چکیده: غیب امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) و عدم دسترسی مستقیم مردم به حضرت، باعث پدید آمدن مشکلاتی چون پیدایش فتنه و اختلاف در جامعه می‌شود.
غیب امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) و عدم دسترسی مستقیم مردم به حضرت باعث پدید آمدن مشکلاتی در جامعه می‌شود. این نوشتار با بررسی روایات معصومین(علیهم‌السلام) به دو مشکل اساسی این دوران می‌پردازد.
پیدایش فتنه‌ها
فتنه یکی از مهم‌ترین کلیدواژه‌های روایات معصومین(علیهم‌السلام) درباره تحولات و تغییرات آینده می‌باشد. در واقع می‌توان گفت یکی از اجزای جدایی‌ناپذیر جامعه اسلامی وجود فتنه‌ها و آشوب‌ها است. نکته قابل تأمل آنکه این فتنه‌ها بیشتر از آنکه از سوی دشمنان و عوامل خارجی به وجود بیایند، از سوی عوامل داخلی و مدعیان اسلام و مسلمانی شکل می‌گیرند و عواقب سوئی بر پیکره جامعه دینی به‌جای می‌گذارند. به همین جهت هشدارهای فراوانی درباره گرفتار نشدن به این فتنه‌ها داده شده است.
به‌عنوان نمونه انقلاب اسلامی ایران در طول چند دهه شکل‌گیری خود دچار فتنه‌های فراوانی شده که سخت‌ترین و پیچیده‌ترین آن‌ها فتنه سال 1388 بود که مقابله با تداوم آن در حال حاضر نیازمند بصیرت و هشیاری فراوانی است. با دقت در ابعاد این فتنه معلوم می‌گردد مردودین این فتنه عده‌ای از خواص و مدعیان انقلاب و ولایت بودند که جامعه را دچار فتنه نمودند.
متأسفانه اغلب فتنه‌های دوران آخرالزمان هم از سوی کسانی به وجود می‌آید که متظاهر به اسلام، ولایت، انتظار و خیرخواهی هستند. خطر بالقوه و بالفعل این اشخاص برای جامعه اسلامی نه تنها کمتر از دشمنان خارجی نیست بلکه آسیب‌های بیشتری از جانب آنان به جامعه اسلامی می‌رسد.
حسن بن علی خزاز می‌گوید از امام رضا(علیه‌السلام) شنیدم که فرمودند: «همانا از کسانی که مدعی مودت ما اهل‌بیت هستند، کسی هست که در فتنه‌گری، برای شیعیان ما از دجال شدیدتر است. گفتم: برای چه؟ فرمودند: به خاطر دوستی با دشمنان ما و دشمنی با دوستان ما. اگر چنین شد، حق با باطل آمیخته می‌شود و مؤمن از منافق بازشناخته نمی‌شود».[1]
بروز اختلاف و چند دستگی
یکی از اسفبارترین حوادثی که ممکن است برای یک ملت و کشور رخ دهد پدیدار شدن اختلاف و تفرقه است. هیچ‌چیز برای شکست و عقب‌ماندگی یک جامعه، مخرب‌تر از اختلاف و چنددستگی بین مردم آن جامعه نیست. به همین جهت اسلام بر تشکیل امت واحده در پرتو اعتقاد به خدای واحد، دین واحد و کتاب واحد تأکید به سزایی دارد.
برخی از احادیث به وجود اختلافات شدید بین شیعیان قبل از ظهور امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) و تضعیف موقعیت جامعه منتظر اشاره دارد.
عمیره بنت نفیل می‌گوید از امام حسین(علیه‌السلام) شنیدم که می‌فرمود: «آن امر که شما انتظارش را می‌کشید واقع نخواهد شد تا اینکه پاره‌ای از شما از دیگری بیزاری جوید و بعضی از شما در روی دیگری آب دهان اندازد و تعدادی از شما بر کفر دیگری شهادت دهد و پاره‌ای از شما عدّه دیگر را نفرین و لعن کند. پس به آن حضرت عرض کردم: خیری در این چنین زمان نیست. پس امام حسین(علیه‌السلام) فرمود: تمامی خیر در همان زمان است، قائم ما قیام می‌کند و همه اینها را از بین می‌برد».[2]
در برخورد با این مشکل لازم است تا منتظران واقعی امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) صف واحد و منسجمی تشکیل دهند که هیج منافق و متظاهر به اسلام و متزلزلی بدان راه نیابد و نتواند خللی در صفوف آنان ایجاد کند.
______________________________
پی‌نوشت:
[1]. «إِنَّ مِمَّنْ يَنْتَحِلُ مَوَدَّتَنَا أَهْلَ الْبَيْتِ _ مَنْ هُوَ أَشَدُّ فِتْنَةً عَلَى شِيعَتِنَا مِنَ الدَّجَّالِ _ فَقُلْتُ بِمَا ذَا قَالَ بِمُوَالاةِ أَعْدَائِنَا وَ مُعَادَاةِ أَوْلِيَائِنَا إِنَّهُ إِذَا كَانَ كَذَلِكَ اخْتَلَطَ الْحَقُّ بِالْبَاطِلِ وَ اشْتَبَهَ الْأَمْرُ فَلَمْ يُعْرَفْ مُؤْمِنٌ مِنْ مُنَافِقٍ». وسائل‌الشیعه، حر عاملی، موسسه آل البيت(علیهم‌السلام)، قم، 1409ق، ج16، ص179.
[2]. «عَنْ عَمِيرَةَ بِنْتِ نُفَيْلٍ قَالَتْ سَمِعْتُ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ ع يَقُولُ لَا يَكُونُ الْأَمْرُ الَّذِي تَنْتَظِرُونَهُ حَتَّى يَبْرَأَ بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ وَ يَتْفُلُ بَعْضُكُمْ فِی وُجُوهِ بَعْضٍ وَ يَشْهَدَ بَعْضُكُمْ عَلَى بَعْضٍ بِالْكُفْرِ وَ يَلْعَنَ بَعْضُكُمْ بَعْضاً فَقُلْتُ لَهُ مَا فِی ذَلِكَ الزَّمَانِ مِنْ خَيْرٍ فَقَالَ الْحُسَيْنُ ع الْخَيْرُ كُلُّهُ فِی ذَلِكَ الزَّمَانِ يَقُومُ قَائِمُنَا وَ يَدْفَعُ ذَلِكَ كُلَّهُ». غیبت نعمانی، محمد بن ابراهيم بن جعفر، نشر صدوق، 1379ق، ص206-205.