تبین قرآنی شاخص‌های انقلابی‌ماندن از منظر مقام معظم رهبری

مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای(حفظه‌الله) در سخنرانی 14 خرداد سال 1395 در بیست هفتمین سال‌گرد رحلت امام خمینی(رحمه‌الله‌علیه) در حرم مطهر ایشان، برای انقلاب و انقلابی‌ماندن شاخص‌هایی را بیان فرمودند که بسیار قابل‌تأمل و تفکر است. ما در این نوشتار به توضیحات و ریشه‌های قرآنی آن می‌پردازیم:

شاخص اول: پای‌بندی به مبانی و ارزش‌های اساسی انقلاب
معظم‌له اولین شاخص انقلابی ماندن را پای‌بندی به مبانی و ارزش‌های اساسی انقلاب بیان کردند. یکی از مهم‌ترین دلایل قیام امام خمینی(رحمه‌الله‌علیه) سرنگونی طاغوت و پایه‌گذاری حکومت اسلامی بوده است. امام از این آیه الهام گرفته بود: «وَ مَنْ لَمْ یَحْکُمْ بِمَا أَنزَلَ اللهُ فَأُوْلَئِکَ هُمْ الْکَافِرُونَ [مائده/45] و آن‌ها که به احکامى که خدا نازل کرده حکم نمى‌کنند، کافرند».
امام یکی از مهم‌ترین اهداف خود و هدف از انقلاب خود را پایه‌گذاری حکومت اسلامی و حکومت «الله» بر روی کره زمین می‌دانست. حال اگر این هدف در جامعه پیاده شد و مردم به آن پای‌بند بودند، می‌توان گفت که این شاخص مهم اسلام و انقلاب در جامعه وجود دارد. اما اگر خدایی نکرده مردم از ارزش‌های اسلامی و اهداف مهم انقلاب و آرمان‌های آن دور شدند، این شاخص مهم بر زمین ‌مانده است و به‌ عبارت‌ دیگر مردم از روحیه انقلابی‌گری خود دور شده‌اند که باید علل آن ریشه‌یابی شود و آن‌ها را با این شاخص اساسی آگاه کرد. پس برای این‌که ارزش‌های اسلامی که یکی از اهداف بسیار مهم امام و شهدای انقلاب هستند، فراموش نشود، باید مردم و مسئولین این روحیه انقلابی خود را حفظ کنند.

امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) در تعبیری بسیار زیبا می‌فرماید: «علت از بین رفتن دولت‌ها چهار چیز است: 1. کنار گذاشتن اصول؛ 2. خودخواهی و پیروی از هوای نفس؛ 3. به کار گماشتن نالایق‌ها؛ 4. پس زدن اندیشمندان و افراد لایق».[1]
حضرت یکی از مهم‌ترین علل از بین رفتن دولت‌ها را کنار گذاشتن اصول آن مملکت و آن انقلاب می‌داند، مقام معظم رهبری(حفظه‌الله) نیز شاید با الهام گرفتن از این روایت زیبای امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) است که این شاخص اساسی را برای مردم بیان فرمودند.

شاخص دوم: هدف‌گیری آرمان‌های انقلاب و همت بلند برای رسیدن به آن‌ها
انقلابی که حضرت امام خمینی(رحمه‌الله‌علیه) پایه‌ریزی کرد، دارای آرمان‌های بسیار بلندی بوده است که ما در ذیل بسیار مختصر به چند نمونه آن اشاره می‌کنیم:

الف) پیاده شدن قوانین اسلامی در جامعه
همان‌طوری که در بالا اشاره شد، یکی از مهم‌ترین اهداف انقلاب، به زیر کشیدن حکومت طاغوت و پیاده کردن حکومت الهی در جامعه بود؛ امام در این باره ‌فرمود: «حكومت اسلامی حكومتی است بر پایه قوانین اسلامی، در حكومت اسلامی استقلال كامل حفظ می‌شود، ما خواستار جمهوری اسلامی هستیم، جمهوری فرم و شكل حكومت را تشكیل می‌دهد و اسلامی یعنی محتوای آن فرم، كه قوانین الهی است».[2] لذا می‌توان گفت یکی از آرمان‌های انقلاب اسلامی، پیاده کردن قوانین اسلامی در جامعه می‌باشد.

ب) توجه به حقوق مستضعفین
یکی از مهم‌ترین اهداف انقلاب و از آرمان‌های مهم آن، توجه ویژه به‌ حقوق انسان‌های ضعیف جامعه می‌باشد. امام خمینی(رحمه‌الله‌علیه) در این باره می‌فرماید: «بحمدالله امروز همه دست‌اندرکارهایمان کاخ‌نشین نیستند. دولت ما یك دولت کاخ‌نشین نیست. آن روزی كه دولت ما توجه به كاخ پیدا كرد، آن روز است كه باید ما فاتحه دولت و ملت را بخوانیم... خدا نیاورد آن روزی را كه سیاست ما و سیاست مسئولین كشور ما، پشت كردن به دفاع از محرومین و رو آوردن به حمایت از سرمایه‌داری گردد و اغنیا و ثروت‌مندان از اعتبار و عنایت بیشتری برخوردار بشوند. معاذ الله كه این با سیره و روش انبیا و امیرالمؤمنین و ائمه معصومین(علیهم‌السلام) سازگار نیست».[3]

این بیان نشان می‌دهد که اگر خدایی نکرده مسئولین نظام اسلامی روزی به مرفه نشینی و غرق شدن در مادیات روی آوردند، نظام اسلامی به بیماری بسیار خطرناکی مبتلا خواهد شد و آن روز است که ممکن است همین مستضعفین و همین پابرهنگان جامعه، از انقلاب و اسلام برگردند و این تهدیدی جدی برای نظام و انقلاب است.

