علاقه مند کردن کودکان به مطالعه و دنیای کتاب ها، یکی از بزرگترین هدیه هایی است که والدین می توانند به کودکان بدهند.
وقتی کودکان مطالعه کردن را دوست داشته باشند، به تدریج کتاب های مورد علاقه شان را به شکل مستقل انتخاب می کنند، به کتابخوان های بهتری تبدیل می شوند، در تمامی حوزه های آموزشی پیشرفت می کنند، و دانش و اطلاعات بیشتری را نسبت به افراد غیر کتابخوان به دست می آورند. زندگی مدرن آنقدر شیوه های زیادی را برای سرگرم شدن ارائه می کند که شاید کتاب خواندن برای بسیاری از کودکان بیش از این که یک سرگرمی به نظر برسد، کاری زحمت آور جلوه می کند. همین موضوع باعث می شود آن ها هیچ وقت به این درک شگفت انگیز نرسند که خواندن یک کتاب خوب می تواند لذت بخش تر از تقریبا همه چیز باشد! اما سوال این جاست که چگونه می توان کودکان را به کتاب خواندن علاقه مند کرد؟ چگونه می توان به کودکان کمک کرد کتاب های مورد علاقه‌شان را پیدا کنند و به انتخاب خودشان و نه از روی اجبار، آن ها را بخوانند؟ از این رو به بیان راهکارهایی می پردازیم که می توان با به کارگیری آن ها، عشق به کتاب خواندن را در کودکان پرورش داد، به طوری که این علاقه مندی تا دوران بزرگسالی با آن ها همراه باشد:
۱. تمرین خواندن کتاب قبل از خواب
خواندن قصه قبل از خوابیدن اگر هر شب انجام شود، روندی را به وجود می آورد که کودک می تواند به آن عادت کند. علاوه بر این، کتاب خواندن برای کودکان اندکی قبل از خواب به آن ها کمک می کند پس از گذراندن یک روز شلوغ، به آرامش بیشتری دست پیدا کنند. این کار همچنین رابطه ی والد و کودک را تقویت می کند. تشویق کودکان به انجام این روتین ممکن است باعث شود آن ها با افزایش سن، خودشان این کار را ادامه دهند.
۲. خواندن کتاب همراه کودک
با این که کتاب خواندن برای کودک بسیار مهم است، اما دخیل کردن آن ها در این کار به همان اندازه اهمیت دارد. والدین می توانند به جای خواندن سریع کلمات یکی پس از دیگر و رد شدن از صفحه ها، زمانی را در نظر بگیرند تا با کودک درباره ی اتفاقات هر صفحه گفت و گو کنند و نظر کودک را درباره ی اتفاقات بعدی بپرسند. این که به کودک بیاموزند مطالب خوانده شده را درک کند، درست به اندازه ی مطالعه کردن مهم است.
۳. ورق زدن صفحه
هنگامی که والدین برای کودک خردسال کتاب میخوانند تنها کاری که آن ها می خواهد انجام دهد، ورق زدن صفحه ها است؛ این وضعیت می تواند برای بزرگسالان کاملا خسته کننده باشد، وقتی هنوز چند کلمه از کتاب را هم نخوانده اند اما کودک چند صفحه جلوتر رفته است. با این وجود، مهم است که کتاب خواندن برای کودکان تجربه ای لذت بخش باشد، تا آن ها را به این کار علاقه مند کند. اگر والدین به شکل پیوسته به آن ها اجازه ندهند در صفحات جلو و عقب بروند و آن ها را مجبور کنند که به صفحه ای که نمی خواهند، نگاه کنند، فقط در حال دلسرد کردن آن ها نسبت به کتاب خواندن هستند. صحبت کردن درباره ی اتفاقات هر صفحه باعث می شود آن ها زمان بیشتری را به هر کدام از صفحات اختصاص دهند، اما به شکل کلی اگر کودک می خواهد صفحات را ورق بزند، والدین باید این اجازه را به او بدهند.
۴. نگهداری مجموعه‌ایی از کتاب‌ها در خانه
وجود یک کتابخانه در خانه، برای همه ی کودکان مفید است. این کتابخانه حتما نباید بزرگ یا پر زرق و برق باشد و حتی می توان گوشه ای از یک اتاق را با جعبه یا قفسه به کتابخانه تبدیل کرد. مهم ترین نکته این است که کتاب ها در دید و دسترس کودک باشند و همچنین طیفی گسترده و متنوع از آثار وجود داشته باشد تا کودک هر چه را که خودش می خواهد انتخاب کند. از کتاب های تصویری گرفته تا آثار داستانی و غیر داستانی، موضوعات کتاب ها باید متنوع باشد تا کودک به کتاب خواندن علاقه پیدا کند و علاقه مند باقی بماند.
۵. عدم اجبار برای یادگیری
سرعت و چگونگی رشد توانایی های مختلف در هر کودک، با دیگران متفاوت است. در حالی که برخی کودکان خیلی زود آماده ی آموختنِ خواندن می شوند، این اتفاق برای بسیاری دیگر رقم نمی خورد. اگر کودک به این کار علاقه مند است، به هر طریق والدین میتوانند او را تشویق کنند، اما مجبور کردن کودک باعث می شود او احساس کند کتاب خواندن یک وظیفه و کار اجباری است، و نه چیزی که قرار است لذت بخش باشد.
۶. الگو بودن
خلق یک الگو برای کودکان، همیشه مهم است. اگر والدین کتاب خواندن را دوست دارند، جلوی کودک خود کتاب بخوانند. اگر علاقه ای به کتاب ها ندارند، می توانند یک مجله یا روزنامه را مطالعه کنند. به هر صورت، اگر والدین الگو خوبی باشند و اثری را انتخاب کنند و در حضور کودکان خود بخوانند، آن ها نیز ممکن است از والدین پیروی و کتابی را برای خواندن انتخاب کنند.
۷. بردن کودک به کتابخانه
رفتن والدین به کتابخانه به همراه کودکان می تواند به یک عادت بسیار خوب تبدیل شود. کتابخانه ها، طیفی گسترده از کتاب ها را در خود جای داده اند و همچنین، محیطی آرام و آرامش بخش دارند. کودکان در کتابخانه می توانند با آثار متنوعی آشنا شوند که ممکن است در خانه در دسترس نباشد. با این کار همچنین می توانند کتاب های متفاوت را قرض بگیرند تا بهتر با سلیقه ی کودک خود آشنا شوند.
بنابراین علاقه مند کردن کودکان به کتاب ها، از مهم ترین کارهایی است که پدرها و مادرها می توانند انجام دهند. کاشتن بذر علاقه به مطالعه از همان نخستین سال های زندگی در کودکان، فواید بی شماری دارد و می تواند به آن ها کمک کند در آینده به کتابخوان های بهتر و باهوش تری تبدیل شوند. هیچ چیز بهتر از مشاهده ی کودکی نیست که در حال لذت بردن از خواندن کتابی است که خودش انتخاب کرده است. علاقه مند کردن کودکان به مطالعه و دنیای کتاب ها، یکی از بزرگترین هدیه هایی است که والدین می توانند به کودکان بدهند. تحقیقات نشان می دهد کتاب خواندن همراه با کودکان، و گفت و گو درباره ی مطالب خوانده شده با آن ها، در حقیقت مؤثرترین راه برای افزایش بهره ی هوشی آن ها به حساب می آید. وقتی والدین با فرزند کتاب می خوانند، تنها در حال کمک به توانایی های درک مطلب در او نیستید، بلکه همچنین با این کار علاقه ای عمیق به مطالعه و کتاب ها را در آنان پرورش می دهند.