اوّلین مدافع حرم

الگوهای برتر
حضرت صدّیقه کبری فاطمه زهرا سلام الله علیها برترین الگو در دین اسلام هستند. قرآن کریم سه بار از کلمه "اسوة" به معنای الگو استفاده می‌کند. یکی خود پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله را به عنوان الگو برای مسلمانان معرفی می‌کند: « لَقَدْ كانَ لَكُمْ في‏ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَة [احزاب/21] مسلّماً براى شما در زندگى رسول خدا سرمشق نيكويى بود ». و در دو آیه دیگر (آیه 4 و 6 ممتحنه) نیز حضرت ابراهیم علیه السلام و پیروان او را به عنوان الگوی مسلمین می‌شناساند:« قَدْ كانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ في‏ إِبْراهيمَ وَ الَّذينَ مَعَه‏ [ممتحنه/4] براى شما سرمشق خوبى در زندگى ابراهيم و كسانى كه با او بودند وجود داشت »‏. از آنجا که ائمّه معصومین علیهم السلام مفسّر قرآن و قرآن ناطق هستند و کلام آن‌ها حجّتی از طرف خداوند متعال است به روایتی از امام مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) توجّه می‌کنیم. ایشان می‌فرمایند:«  وَ فِي ابْنَةِ رَسُولِ اللَّهِ ص لِي أُسْوَةٌ حَسَنَة [1] دختر رسول خدا صلّی الله علیه و آله الگوی خوبی برای من است ». این روایت، از زبان امام معصوم نشان دهنده تمام و کمال بودن شخصیّت حضرت زهرا سلام الله علیها از یک طرف و همچنین اثر روش رفتاری آن حضرت بر نوع و روش حکومتی امام زمان علیه اسلام در زمان ظهور از طرف دیگر است.
الگوی دفاع
روش رفتاری حضرت زهرا سلام الله علیها در دفاع از آرمان‌ها و ارزش‌های زمان خود می‌تواند الگویی تمام عیار برای زمان حال حاضر ما باشد. دفاع ایشان از قرآن، پیامبر، امام علی علیه السلام، اهل بیت و حرمت آن‌ها و در یک کلام دفاع از تمامی اسلام ناب، روشی بود که ایشان بنیانگذاری کردند و بقیه اهل بیت علیهم السلام نیز به روش ایشان تأسّی کردند. شاهد بر اين معنى، حديث شريف منسوب به حضرت امام عسكرى علیه السلام است كه فرمودند: « نَحنُ حُجَجُ اللَّهِ عَلى خَلقِه و جَدَّتُنا فاطِمَة حُجَّةُ اللَّهِ علينا [2] ما حجّت‌های خدا بر خلقش هستیم و مادر ما فاطمه سلام الله علیها، حجّت خدا بر ماست ». از کلمه حجّت در اینجا می‌توان فهمید که همانطور که اهل بلیت علیهم السلام برای مردم الگو هستند حضرت زهرا سلام الله علیها نیز الگویی برای فرزندانشان هستند. یکی از روش‌هایی که ائمّه اطهار علیهم السلام از مادرشان حضرت زهرا سلام الله علیها الگوگیری می‌کنند، "روش دفاع از ارزش‌ها"ست.
این الگو را در شاخصه‌های زیر بیان می‌کنیم؛
1- اعلام نارضایتی
حضرت زهرا سلام الله علیها به عنوان طلایه‌دار خواص زمان خود، که پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله در مورد او احادیث و مناقب فراوانی را فرموده‌اند، برای این‌که عموم مردم بعد از رحلت نبیّ اکرم دچار تحیّر و سرگردانی در شناخت حق نشوند به طور صریح و محکم در برابر غیرحقّ اعلام موضع کردند. اعلام موضع به موقع خواص، به خصوص در زمان تیره و تار شدن شرایط و وقوع فتنه از اهمیّت بسیار بالایی برخوردار است تا حدّی که نوع وصیّت حضرت زهرا سلام الله علیها را نیز می‌توان در همین جهت تحلیل کرد.یعنی این‌که به امیرالمومنین علیه السلام عرض کردند :« يَا عَلِيُّ أَنَا فَاطِمَةُ بِنْتُ مُحَمَّدٍ زَوَّجَنِيَ اللَّهُ مِنْكَ لِأَكُونَ لَكَ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ أَنْتَ أَوْلَى بِي مِنْ غَيْرِي حَنِّطْنِي وَ غَسِّلْنِي وَ كَفِّنِّي بِاللَّيْلِ وَ صَلِّ عَلَيَّ وَ ادْفِنِّي بِاللَّيْلِ وَ لَا تُعْلِمْ أَحَداً [3] يا على! من فاطمه دختر حضرت محمّد صلى اللَّه عليه و آله ميباشم. خدا مرا در دنيا و آخرت براى تو تزويج نمود.يا على! تو از ديگران براى (غسل و كفن) من مقدّم هستى، مرا در شب حنوط کن و غسل بده و شبانه نماز بر من بخوان و دفنم کن و هیچ کس را خبر نکن! ».
