حکم وجوب پوشش برای موی زن مسلمان در برابر نامحرم، یک فتوای مشهور است که از زمان معصومان علیهم‌السلام تا به امروز رواج داشته و هیچ دیدگاه مخالفی با هر توجیهی نمی‌تواند آن را تغییر دهد.
روشنفکران مسلمان با روش‌های صحیح برداشت و استنباط احکام از آیات و احادیث اهل‌بیت علیهم‌السلام آشنایی ندارند و صرفا به تحصیلات مرسوم و مدارک دانشگاهی اعتماد می‌کنند. آنان گمان می‌برند که توانایی لازم برای فهم مسائل دینی را دارند، در حالی‌که در مسائل ابتدایی فهم دین ناتوان هستند.
مسئله حجاب و پوشش موی سر برای زنان از نگاه اسلام، یکی از چالش‌های روشنفکران می‌باشد. آنان با مراجعه به دیدگاه برخی عالمان مسلمان و همچنین سطحی‌نگری در فهم آیات و برداشت‌های گزینشی از احادیث، نتیجه می‌گیرند که حکم لزوم پوشش موی سر برای زنان، قطعی و یقینی نیست.
در نقد این دیدگاه به چند نکته اشاره می‌شود:
الف- هرچند منابع اصلی استخراج و استنباط احکام شرعی، آیات قرآن و احادیث اهل‌بیت علیهم‌السلام می‌باشد، اما تمام فقهای شیعه بر این باورند که نباید از فهم و درک عالمان نزدیک به زمان ائمه علیهم‌السلام غفلت ورزید؛ گاه ممکن است در زمان صدور احادیث، نکاتی وجود داشته که در فهم بهتر حدیث، تاثیرگذار بوده که البته در قالب واژگان نیامده و ثبت نشده، اما شاگردان اهل‌بیت علیهم‌السلام فهم خود را در کتاب‌های فقهی به ثبت رسانده‌اند. این نکته، در اصطلاح «شهرت قدمایی» نام دارد.[1]
بر این اساس، در مسئله لزوم حجاب سر و مو برای زنان مسلمان، هرچند یک روایت یا یک برداشت از آیات با دیدگاه روشنفکران موافق باشد، اما با توجه به شهرت حکم وجوب پوشش برای بانوان از زمان‌های متصل به معصومان علیهم‌السلام تا به امروز، باید از هر مخالفتی اجتناب کرد.[2]
ب- در آیات و روایاتی که مربوط به موضوع پوشش زنان می‌باشد، بر این نکته تاکید شده که بر زن واجب است که سر خویش را از نامحرم پوشیده نگه‌دارد. هرچند شریعت اسلام به پوشش‌هایی مثل «خِمار» و «جلباب» توصیه کرده، اما این‌ها الزامی نیست و مهم آن است که زن مسلمان با هر وسیله که ممکن است، نگاه نامحرم را از سر خویش باز دارد.
نکته جالب توجه آن است که در منابع قرآنی و روایی، نسبت به پوشش «موی سر» زنان تصریحی ذکر نشده و همه به لزوم پوشیدگی برای «سر زن» اشاره می‌کنند. اما این نکته نمی‌تواند سودی به حال دیدگاه باطل روشنفکران داشته باشد؛ زیرا مخاطب آیات و روایات، عرف عام هستند و هنگامی که به آنان فرمان به «لزوم پوشیدگی سر زن» در برابر نامحرم داده می‌شود، همگی متوجه می‌شوند که موی سر نیز از توابع و ملحقات سر زن است و نه چیزی جدای از آن، بنابراین جداگانه به موی سر اشاره نشده است.[3]
پی‌نوشت:
[1]. منتظری، حسینعلی، مجمع الفوائد، ص391، نشر سایه.
[2]. نجفی، محمدحسن، جواهر الكلام، ج8، ص166، دار إحياء التراث العربي.
[3]. خوئی، سیدابوالقاسم، موسوعة الإمام الخوئي، ج12، ص99، مؤسسة إحياء آثار الإمام الخوئي.