آیه مباهله، تصریح بر برتری اسلام بر مسیحیت دارد؛ افزون بر اینکه امیرمؤمنان علیه‌السلام نیز از سایر انبیا افضل است.
مباهله یکی از اعیاد بزرگ مسلمانان و روز پیروزی اسلام بر دین تحریف شده مسیحیت است. در این روز پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به همراه امیرالمؤمنین، فاطمه، حسن و حسین علیهم‌السلام برای رویارویی تاریخی با مسیحیان نجران از خانه خارج شد.[1] این واقعه در روز بیست و چهارم ماه ذی‌الحجة اتفاق افتاد.
مباهله و اثبات اسلام
مباهله؛ به معنای نفرین متقابل، یا لعن و نفرین کردن دو گروه نسبت به همدیگر است.[2] مباهله هرگز با علم و دانش مخالفت نداشته و با عقل در تضاد نیست؛ زیرا مباهله بعد از گفت‌وگوی علمی و بحث‌های عقلی و منطقی خواهد بود و به عبارت دیگر مباهله، آخرین اقدام است.[3]
قرآن کریم جریان مباهله را چنین بیان می‌کند: «فَمَنْ حَاجَّكَ فيهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكاذِبين»؛[4] «هرگاه بعد از علم و دانشی که (در باره مسیح) به تو رسید، (باز) کسانی با تو به ستیز برخیزند، به آن‌ها بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت کنیم، شما هم فرزندان خود را؛ ما زنان خویش را دعوت نماییم، شما هم زنان خود را؛ ما از نفوس خود دعوت کنیم، شما هم از نفوس خود؛ آنگاه مباهله کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم».
امیرالمؤمنین(ع)، نفس پیامبر(ص)
خدای مهربان در قرآن کریم از کلمه «انفسنا» استفاده کرده است و بی‌تردید تنها امیرالمؤمنین علیه‌السلام مصداق آن خواهد بود؛ زیرا کسی خودش را برای انجام کاری دعوت نمی‌کند، پس مراد آیه، باید کسی غیر از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله باشد؛[5] زیرا دعوت خویش به کاری، امری سفیهانه است.
مقام امیر مؤمنان(ع) در آیه
بی‌شک کسانی که برای مباهله، با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله همراه شدند، به حقانیت راه خود و استجابت دعای خویش، یقین و اطمینان داشتند؛ بنابراین آیه فوق همراه با برخی متون دیگر، به نکاتی اشاره می‌کند:
یک. بی‌تردید پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله افضل از همه انبیا و امامان علیهم‌السلام است و حضرت علی علیه‌السلام نیز خود را پیرو و مطیع پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله معرفی می‌کند.[6]
دو. امیرالمؤمنین علیه‌السلام، عین نفس پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نیست؛ بلکه در تمام کمالات، غیر از نبوت، مثل نفس اوست.
سه. ازآنجاکه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله افضل از همه انبیاست، پس امیرالمؤمنین علیه‌السلام نیز از همه انبیای قبل، افضل خواهد بود.
پس این آیه به صراحت بر حقانیت اسلام، مقام بلند پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و خاندان ایشان و افضلیت امیر مؤمنان علیه‌السلام بر سایر پیامبران دلالت دارد.
پی‌نوشت:
[1]. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیرالقمی، دارالکتاب، ج1، ص104.
[2]. لسان العرب، ابن منظور، دارالفکر، ج11، ص72.
[3]. مباهله، آخرین اقدام.
[4]. آل‌عمران: 61.
[5]. فخر رازی، محمدبن عمر، تفسیرالکبیر، داراحیاءالتراث، ج8، ص248.
[6]. شریف رضی، نهج‌البلاغه، صبحی، هجرت، ص300.