زندگی بی امام، راه رفتن در تاریکی است

خداوند متعال هرگز انسان را به حال خویش رها نکرده است و برای هدایت او در همه اعصار و ازمنه، هادیان و راهنمایانی قرار داده است، زیرا انسان با عقل به تنهایی که احتمال خطا و اشتباه در آن وجود دارد حتی در نزد اندیشمندان و بزرگان، پس نیاز به هادیانی داریم که ما را از ورود به خطا و اشتباه حفاظت کنند و این هادیان از ابتدا پیامبران الهی(علیهم‌السلام) بوده و در ادامه این امر هدایت به دست ائمه(علیهم‌السلام) سپرده شده است.

اگر در نظرات و تفکرات همه اندیشمندان هم بنگریم، به این نتیجه می‌رسیم که آنان نیز در برخی موارد در نظریات خود اشتباه کرده یا اگر هم اشتباه نکرده‌اند دیگران آمده‌اند و آن نظریه را کامل کرده‌اند و این خود نقص در معلومات را می‌رساند. تا به حال هیچ نظریه و تفکری نبوده که از همان ابتدای ابتدا کامل بوده باشد، بلکه یا به وسیله مخترع آن نظریه یا به وسیله دیگران چه در همان عصر و چه در اعصار دیگر کامل شده است، پس این خود دلیلی بر وجود نقص در عقل است. اما اگر همین عقل را نقل و روایات که از زبان معصوم بیان شده کمک کند، یقیناً دیگر خطا و اشتباهی در آن رخ نخواهد داد؛ زیرا گفتار پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌واله) و ائمه معصومین(علیهم‌السلام) که بیش از چهارده قرن پیش بیان شده‌اند، هیچ خلط و اشتباهی در آن‌ها نیست، حتی اندیشمندان امروزی با این پیشرفتی که در علم داشته‌اند به این نتیجه می‌رسند که دقیقاً گفتار آن بزرگان صحیح و بدون خدشه بوده است. به همین دلیل است که خداوند متعال خوش باید این هادیان را انتخاب کرده و به سوی بشر گسیل دارد.

خداوند متعال این مساله اساسی و مهم را در آیات قرآن گوش‌زد کرده و به آن سفارش نموده و فرموده است: «وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِن ذُرِّيَّتِي قَالَ لاَ يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِين [بقره/124] هنگامی‌که پروردگار ابراهيم را به حوادثی آزمود و او از عهده‌ی تمامی آن‌ها به خوبی برآمد، خداوند فرمود: اينک تو را برای مردمان امام قرار دادم، ابراهيم پرسيد: و از فرزندان من؟ خداوند فرمود: پيمان من به ستم‌کاران نخواهد رسيد».

از این آیه برداشت می‌شود که نصب امام از طرف خداوند متعال بوده است؛ زیرا اگر نصب هم از طرف خود انسان‌ها باشد باز احتمال خطا در آن است. از طرفی منصوب از طرف خداوند هم نیاز به عصمت و پاکی محض دارد که حتی احتمال خطا و اشتباه هم در او راه نداشته باشد که خداوند متعال در جواب حضرت ابراهیم(علیه‌السلام) این مطلب را گوش‌زد می‌کند و می‌فرماید: «این پیمان عظیم هرگز به ستم‌کاران نخواهد رسید».

هم‌چنین حضرت امام رضا(علیه‌السلام) این مطلب را این‌گونه تأیید می‌کنند و می‌فرمایند: «امامت جایگاه پیامبران الهی و اوصیاست، امامت جانشینی خداوند متعال و جانشینی پیامبر او می‌باشد».[1]

امام رضا(علیه‌السلام) نیز اصل و اساس اقامه حجت خداوند بر بندگانش را امامت و راهنمایی آن‌ها می‌داند و معتقد است هدایت انسان‌ها بدون وجود امام ناقص است، زیرا در روایتی فرموده‌اند: «حجت بر مردم تمام نمی‌شود، مگر به وسیله امام آن‌گاه كه شناخته شود».[2] همچنین حضرت این امام و راهنما را، هم منصوب از طرف خداوند می‌دانند و هم عصمت را از لوازم امامت، زیرا این مسیر زندگی بشریت که خم و پیچ‌های سخت و هول‌ناک دارد نیازمند به راهنمایی است که خطا و اشتباه در او راه نداشته باشد.

پس انسان در این ورطه هول‌ناک زندگی که همه خوبی‌ها و بدی‌های آن با هم آمیخته شده یقینا به تنهائی نمی‌تواند خوب را از بد تشخص داده و به مسیر حقیقت راه یابد و برای سعادت یقیناً نیاز به راهنمائی دارد که اولا: آن راهنما مصون از هر گونه خطا و اشتباهی باشد و ثانیا: در تمامی امور مطیع اوامر و دستورات آن باشد، زیرا در غیر این صورت این زندگی در مسیر حقیقی خود پیش نرفته و به مثابه راه رفتن در تاریکی می‌باشد که احتمال خطا در آن بسیار زیاد است.
--------------------------------------------------
پی‌نوشت
[1]. کافی،جلد1، صفحه 198.
[2]. صحیح مسلم ج3،ص1478. اصول كافی ج 1 ص 135.