چکیده: یکی از بدترین اعمال بدعت‌گذاری در دین خداست. زیرا بدعت آلوده کردن آب زلال دین به خبائث و پلیدی‌هاست. متاسفانه اشخاصی در طول تاریخ صدر اسلام به بهانه‌های واهی بدعت‌ها و نوآوری‌هایی در دین مبین آورده‌اند که سبب انحراف عده بسیاری گشته‌اند. یکی از این بدعت‌ها خواندن نمازهای مستحبی ماه مبارک رمضان به جماعت است که اولین بار خلیفه دوم دستور به این کار داد.
یکی از بدترین اعمال بدعت‌گذاری در دین خداست. زیرا بدعت آلوده کردن آب زلال دین به خبائث و پلیدی‌هاست. متاسفانه اشخاصی در طول تاریخ صدر اسلام به بهانه‌های واهی بدعت‌ها و نوآوری‌هایی در دین مبین آورده‌اند که سبب انحراف عده بسیاری گشته‌اند. یکی از این بدعت‌ها خواندن نمازهای مستحبی ماه مبارک رمضان به جماعت است که اولین بار خلیفه دوم دستور به این کار داد.[1]
این نمازها که به تراویح معروف هستند در زمان پیامبر اسلام، خلیفه اول، همچنین مدتی از زمان خلافت خلیفه دوم، به صورت فُرادا خوانده می‌شد. ولی خلیفه دوم امر به جماعت خواندن نماز تراویح نمود. بسیاری از اهل سنت به نقل از خلیفۀ دوم، بدعت بودن آن را می‌پذیرند اما روایت می کنند که او بعد از مشاهدۀ این موضوع گفته «نعمت البدعة»؛ یعنی بدعت خوبی است. ولی نماز عیدین چه واجب باشد و چه مستحب اجماع شیعه و سنی است که از زمان پیامبر به جماعت خوانده می‌شد.[2]
واقعا جای تعجب دارد چطور کسی از پیش خودش چیزی را حلال و جایز کند در حالیکه رسول خدا صل الله علیه و آله همچنین کاری نکردند!. تمام فقهای شیعه جماعت خواندن نافله‌های ماه مبارک یا تراویح و سایر نمازهای مستحبی بجز نماز عیدفطر و قریان و نماز استقساء و موارد شاذ دیگر را جایز نمی‌دانند.[3]
نظر فقهاءشیعه در مورد جماعت خواندن نماز مستحبی به این قرار است:
امام خمینی: حتياط واجب آن است که نماز عيد فطر و قربان را در زمان غيبت امام عليهالسلام با جماعت نخوانند، ولى به قصد رجاء مانع ندارد و نمازهاى مستحبى را هم نمى‌شود به جماعت خواند مگر نماز استسقاء که براى آمدن باران مى‌خوانند.[4]
آیت الله مکارم شیرازی: هيچ نماز مستحبّى را نمى توان با جماعت خواند، مگر نماز استسقاء، يعنى نمازى كه براى آمدن باران مى خوانند و نماز عيد فطر و قربان كه در زمان غيبت امام(عليه السلام) مستحبّ است.[5]
آیت الله فاضل لنکرانی: نمازهاى مستحبّى را نمى شود به جماعت خواند مگر نماز استسقاء كه براى آمدن باران مى خوانند و همچنين نماز عيد فطر و قربان را نيز مى توانند به جماعت بخوانند.[6]
آیت الله شبیری زنجانی: ماز مستحب را نمى‌شود به جماعت خواند، مگر نماز استسقا كه براى آمدن باران مى‌خوانند و نيز كودك غير بالغ كه نماز بر وى مستحب است، مى‌تواند آن را به جماعت بخواند؛ ولى نمازى كه واجب بوده و به جهتى مستحب است؛ مانند نماز عيد فطر و قربان كه در زمان حضور امام عليه السلام واجب بوده و به واسطه غايب شدن آن حضرت، مستحب مى‌باشد، بنابر احتياط به جماعت نخوانند.[7]
آیت الله سیستانی: نماز مستحب را نمیشود در هیچ موردی ـ بنا بر احتیاط ـ با جماعت خواند، ولی نماز استسقاء را ـ که برای آمدن باران می‌خوانند ـ می‌تواند با جماعت خواند. و همچنین نمازی که واجب بوده و به جهتی مستحب شده است، مانند نماز عید فطر و قربان که در زمان حضور امام علیه السلام واجب بوده و به واسطه غائب شدن ایشان مستحب می‌باشد.[8]
آیت الله بهجت: نمازهاى مستحبى را نمى شود به جماعت خواند، ولى خواندن نماز عيد فطر و قربان در زمان غيبت امام عليه السلام به جماعت مستحب است در صورتى كه شروط وجوب موجود نباشد، همچنين خواندن نماز استسقاء كه براى طلب باران مى خوانند به جماعت مستحب است و بعيد نيست استحباب جماعت در نماز غدير كه به اميد مطلوبيت خوانده شود.[9]
پی‌نوشت‌ها:
[1] صحیح البخاری، ج۳، ص۵۸،
[2] صحیح بخاری، کتاب صلاة التراویح، باب فضل من قام رمضان.
[3] رجوع کنید رساله عملیه مراجع تقلید احکام نمازجماعت.
[4] مسأله 1407 رساله عملیه امام خمینی
[5] مسأله 1232 رساله عملیه آیت الله مکارم شیرازی
[6] مسأله 1422 رساله عملیه آیت الله فاضل لنکرانی
[7] مسأله 1416 رساله عملیه آیت الله شبیری زنجانی
[8] مسأله 1387 رساله عملیه آیت الله سیستانی
[9] مسأله 191 رساله عملیه آیت الله بهجت