چکیده: آیة اللّه «حـاج حسین طباطبائی بروجردی» فرزند مرحوم حاج آقا علی بروجردی که با سی واسطه به امـام حسن(علیهالسلام) میرسیدند، در صفر 1292 قـمری در بـروجرد متولد گردید و سال 1299 آغاز تحصیلات ایشان بود، که ایندوره تحصیلی تا هیجده سالگی ادامه پیدا کرد. در این مدت مقدمات حوزه، سطح فقه و اصول را در محضر پدر بزرگوار خود و سایر اساتید بـروجرد فرا گرفت.
آیة اللّه «سید حسین طباطبایی بروجردی» فرزند مرحوم «حاج علی بروجردی» که با سی واسطه به امـام حسن(علیهالسلام) میرسیدند، در صفر 1292 قـمری در بـروجرد متولد گردید و سال 1299 آغاز تحصیلات ایشان بود، که این دوره تحصیلی تا هیجده سالگی ادامه پیدا کرد. در این مدت مقدمات حوزه، سطح فقه و اصول را در محضر پدر بزرگوار خود و سایر اساتید بـروجرد فرا گرفت و سـپس به دستور پدر در سال 1310 به اصفهان عزیمت و در مدرسه صدر اصفهان از محضر اساتید خود در رشتههای مختلف فقه و اصول و فلسفه و ریاضی و...استفاده میکرد.[1]
در مجموع 9 سال اقامت در اصفهان، از محضر بزرگانی همچون: «میرزا ابو المعالی کلباسی»، «سید محمّد تقسی مدرس»، «سید محمّد باقر درچهای»، «جهانگیرخان قشقایی» و... از علوم مختلف استفاده کرد و خود نیز شخصا بـه تدریس فـقه و اصـول پرداخت و پس از مدتی کلاسهای درس ایشان زبـانزد هـمگان شد؛ به طوری که بیش از صد نفر در کلاس ایشان جمع میشدند.[2]
«آیت الله بروجردی» پس از ورود به نجف اشرف، به حوزه درس «مرحوم آخوند ملا محمد کاظم خراسانی» وارد شده و نه سال از محضر پر فیض آن فقیه بزرگ و علمای دیگری چون: «آیت الله العظمی سید کاظم یزدی» و «آیت الله شریعت اصفهانی» در فقه و اصول و رجال كسب فیض كرد. ایشان از سه مرجع بزرگ آن ایّام مرحوم «آخوند خراسانی» ، «آیتالله شیخ الشریعه اصفهانی» و «سید ابوالقاسم دهکردی» اجازهنامه اجتهاد گرفتند.[3]
وی همچنین در جریان قیام قم در زمان رضاشاه علیرغم حساسیت نیروهای امنیتی در فرصتی مناسب از بروجرد خارج شده و برای همراه کردن مراجع نجف با قیام به طرف عتبات رفته و سپس با پیام حمایت مراجع آنجا به ایران آمد. تجربه قیام حاج آقا «نورالله نجفی اصفهانی» به عنوان مهمترین حادثه سیاسی زندگی «آیتالله بروجردی» قبل از مرجعیت عامه تلقی می شود.[4]
آیتالله بروجردی بعد از ده سال اقامت در عتبات در سال ۱۳۲۸ از عراق وارد بروجرد شد و مدت سی سال در زادگاه خود به ترویج، تدریس و تألیف مشغول گشت و چند سفر به حوزه قم آمد و شد نمود که در برهه زمان در جمله مدرسین حوزه قم قرار گرفت و دیری نگذشت که پس از فوت «آیتالله حائری» تدریجاً در رأس اساتید بزرگ حوزهٔ قم قرار گرفت.
تقوی آیة الله بروجردی:
درباره معنویت ایشان مطالب زیادی در مقالات و کتب گفته شده است. اما درباره عدم استفاده ایشان از وجوهات شرعی(خمس و زکات) برای مصارف شخصی کمتر توجه شده است. «آیة الله شیخ علی صافی» برادر بزرگوار «آیة الله العظمی صافی گلپایگانی» از مراجع فعلی میگوید: «آیة الله بروجردی، دیناری از وجوهات استفاده نمیکردند . تمامی مخارج داخلی خود را از درآمد ملک شخصی خود، که در بروجرد داشتند، استفاده میکردند. حتی آب حوض منزل را از پول شخصی تهیه میکرد. یک وقتی، من به ایشان عرض کردم، در نزدیک منزل شما نانوایی سنگکی است و نان بسیار خوبی میپزد، شما از این نان استفاده کنید. فرمود: من به همین نانی که از آرد ملک خودم تهیه میکنم، قانع هستم. این در حالی بود که نان آرد خودشان مرغوبیتی نداشت».[5]
نوه «آیتالله العظمی بروجردی» ضمن اشاره به سیره ایشان و دقت وافر ایشان در هزینه کردن سهم امام، میگوید: «ایشان به هیچوجه از سهم امام در زندگیشان استفاده نمیکرد و زندگی خانوادگی او دائرمدار وجوهات شرعی نبود و از املاک کشاورزی که در بروجرد داشتند زندگی و حتی هزینه قند و چای دفتر خود را تامین میکرد».[6]
حاصل آنکه: آیة الله بروجردی از آن عالمانی بود که علم خود را به عمل گره زده بودند و با در اختیار داشتن پولهای بسیار، از آنها برای زندگی شخص خود استفاده نمیکردند.
--------------------------------------------------------------------------------
برای مطالعه به کتب زیر مراجعه فرمایید:
1. زندگاني آيت الله بروجردي/ علي دواني.
2.مفاخر اسلام جلد12/ علي دواني.
پینوشت
[1]. کتاب مفاخر اسلام، علی دوانی ، ج 12 ، ص 69.
[2]. همان، ص76.
[3]. [2]. همان، ص95.
[4]. اندیشه سیاسی و تاریخ نهضت حاج آقا نورالله اصفهانی، ص404.
[5]. مجله حوزه ، شماره 43و44، ص 107.
[6]. خبرگزاری بین المللی قرآن، شماره خبر : 1438049.