از عواطفی که به روابط همسران آسیب می‌زند، خشم و ابراز پرخاشگرانه آن است.
عصبانیت در بلند مدت همدلی و صمیمیت زوجین را کاهش می‌دهد. هرگاه همسران در حل مسائل و مشکلات خانواده از رفتار پرخاشگران استفاده کنند، روند حل مسائل دشوارتر می‌شود و رضایت زناشویی کاهش می‌یابد. خشم از شدیدترین هیجان‌ها و تحریکات عصبی انسان‌ها است که معمولاً در اثر ناکامی ناشی از دست نیافتن به اهداف روی می‌دهد. هدف از مدیریت خشم، ایجاد تغییری است که بدون بروز پیامدی مخرب برای فرد یا دیگران، احساس خشم را کاهش دهد. این کار به مفهوم کنترل واکنش‌های ناشی از خشم و از بین بردن امکان تبدیل آنها به نیروی مخرب است. یکی از کارهایی که می‌توان از آن در جهت مهار خشم استفاده کرد مراقبت و حسابرسی است.
در دانش اخلاق اسلامی برای خویشتن داری و اصلاح رفتار و صفات ناشایست، روشی به عنوان مراقبت معرفی شده است¹ که در مهار خشم و خشونت می‌تواند سودمند باشد. متون اسلامی برای مراقبت فرد از رفتار و حالت‌های عاطفی و فکری خود تاکید کرده و گاه آن را بالاترین طاعت الهی شمرده است.² اجرای روش مراقبت نیازمند اجرای مراحلی است؛
۱.مراقبت از خود
افراد خشونت ورز با توجه به رفتارهایی که مرتکب شده‌اند، لازم است هر روز با خود شرط کنند و قرار بگذارند که بکوشند به رفتار خشنود با همسر دست نزنند. این تعهد اولیه با خود موجب می‌شود تصمیم فرد برای مهار خشم تقویت شود و با نوعی پیش بینی شرایط وقوع خشم و رفتار خشونت آمیز از قبل آمادگی لازم برای مهار خود داشته باشند. بعد از تعهد به خود در موقعیت‌های مختلف به مراقبت از خود بپردازند و برای تقویت انگیزه در مراقبت از خود یادآور نزدیکی خدا به وی و نظارت پروردگار بر او شود و هر روز یک بار به مدت سه دقیقه آیات قرآن را همراه با ترجمه آن مرور کنند.
۲.حسابرسی از خود
در مرحله بعد هر روز یا دست کم هفته یک بار به محاسبه خود بپردازند و با سنجش از خود بفهمند که چقدر به تعهدشان عمل کردند. ارزیابی و محاسبه خود در متون اسلامی عامل مهمی برای سلامت اخروی افراد شمرده شده است.³
۳.اصلاح و جبران خشونت
اگر فرد در هر مورد که نتوانست خشم خود را مهار کند و مرتکب رفتار یا گفتار خشونت آمیز با همسر شد، برای جبران این حالت و بازگشت روابط خانوادگی به حالت رضایت بخش کارهایی را می‌تواند انجام دهد از جمله،
الف)توبه: فرد از رفتار و گفتار خشونت آمیز خود به درگاه خداوند توبه کند. از دیدگاه اسلام این کار لازم است و در سه مرحله انجام می‌گیرد. اول اینکه چنین رفتاری را مرتکب شده از صمیم قلب پشیمان شود. اگر هنوز از رفتارش پشیمان نیست به آموزه‌های علمی و دینی در مورد آثار بد خشونت توجه کند، در همین حالت فرد باید قصد جدی داشته باشد که دوباره به چنین رفتاری دست نزند. دوم، باید از همسر یا فرد مورد آزارش عذرخواهی و درخواست بخشش کند، زیرا بدون آن توبه و بازگشت تحقق نمی‌یابد رابطه فرد با همسر که با خشونت و آزار تضعیف شده بدون ترمیم مسائل پیشین به وضعیت مطلوب باز نمی‌گردد. سوم، رابطه عاطفی معنوی با خداوند و طلب آمرزش این گناه از اوست. فرد بدکار باید با درخواست شدید از خدا بخواهد که بدرفتاری او را ببخشد و به او کمک کند تا دیگر چنین رفتاری را مرتکب نشود مرور آیات قرآن برای افزایش انگیزه و انجام توبه مناسب است.
ب)تنبیه و پاداش خود: در متون اخلاقی روشی برای تنبیه خود با نام معاقبه عنوان شده است.⁴ بدین صورت که اگر فرد در حسابرسی اعمالش متوجه شد که دید رفتار ناشایستی مانند خشونت و آزار دیگری مرتکب شده است، با محروم کردن خود از برخی لذت‌ها یا انجام برخی کارهای دشوار خود را تنبیه کند،⁵ برای نمونه فردی که همسرش را آزار داده است، خود را از نوعی خوراکی یا تماشای برنامه تلویزیونی مورد علاقه یا استفاده از فضای مجازی محروم کند. از آنجا که معمولاً همه ابعاد برنامه فرد برای مهار خشونت به شکست نمی‌انجامد، نسبت به موفقیت‌ها هر چند جزئی به خود دلگرمی دهد. سپاسگزاری از خداوند به دلیل موفقیت در مهار خشم به فرد انگیزه بیشتری برای اصلاح خود می‌دهد.
پیامدهای خشونت
افراد خشونت ورز لازم است هر روز درباره آسیب‌های خشم به سلامت روانی، جسمانی، معنوی و روابط خانوادگی مطالعه و تفکر کنند. پیامدهای بد همسرآزاری: از برنامه‌های روزانه لازم برای خشونت ورزان در خانواده مطالعه و تفکر درباره پیامدهای بد دنیوی و اخروی آزار همسر است، از جمله این پیامدها، آزار روانی و بدنی به همسر به روابط زن و شوهر آسیب می‌رساند و برقراری رابطه عاطفی مثبت عمیق را دشوار می‌کند. آزار همسر روحیه فرزندان را تضعیف می‌کند و بدرفتاری با دیگران را به آنان می‌آموزد. آزار همسر پیامدهای حقوقی دارد. آزار همسر به دینداری فرد آسیب می‌زند و خداوند اعمال دینی او را نمی‌پذیرد. آزار همسر پیامدهای بسیار بد اخروی دارد و هر آسیبی که وی به همسر رسانده است در آخرت ده برابر آن بر او وارد می‌شود و خداوند او را در قیامت رسوا می‌کند.⁶
مطالعه فواید مهار خشم
مطالعه و تفکر درباره آثار مطلوب مهار خشم، فرد خشن را به تدریج در مهار خود موفق می‌کند. ملاحظه این آثار که به زندگی دنیوی و اخروی فرد مربوط می‌شود، انگیزه معنوی موثری را برای مهار خشم در فرد ایجاد می‌کند و چون این سفارش‌ها از جانب خدا و اولیای دین صادر شده است، فرد برای تقویت دینداری خود در عمل به این سفارش‌ها می کوشد.
۱.نراقی.علم اخلاق اسلامی.ج۳.ص۱۲۴
۲.دیلمی.ارشادالقلوب.ج۱.ص۱۲۸
۳.حرعاملی.وساعل الشیعه.ج۱۶.ص۹۹
۴.نراقی.علم اخلاق اسلامی.ج۳.ص۱۳۲
۵.ابن شعبه حرانی.تحف العقول.ص۱۵۹
۶.نوری.مستدرک الوسائل.ج۱۴.ص۲۵۰