سنّ حضرت زهراء هنگام ازدواج

رهروان ولایت ـ در مورد ازدواج حضرت زهراء با امیرالمؤمنین شبهاتی مطرح شده است. یکی از این شبهات سنّ و سال کم آن حضرت در حال ازدواج بوده است. در پاسخ باید گفت:

اوّلاً: در مورد تاریخ توّلد ائمه أطهار و صحابۀ پیامبر (پیش از هجرت)، نمی‌توان نظر دقیقی ارائه و بر اساس آن استدلال نمود زیرا پیش از فرمان پیامبر در تعیین "هجرت" به عنوان مبدأ تاریخ [1]، جزئیات تاریخی به درستی ثبت نشده‌اند و كمتر موردي است كه مورخين در آن متفق باشند. به عنوان مثال: آيا پيامبر (ص) در سن 40 سالگي يا 41 سالگي مبعوث شد؟ حضرت خديجه در چه سالي به ازدواج پيامبر درآمد و پيامبر در آن زمان 25 ساله بود يا 23 ساله؟ پيامبر (ص) در چه سالي به معراج رفت؟ و...
تاريخ تولد حضرت فاطمه (عليها سلام) نيز از مواردي است كه سخت مورد اختلاف واقع شده است نه علماي اهل سنت بر آن اجماع كرده‏‌اند و نه عالمان شيعي بر آن اتفاق دارند. دامنه‏‌ي اختلاف به ده سال كشيده شده است. به عنوان مثال:

مسعودي [2] و يعقوبي [3] و قندوزي [4] گفته‏‌اند: ایشان بعد از مبعث متولد گرديد.

ابن‏‌سعد [5] طبري [6] و ابن‏‌اثير [7] تولد حضرت فاطمه (سلام الله علیها) را سال پنجم قبل از بعثت و شهادت ایشان را در  29 سالگي دانسته‏‌اند.

ابن‏‌حجر [8] تاريخ ازدواج آن حضرت را در اواخر سال دوم هجري و در سن پانزده سالگي مي‏‌داند.

علماي شيعه نيز در تاريخ تولد حضرت فاطمه (سلام الله علیها) اتفاق كاملي ندارند:

بین علمای شیعه مشهور است که حضرت در سال پنجم بعثت به دنیا آمدند و در 10 سالگی ازدواج کردند. [9] عدّه‌ای دیگر تاريخ تولد را بيستم جمادي الاخر سال دوم مبعث دانسته‏‌اند. [10]

ثانیاً: سنّ ازدواج در مناطق و زمان‌های مختلف بر اثر عوامل طبیعی و غیر طبیعی، متفاوت خواهد بود و نمی‌توان در مورد همه زمان‌ها و مکان‌ها و همه اشخاص یک نسخۀ واحد تجویز نمود. به همین خاطر است که اسلام در این خصوص، زمانِ خاصّی را معلوم نکرده و تشخیص را به عهده مکلّفین گذاشته است. (البته تأکید ویژه‌ای بر تسریع امر ازدواج کرده است) بنابر این کسی حقّ ندارد در مورد ازدواج یک زن در سنین پایین خورده بگیرد.

متأسّفانه در نگاه غیر اسلامی غربزده، خوشبختی و موفقیت در امر ازدواج به صورت مادّی سنجیده می‌شود. مثلا به موقعیّت اجتماعی و میزان درآمد و املاک شخص، قبل و بعد از ازدواج توجّه می‌شود. امّا در دیدگاه اسلام که اصالت به روحِ آدمی و روان وی داده شده، ملاک خوشبختی و موفّقیّت در ازداج، رسیدن به آرامش ، کسب فضائل و تربیت فرزندان سالم و مفید برای جامعه می‌باشد.

حال با در نظر گرفتن این ملاک‌ها در زندگانی حضرت صدّیقۀ کبری (سلام الله علیها) می‌توان به موفّق بودن ازدواج ایشان با امیرالمؤمنین پی برد زیرا به اعتراف شیعه و سنّی این دو بزرگوار زندگی سراسر الهی و پاک داشتند و توانستند فرزندانی را تقدیم جامعه کنند که به تعبیر پیامبر "سیّد جوانان اهل بهشت" بودند و تحوّلات عظیمی را در تاریخ اسلام رقم زدند. [11]

همچنین آیاتی که در شأن این خانواده نازل شده است بهترین دلیل بر توفیق این ازدواج مبارک است. [12]

-------------------------------------------------------

پي نوشت:

[1]. البدایه و النهایه ج 7 ص 73 و 74 و تاریخ عمر ابن خطاب (ابن جوزی ص 75 و 76) و تهذیب التاریخ (ابن عساکر) ج 1 ص 22 و 23 و در الکامل ج 1 ص 10
[2]. «مروج الذهب» ج 2, ص 298
[3]. «تاريخ» ج 2, ص 20
[4]. «ينابيع الموده» ج 1, ص 170
[5]. «طبقات» ج 8, ص 19
[6]. «تاريخ» ج 11, ص 597
[7]. «كامل» ج 2, ص 341
[8]. «الصواعق المحرقه» ص 141
[9]. كليني در «كافي» (اصول كافي, ج 1, ص 381) و علي بن عيسي اربلي در «كشف الغمه»(ج 1, ص 449) ابن‏شهر آشوب در «مناقب» (ج 3, ص 357) و محمد بن علي بن احمد الفارسي در «روضة الواعظين» (بحار الانوار, ج 43, ص7) طبري در «دلائل الامامه» (بحار, 43, ص 9)
[10]. سيد بن طاووس در «اقبال الاعمال» (بحار, ج 43, ص 8) به نقل از مرحوم مفيد، و كفعمي در «مصباح» (بحار, ج 43, ص 9) و شيخ طوسي در «مصباحين» (بحار, ج 43, ص9)
[11]. كتاب سليم بن قيس الهلالي ج‏2 ص 565
[12]. از قبیل آیه تطهیر: كتاب سليم بن قيس الهلالي، ج‏2، ص 646 - تفسير القمي، ج‏2، ص 67 و آیه5 تا 8 انسان: تفسير القمي، ج‏2، ص 398

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم