بر اساس دلیل‌های فراوان عقلی و نقلی، خداوند بی‌نیاز مطلق بوده و تمام آفریدگان به خدا نیازمند هستند؛ ولی بر اساس مصالحی خداوند برای آفرینش از واسطه‌ها و اسباب استفاده می‌کند.
برخی برای رسیدن به خواسته‌های باطلشان از کلمات به ظاهر زیبا استفاده می‌کنند و گرفتار سخن‌گردانی و مغالطه می‌شوند. یکی از آن سخنان، جمله جرج کارلین است که می‌گویند: «خدا برای آفرینش آدم به زن احتیاج نداشت؛ اما برای مسیح به یک زن نیاز داشت»، این در حالی است که خداوند در آفرینش به هیچ چیزی نیاز ندارد.
بی‌نیازی مطلق خدای مهربان
برای بی‌نیازی خدای مهربان، استدلال‌های زیادی شده است؛ ولی یکی از بهترین استدلال‌ها، بیان محکم و عقلی امام رضا علیه‌السلام است.
حضرت در مورد بی‌نیازی خدا می‌فرماید: «اگر خدا نیازمند بود؛ باید مخلوقاتی را می‌آفرید که به خدا کمک کنند تا نیازش بر طرف شود؛ ولی مخلوقاتی سرتاپا نیازمند را آفریده که نه تنها به خدا محتاج هستند؛ بلکه آن مخلوقات به یکدیگر نیز نیاز دارند [و همچنین] باید چندین برابر، بر تعداد این مخلوقات می‌افزود؛ زیرا هر چه مخلوقات بیشتر باشند، او نیرومندتر می‌شود، در حالی که چنین نیست... ».[1]
بنابراین خدا بی‌نیاز مطلق است. در مقابل انسان‌ها نیازمند مطلق به خدا هستند.[2] پس همان‌گونه که در آفرینش حضرت آدم از وجود زن، بی‌نیاز بود، برای آفرینش حضرت عیسی نیز نیاز به زن نداشت و تنها زن یک واسطه است.
کارکرد اسباب و واسطه‌ها در آفرینش
بی‌شک خداوند متعال برای آفرینش حضرت عیسی علیه‌السلام نیازمند به زن نبود؛ بلکه بر اساس قاعده «أبَى اللّه ُأن يُجرِيَ الأشياءَ إلاّ بِأسبابٍ»؛[3] «خداوند خوددارى مى‌كند از اينكه هر كارى را بدون اسباب انجام دهد»، عمل می‌کند؛ بنابراین در هر موقعیت و زمانی بر اساس مصالح و حکمت‌ها از اسباب و واسطه‌ها بهره می‌گیرد؛ هرچند برخی از مصالح بر ما پوشیده است.
آفرینش حضرت آدم بدون پدر و مادر
خدای مهربان برای آفرینش حضرت آدم علیه‌السلام از خاک و گل، استفاده کرد و آن را واسطه برای این خلقت قرار داد و هرگز برای خلقت آدم به خاک نیاز نداشت: «إِنَّ مَثَلَ عيسى عِنْدَ اللَّهِ كَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ قالَ لَهُ كُنْ فَيَكُون»؛[4] «مَثَل عیسی در نزد خدا، هم‌چون آدم است که آدم را از خاک آفرید، و سپس به او فرمود: «موجود باش!» او هم فوراً موجود شد».
آفرینش حضرت عیسی بدون پدر
خداوند متعال اراده کرد که آفرینش حضرت عیسی علیه‌السلام، فقط با واسطه مادر صورت گیرد.[5]
آفرینش انسان‌های دیگر با پدر و مادر
سنت خداوند در ادامه نسل حضرت آدم علیه‌السلام بر اساس قانون طبیعی پیش رفت که هر کسی به واسطه پدر و مادر به دنیا آید.[6]
بنابراین خداوند در همه این موارد، بی‌نیاز مطلق است و این تنوع در آفرینش، نشان از قدرت بی‌پایان خداوند دارد؛ علاوه بر اینکه خود نشانه عدم نیاز او به دیگران است.
پی‌نوشت:
[1]. صدوق، محمدبن علی، عیون اخبارالرضا علیه‌السلام، نشرجهان، ج1، ص169.
[2]. فاطر: 15.
[3]. کلینی، محمدبن یعقوب، کافی، اسلامیه، ج1، ص183.
[4]. آل‌عمران: 59.
[5]. مریم: 16-24.
[6]. سجده: 7و8.