ج) تحقق استقلال کشور و عزت اسلامی
یکی از مهم‌ترین اهداف انقلاب اسلامی، حفظ استقلال کشور و کوتاه کردن دست بیگانگان از این مملکت اسلامی بوده است. قرآن کریم می‌فرماید: «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ الْیهُودَ وَالنَّصَارَی أَوْلِیاء بَعْضُهُمْ أَوْلِیاء بَعْضٍ وَمَن یتَوَلَّهُم مِّنكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُم [مائده/51] ای كسانی كه ایمان آورده‌‏اید، یهود و نصاری را دوستان [خود] مگیرید؛ بعضی از آنان دوست بعضی دیگرند و هر كس از شما آن‌ها را به دوستی بگیرد، از آنان خواهد بود».
قرآن کریم تأکید می‌کند که عزت و شرافت و بزرگی مخصوص خدا و مؤمنین است: «وَللهِ العِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنِینَ وَلکِنَّ الْمُنافِقیِنَ لا یَعْلَمُونَ [منافقون/8] و عزت از آن خدا و رسول او و مؤمنان است، ولی منافقان نمی‌دانند».
در آیه‌ای دیگر قرآن کریم می‌فرماید: «وَلَنْ یَجْعَلَ اللّهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبیلاً [نساء/141] و خداوند هرگز برای کافران، راهی (برای چیرگی) بر مؤمنان قرار نداده است».

همه این‌ها حاکی از این است که توجه به استقلال و عزت اسلامی، یکی از مهم‌ترین آرمان‌های اسلام، نظام و انقلاب اسلامی است که ریشه‌های آن در قرآن کریم و سنت نبوی و سیره معصومین(علیهم‌السلام) وجود دارد. حکومت و کشور اسلامی نباید زیر یوغ بیگانگان برود، کشور اسلامی نباید به خاطر منافع دنیوی و مادی و زندگی چند روزه دنیا، عزت و شرافت خود را به بیگانگان بفروشد تا چند صباحی در ناز و نعمت باشد. کشور اسلامی باید در تمام زمینه‌ها عزت و استقلال خود را حفظ کند.
همه این‌ها آرمان‌های نظام اسلامی است که زیربنای آن‌ها در قرآن کریم و اسلام ناب وجود دارد و مقام معظم رهبری(حفظه الله) نیز آن‌ها را به عنوان شاخص‌های انقلاب و انقلابی ماندن می‌داند.

شاخص سوم: عدم تبعیت دشمن و جهاد کبیر
مقام معظم رهبری با الهام گرفتن از آیه شریفه: «فَلَا تُطِعِ الْکَافِرِینَ وَ جَاهِدْهُمْ بِهِ جِهَادًا کَبِیرًا [فرقان/52] از کافران اطاعت مکن، و به ‌وسیله آن(قرآن کریم) با آنان جهاد کن، جهادی بزرگ». یکی از شاخص‌های مهم انقلاب و انقلابی ماندن را عدم تبعیت دشمن نامیدن و این عدم تبعیت را با الهام از قرآن کریم «جهاد کبیر» معرفی کردند.

شاخص چهارم: تقوای دینی و سیاسی
آیات بسیاری از قرآن کریم بر لزوم رعایت تقوی الهی تأکید می‌کنند که مقام معظم رهبری(حفظه‌الله) نیز با الهام از آن آیات، تقوای دینی و سیاسی را یکی از شاخصه‌های مهم یک فرد انقلابی می‌داند. اگر همه مردم تقوای الهی را رعایت کنند بسیاری از مشکلات فردی و اجتماعی به ‌راحتی حل می‌شود. قرآن کریم معیار برتری انسان‌ها را تقوای الهی معرفی می‌کند و می‌فرماید: «ان اَکرَمَکُم عِندَ اللّهِ اَتقـکُم [حجرات/15]کرامت و عظمت هر انسانی در پیشگاه الهی، تقوای اوست».

معظم له تقوای سیاسی را نیز یکی از مهم‌ترین موارد تقوا می‌داند، چرا که قرآن کریم می‌فرماید: « واَنَّ هـذا صِرطی مُستَقیمـًا فَاتَّبِعوهُ ولا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِکُم عَن سَبیلِهِ ذلِکُم وصـّـکُم بِهِ لَعَلَّکُم تَتَّقون [انعام/153] این است راه من، راهی مستقیم. از آن پیروی كنید و از راه‌های دیگر پیروی نكنید، تا مبادا شما را از راه او منحرف سازند. این‌ها فرمان‌های اوست بر شما، باشد كه نجات یابید».

صراط مستقیم الهی همان اطاعت همه‌جانبه از احکام و دستورات الهی است که در مورد امور سیاسی نیز باید کاملاً رعایت شود. از افکار و تفکرات غلط غرب است که هر کس امور سیاسی را به دست می‌گیرد، تقوای الهی و تقوای سیاسی برای او معنا نخواهد داشت.

خلاصه کلام
مقام معظم رهبری(حفظه‌الله) شاخص‌هایی را که برای یک انسان انقلابی بیان کردند، که همه آن‌ها ریشه در قرآن کریم و سنت معصومین(علیهم‌السلام) دارند.
__________________________________
پی‌نوشت
[1]. یستدل علی ادبار الدول باربع: تضییع الاصول و التمسک بالغرور و تقدیم الاراذل و تاخیر الافاضل » (غررالحکم ودررالکلم،ص 342،حدیث 7835)
[2]. صحیفه نور، ج4، ص157‌.
[3]. همان، ج20، ص129.
[4]. همان، ج21، ص56.