غریبگی و دورافتادگی از روحیات دینی مردم ایران نشان می‌دهد آن‌ها در حداقل‌های سیاست‌مداری، دچار بدفهمی بوده و شایستگی رجال سیاسی بودن در ایران را ندارند!
متأسفانه این دریافت درستی است که بگوییم اصلاح‌طلبان دیگر همچون سال‌های نخست خود، برخی عناصر تندرو را از خود طرد نمی‌کنند بلکه امروز با عبور از مرز نقد و انتقاد، به رادیکالیسم آن‌هم با طرفداری از دگرگونی‌های بنیادین دینی مبتلا شده‌اند؛ وگرنه کیست که نداند روز غدیر به عنوان بزرگ‌ترین عید الهی، موعد پیمان بر تشیع بوده و برگزاری شکوهمند آن، مورد تأکید فراوان منابع دینی قرار گرفته است!
سال‌ها قبل یکی از سخنرانان کشوری گفته بود که گرفتن ژست‌های ضد دینی، ارمغان ضد انقلابی‌گری و همراهی با دشمنان ملت است،[1] گزاره‌ای که دست‌کم در مورد اصلاح‌طلبان مصداق یافته است و آن‌ها را از هزینه گذاشتن بر دست نظام و بحران‌سازی‌های پی‌درپی، به تقابل با آموزه‌های دینی و تاریخی مردم رسانده است. اصلاح‌طلبان شاید هنوز در برخی حوزه‌های حاکمیتی برای حفظ خود در جایگاه یک جریان سیاسی درون کشوری، از خط قرمزها عبور نکرده‌اند؛ ولی در بسیاری از مناسبات دینی و آیینی، در قامت یک اپوزیسیون ضد دینی ظاهر شده‌اند!
وضعیت کنونی اصلاح‌طلبان همان چیزی بود که نخبگان سیاسی از آن نگران بوده و نسبت به آن هشدار داده بودند. مقام معظم رهبری هم با دوراندیشی مثال‌زدنی خود در سال 1379 خطاب به دولت وقت که عامل ورود جریان اصلاح‌طلبی در سپهر سیاسی کشور بود گوشزد کرده بودند که:
«اصلاحات باید تعریف شود. اولاً برای خود ما که می‌خواهیم اصلاحات کنیم، تعریف شود و مشخص باشد که می‌خواهیم چه‌کار کنیم. ثانیاً برای مردم تعریف شود که منظور ما از اصلاحات چیست، تا هرکسی نتواند به میل خودش اصلاحات را معنا کند... باید تعریف مشخصی از اصلاحات به وجود بیاید تا ترسیم آن چهره و وضعیتی که ما در نهایتِ جاده‌ی اصلاحات می‌خواهیم به آن برسیم، برای همه -هم مردم، هم مسئولان- آسان شود و بدانند به کجا می‌خواهند برسند... البته خوشبختانه برخی از مسئولان و بیش از همه رئیس‌جمهور عزیزمان، بارها گفته‌اند که اصلاحات ما اصلاحات اسلامی و انقلابی است؛ هدف، رسیدن به مدینةالنّبی است. این‌ها خوب است، اما تعریف‌های دقیق‌تر و تصویر روشن‌تری لازم است».[2]
بررسی کنش‌گری‌های منفی جریان اصلاح‌طلبی در عرصه روحیات و خصلت‌های دینی مردم کشورمان، بیانگر چرایی اصرار مقام معظم رهبری برای تدوین مانیفست اصلاح‌طلبی است. اگر اصلاح‌طلبان نسبت خود و تعالیم دینی همچون غدیر را مشخص می‌کردند امروز امتداد یافتن روز اکمال دین و اتمام نعمت را در قربانگاه حقوق شهروندی و غیردولتی بودن مناسک دینی، ذبح نمی‌کردند و در زمانه هجوم دشمن برای دین‌گریز کردن مردم، بر دولت و شهرداری تهران فشار وارد نمی‌کردند که دست از فعالیت‌های دینی بکشد؛ به‌راستی این چه تفکری است که انتظار دارد جمهوری اسلامی ایران که تحت لوای مرجعیت دینی است، سطح فعالیت‌های دینی او کمتر از دولت پادشاهی آل‌بویه باشد!
ابن‌جوزی در کتاب «المنتظم فی التاریخ الملوک و الامم» دیده‌های خود از عید غدیر سال ۳۵۲ هجری قمری را این‌طور گزارش می‌دهد:
«در شب عید یعنی پنجشنبه هجدهم ذی‌الحجه سال ۳۵۲ مغازه‌های بغداد تا صبح باز بود. صدای طبل و شیپور، گوش شهر را پر کرده بود. مراسم آتش‌بازی در بازار برگزار شد. تا روز عید غدیر که مردم، گروه گروه به زیارت حرم‌های متبرک کاظمین می‌رفتند. معزالدوله، امیر دیلمی دستور داده است بغداد را آذین‌بندی کنند و شهر یکپارچه غرق در شادی و جشن و سرور باشد».[3]
بر اساس مستند فوق ایرانیان با کمک امیران دیلمی، اولین گروهی بودند که جشن عید غدیر را به صورت رسمی برگزار و در تقویم ملی ایران جا دادند؛ اکنون چگونه می‌توان پذیرفت که یک جریان سیاسی، با نادیده گرفتن تاریخچه غدیر که در آن سلسله‌های مختلف پادشاهی تا طیف‌های مختلف مردمی، نقش‌آفرینی کرده‌اند، خواهان آن باشد که دولت بسترسازی نکرده و به یک‌مهره خاموش در مناسبت‌های دینی تبدیل شود؟
پی‌نوشت:
[1].توئیتر، https://b2n.ir/n00556.
[2]. مقام معظم رهبری، https://b2n.ir/p86661.
[3]. فارس، https://b2n.ir/y33100.