2- تا پای جان
یکی از اصول شاخص در الگوی دفاع حضرت زهرا سلام الله علیها جانانه بودن آن است چرا که وقتی حق شناخته شد و وظیفه معلوم شد باید در آن راه با تمام وجود استقامت به خرج داد حتّی اگر به قیمت جان انسان تمام شود. ارزش هر کاری به اندازه هزینه‌ای است که برای آن می‌شود. معلوم است که دفاع از ارزش‌ها و مقدّسات و حریم اهل بیت آن قدر ارزش دارد که حتّی تنها یادگار پیامبر خدا و پاره تن پیامبر برای آن فدا می‌شود. گریه‌های حضرت زهرا، دعوت خانه به خانه، خطبه‌خوانی در مسجد، شکوائیه دائمی حضرت از غاصبین، سدّ کردن راه غاصبین در پشت در و استقامت در پشت در و...! این‌ها همه، نشان از استقامت تا پای جان دارد. گوشه‌ای از حادثه را مرور می‌کنیم: « فَأَقَامَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع وَ مَنْ مَعَهُ مِنْ شِيعَتِهِ فِي مَنَازِلِهِمْ بِمَا عَهِدَهُ إِلَيْهِ رَسُولُ اللَّهِ ص فَوَجَّهُوا إِلَى مَنْزِلِهِ فَهَجَمُوا عَلَيْهِ وَ أَحْرَقُوا بَابَهُ وَ اسْتَخْرَجُوهُ مِنْهُ كَرْهاً وَ ضَغَطُوا سَيِّدَةَ النِّسَاءِ بِالْبَابِ حَتَّى أَسْقَطَتْ مُحَسِّنا [4] پس (عمر و همراهان) به خانه علی علیه السلام رو کرده و هجوم بردند، خانه آن حضرت را به آتش کشیدند؛ با در به پهلوی سیده زنان عالم زدند؛ چنان که محسن را سقط نمود ».
3- فداکاری مؤدّبانه
به تاریخ که می‌نگریم می‌بینیم که حضرت زهرا سلام الله علیها در خانه خود، فداکاری را به حدّ اعلا رسانده بودند. رعایت ادب و جایگاه امام و مأموم، از جمله خصوصیّات ممتاز الگوی دفاع فاطمی است. یکی از نمونه‌های آن زمانی است که در پشت در قرار گرفتند و مجروح شدند. در این جا نقل شده که فرمودند:« آه يا فضة إليك فخذيني، فقد و اللّه قتل ما في أحشائي من حمل‏ [5] آه! ای فضّه! مرا بگیر که افتادم! به خدا قسم، محسنم کشته شد». در آن شرایط دردناک و سخت از روی ادب و شرم، امام علی علیه السلام را صدا نزد بلکه فضّه را صدا کرد تا علی علیه السلام شرمنده روی فاطمه نشود و همچنین جایگاه علی علیه السلام به عنوان امام زمان در مقابل مأمومین حفظ شود.
خلاصه بیان این‌که؛ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها روشی را در دفاع از ارزش‌ها به خصوص از امام معصوم بنانهادند که حضرت ولیّ‌عصر علیه السلام نیز خود را ملزم به آن الگو می‌دانند لذا ما نیز باید در همین راه گام برداریم. دفاع حضرت زهرا از امام معصوم و حقّ، دفاعی بود از روی بصیرت‌دهی، جانانه و مؤدّبانه! البتّه نکات در این‌باره بسیار است که در این مقاله کوتاه نمی‌گنجد.
خدایا! اُمّ‌الأئمّه سلام الله علیها در راهی به شهادت رسید که منتهی به ظهور امام قائم علیه السلام می‌شود. ما را از محبّین واقعی دختر پیغمبر و از سربازان واقعی فرزند موعودش مقرر فرما!
پی‌نوشت
[1] الإحتجاج على أهل اللجاج، ج‏2، ص: 467
[2] تفسیر اطیب البیان، ج13، 225
[3] بحارالانوار، ج43، ص214
[4] بحارالانوار، ج28، ص308 - به نقل از مسعودی (الوصیّة)
[5] طرف من الأنباء و المناقب‏، ص394