صلح امام حسن (ع) با معاویه، یک حرکت عاقلانه بود تا امنیت شیعیان حفظ شود؛ اما معاویه به این صلح خیانت کرد. در حوادث پس از شهادت خاتم‌الانبیاء صلی‌الله‌علیه‌وآله نیز، سکوت امیرالمؤمنین علیه‌السلام در برابر بانیان سقیفه، نوعی از صلح و سازش بود؛ اما خلفای خودخوانده این سکوت را تحمل نکرده و حضرت زهرا (س) مورد اهانت قرار گرفتند.
صلح امام حسن | گاه دشمن برای آنکه خود را حق به جانب نشان دهد، جای جلاد و شهید را تغییر می‌دهد و به این صورت، شبهه‌افکنی می‌کند. دشمنان اهل‌بیت علیهم‌السلام به دلیل پیروی کورکورانه از بانیان سقیفه و خلفای خودخوانده، تمام تلاش خود را برای انکار جریان شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام به کار بسته‌اند.
آنان ادعا می‌کنند که صلح با دشمن هنگامی که تعداد نیروها اندک شده، یک مسئله کاملا عقلانی و ضروری است، چنانچه امام حسن مجتبی علیه‌السلام به همین دلیل با معاویه مجبور به صلح شدند. نتیجه این صلح، حفظ جان امام علیه‌السلام و جمعیت محدود شیعیان در آن زمان بود.
بنابراین شیعیان باید همین شیوه را در مورد امیرالمؤمنین علیه‌السلام بپذیرند؛ یعنی اگر ادعای شیعه در مورد هجوم منافقان به خانه حضرت زهرا علیهاالسلام پس از شهادت خاتم‌الانبیاء صلی‌الله‌علیه‌وآله صحیح باشد، پس عاقلانه‌ترین کاری که امیرالمؤمنین علیه‌السلام باید انجام می‌دادند، صلح و سازش با مهاجمان است تا اینکه خون کسی به ناحق ریخته نشود. از این‌رو، حضرت زهرا علیهاالسلام به مرگ طبیعی از دنیا رفته‌اند؛ زیرا بی‌تردید امیرالمؤمنین علیه‌السلام در یک حرکت عاقلانه با مخالفان صلح کرده است.
در پاسخ به این شبهه چند نکته مورد اشاره قرار می‌گیرد:
الف- صلح به معنای سازش و سکوت موقت با طرف مقابل می‌باشد و معنای آن این است که هر دو طرف به قرارداد صلح باید احترام بگذارند. گرچه پس از صلح امام حسن علیه‌السلام با معاویه، شیعیان در امان بودند، اما معاویه بارها این صلح را زیر پا گذاشت و شیعیان امیرالمؤمنین علیه‌السلام را به طرز وحشتناکی به شهادت رساند.[1]
بنابراین مسئله صلح تا وقتی پسندیده است و کارایی دارد که هر دو طرف به تعهدات خود عمل کنند. در جریان غصب خلافت نیز همین احتمال وجود دارد؛ یعنی حتی اگر شیعیان جریان صلح میان مهاجمان و امیرالمؤمنین علیه‌السلام را بپذیرند، این صلح از طرف خلفای خود خوانده بارها شکسته شد و بر اساس گزارش‌های متعدد و معتبر در کتب اهل‌تسنن، آخرین هجوم به خانه امیرالمؤمنین علیه‌السلام، باعث مجروح شدن و در نهایت شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام شد.[2]
ب- بر اساس باورها و احادیث شیعی، امیرالمؤمنین علیه‌السلام از سوی خداوند مامور به صبر و سکوت در برابر مهاجمان و هتک حرمت به حضرت زهرا علیهاالسلام بودند.[3] در واقع، امیرالمؤمنین علیه‌السلام شیوه اجرایی شدن صلح را با سکوت، خانه‌نشینی و عدم بیعت با خلیفه غاصب نشان دادند، اما بانیان سقیفه به دلیل وسوسه‌های شیطان و علاقه به ثروت‌های دنیوی، نتوانستند این سکوت را تحمل کنند و برای بیعت اجباری اقدام کردند که به مجروح شدن بانوی دو عالم حضرت زهرا علیهاالسلام منجر شد.
پی‌نوشت:
[1]. آل‌یاسین، راضی، صلح الحسن علیه‌السلام، ص328، اعلمی.
[2]. دینوری، ابن‌قُتیبة، الإمامة و السياسة، ج1، ص30، دارالأضواء ؛ اندلسی، ابن‌عبد ربه، العقد الفريد، ج5، ص13، دار الكتب العلمية ؛ بلاذری، احمد، أنساب الأشراف، ج1، ص586، دارالمعارف.
[3]. کلینی، محمد، کافی، ج1، ص282، اسلامیة.