انحرافات اعتقادی و اخلاقی مدگرایی

مدگرایی در نیازهای طبیعی انسان ریشه دارد و برخاسته از روحیه نوگرایی انسان است، اما به دلیل برخی ویژگی‌ها که در انواع مدهای امروزی نهفته، آسیب‌ها و پیامدهای متعددی دارد که گرایان را تهدید می‌کند. به بیان برخی از پیامد‌های اعتقادی و اخلاقی مدگرایی می‌پردازیم؛

 انحراف اعتقادی 
برخی از گروه‌های منحرف اعتقادی با استفاده ی از ابزاری از مد، تفکرات انحرافی خود را در قالب پوشش آرایش موسیقی و بازی‌های اینترنتی منتشر می‌کنند. در صورتی که اگر افراد جامعه به ویژه جوانان و نوجوانان درباره این موضوع آگاهی لازم نداشته باشند، به راحتی در دام این گروه‌ها گرفتار می‌شوند و به مرور زمان به پیروی از تفکرات و باورهای آنها خواهند پرداخت. گروه‌های شیطان پرست، بهترین مصداق امروزی این نوع آسیب هستند که در قالب مد، نوع پوشش و آرایش و موسیقی خاص خود را نشان داده‌اند. و اینگونه به جذب جوان ترویج اعتقادات انحرافی خود می‌پردازند. متاسفانه در حال حاضر بیش از ۷۰ فرقه وابسته به جریان شیطان پرستی با جذب جوانان در ایران به صورت زیرزمینی فعالیت می کنند، و تا آنجا پیش رفتند که در برخی دانشگاه‌ها نفوذ کرده و به اجرای برنامه مخصوصاً کنسرت می‌پردازند.¹ 

 آسیب‌های اخلاقی 
سلامت اخلاقی از بزرگترین نعمت‌هایی است که نقش تعیین کننده‌ای در زندگی فردی و اجتماعی انسان ایفا می‌کند، لذا همه افراد وظیفه دارند در حفظ و نگهداری از هرگونه آسیب تلاش کنن.د گرایش به مدگرایی آسیب‌های متعدد اخلاقی را به افراد مدگرا تحمیل می‌کند که به برخی از آن اشاره می‌کنیم؛

۱.در موضع اتهام دیگران قرار گرفتن 
یکی از آموزه‌های اخلاقی پیشوایان معصوم(ع) این است که انسان خود را در معرض اتهام قرار ندهد. حضرت علی علیه السلام می‌فرمایند: وَ ايّاکَ وَ مَواطِنَ التُّهْمَتهِ از جایگاه‌های تهمت دوری کن.¹ اگر فردی از مدی که نماد گروه‌های منحرف در آن به کار رفته استفاده کند، دیگران او را جز همان گروه منحرف محسوب می‌کنند، هرچند واقعاً این فرد از روی ناآگاهی از چنین مدی پیروی کرده باشد و هیچ گونه پایبندی به باورهای غلط صاحبان آن نداشته باشد.

۲.گرفتار شدن به رذایل اخلاقی 
پیروی از مدهای مخرب فرهنگی که غالباً با خارج شدن از حالت طبیعی و معقول نوخواهی به سوی افراط و تفریط است، انسان را گرفتار رذایل اخلاقی می‌کند، چرا که در این فرایند به دلیل فقدان نقطه اتکای معنوی زمینه آلودگی‌های اخلاقی فراوانی همچون فخر فروشی، زیاده خواهی، خودنمایی، اسراف، تجمل گرایی، حرص، طمع، خودپرستی و غیر فراهم خواهد شد و این رذایل اخلاقی در صورتی است که فرد تمکن مالی در تطبیق خود با مدهای جدید را داشته باشد اما اگر سرعت تغییر و تنوع مدل‌ها از یک سو و فرصت محدود افراد جهت دستیابی به آن از سوی دیگر باعث شود افراد نتوانند خود را با مد روز برساند، ضربات مهلک دیگری به اخلاق افراد مدپرست وارد می‌شود که دزدی مستقیم و غیرمستقیم از دیگران، دروغ و غصب حقوق دیگران، برای رسیدن به خواسته‌های افراطی از جمله آنهاست.¹

۳.اتلاف وقت 
یکی از مهم‌ترین آسیب‌های مدگرایی که کمتر به آن توجه می‌شود، از دست دادن سرمایه عمر است. هرچند در مقام مثال وقت را با طلا مقایسه کردند و گفتند که وقت طلاست اما حقیقت آن است که وقت انسان چنان ارزش و قیمت بالایی دارد که در بیشتر مواقع با طلا نیز قابل مقایسه نیست. چرا که ممکن است مال از دست رفته به انسان برگردد اما لحظه‌هایی از دست رفته ی انسان دیگر قابل برگشت نیست. پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: در مورد عمر خود بخیل‌تر از پول و ثروت خود باش.² افرادی که به مدگرایی روی آوردند، بدون توجه به سرمایه عظیمی که از دست می‌دهند به جای آنکه عمر خود را در مسیر پیشرفت و موقعیت و آینده خود صرف کنند، بیشتر اوقات خود را به دنبال مدهای گذرا تباه می‌کنند. این در حالی است که حضرت علی(ع) توصیه فرمودند، که انسان عمر خود را در اموری که بقایی ندارد تلف نکند. حضرت فرمودند: از تباه شدن عمرها در چیزی که برایتان باقی نمی‌ماند حذر کنید، چرا که عمر رفته باز نمی‌گردد.³

۱.مهدی وفاجو.مدگرایی.صباح.شماره۱۸و۱۷
۲.بحارالانوار.ج۷۷.ص۷۶
۳.غررالحکم.ص۱۶۰.ص۳۰۵۹