رهروان ولایت ـمنظور از آیه «فَإِنَّ اللَّهَ يُضِلُّ مَنْ يَشاءُ وَ يَهْدي مَنْ يَشاء؛[فاطر/8] خداوند هر كس را بخواهد گمراه مى‌سازد و هر كس را بخواهد هدايت مىكند.» چیست؟
ظاهر آیه «یُضِلُّ مَن یَشَاء و َیَهْدِی مَن یَشَاء» نشان می‌دهد که خداوند هر کس را بخواهد هدایت، و هر که را بخواهد، گمراه می‌کند. ولی با آنچه از آموزه های وحیانی در متون اسلامی وجود این معنا و مفهوم از آیه صحیح به نظر نمی‌رسد چرا که از حکمت و عدالت الهی به دور است که گروهی از افراد را بدون دلیل جهنمی نماید. ولی برای روشن تر شدن قضیه به طور تفصیل به این موضوع می‌پردازیم.
هدایت دو قسم است: ابتدایی و پاداشی.
هدایت ابتدایی یا عمومی سرمایه‌ای است که خدای سبحان از راه درون (عقل و فطرت) و بیرون (وحی و نبوت) به انسان عطا کرده است.
بر این اساس، خدا همه انسان‌ها را با سرمایه‌های درونی و بیرونی به راه راست هدایت کرده است. کسانی که این هدایت را مغتنم شمرده، به دنبال آن حرکت کرده‌اند، از هدایت پاداشی خداوند برخوردار می‌شوند و به معارف و فضایل الهی می‌رسند.
اضلال یا گمراهی ابتدایی از صفات سلبیه است که در خداوند وجود ندارد و خدا هرگز کسی را گمراه نکرده و نمی‌کند.
خدایی که عقل و فطرت را از درون و عزیزترین مخلوقات خود، یعنی پیامبران و امامان معصوم (علیهم السلام) را از بیرون، برای هدایت بشر فرستاده، هرگز کسی را گمراه نخواهد کرد. اگر کسی با همه این هدایت‌ها به بیراهه برود، خداوند راه توبه و بازگشت را باز گذاشته و اگر با همه این وسیله ها، باز هم به بیراهه برود، از آن پس، خداوند او را «اضلال» می‌کند. البته باید توجه داشت که سخن فوق بدان معنا نیست که خداوند چیزی به عنوان ضلالت به او می‌دهد، چون ضلالت امری عدمی است. اضلال، یعنی خداوند لطف خود را از او می‌گیرد و او را به حال خود وا می‌گذارد. آنگاه این شخص با شهوت و خشم خود تنها می‌ماند و به هر سو که این دو بکشانند، پیش می‌رود و به آسانی به گناه روی می آورد.
بهترین سخن در خصوص مسبب گمراهی انسان
در خصوص گمراهی انسان با دلایل متقن قرآنی میتوان عواملی مهمی دخیل دانست که در ادامه به بعضی از این عوامل اشاره میکنیم:
1-شیطان:
قرآن در آیات نام‌برده در زیر، پیروی از شیطان را مایه گمراهی می‌داند.
«کُتِبَ عَلیهِ اَنّهُ مَنْ تَوَلاّهُ فَاَنَّهُ یُضِلّهُ وَیَهْدیهِ إِلی عَذابِ السَّعیرِ؛[حج/4]؛ این مسأله حتمی است که هر کس شیطان را دوست بدارد، وی او را گمراه می‌سازد و به عذاب دوزخ رهبری می‌کند».
2-هوای نفس:
«وَلا تَتَّبِِعِ الهَوی فَیُضِلَّکَ عَنْ سَبیلِ اللّهِ؛[ص/26.]؛ «از هوی و هوس پیروی مکن که تو را از راه خدا باز می‌دارد».
3. دوست ناباب
«وَ یَوْمَ یَعَضُّ الظّالِمُ عَلی یَدَیْهِ یَقُولُ یا لَیْتَنی اتَّخَذتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبیلاً یا وَیْلَتی لَیْتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلِیلاً لَقَدْأَضَلَّنی عَنِ الذِّکْرِ بَعدَ إِذْ جاءَنی؛ [فرقان/29 ـ 27.]؛ «روزی که ستمگر دست خود را به دندان می‌گزد و می‌گوید: ای کاش با پیامبر طرح دوستی می‌ریختم ای کاش من با فلانی دوست نبودم، او مرا گمراه کرد و پس از نزول قرآن مرا از پیروی آن باز داشت».
سخن آخر اینکه
اضلال وگمراهی که افراد به آن دچار شده‌اند تنها حاصل رفتار نادرست و غلطی است که افراد در زندگی خود در پی می‌گیرند، رویکرد نادرست و غیر دینی و اخلاقی که موجبات محرومیت از رحمت الهی را به دنبال خواهد داشت.