فواید و درس‌های روز عرفه

با قدم‌هایی استوار و دل‌هایی لبریز از عشق، در روزی مهم و سرنوشت ساز به سمت جایگاه‌های ارتباط با معشوق در حرکت هستند، زن و مرد، کوچک و بزرگ، پیر و جوان، همه برای ارتباطی دلنشین با حضرت حق دور هم جمع می‌شوند و در روز عرفه با خداوند سبحان سخنانی از جنس اشک می‌گویند، سخنانی که می‌تواند سرنوشت انسان را تغییر داده و طعم بندگی را برای انسان ترسیم کند، ارتباطی که علاوه بر آرامش روانی دارای فواید و درس‌های تربیتی دیگری نیز هست.

فواید و درس‌های روز عرفه:

1: رهایی از گناهان:
انسان موجودی ممکن الخطا است و با غفلت و کوتاهی و گاهی با جهالت و نادانی و گاهی نیز با پیروی از هوای نفس و شیطان رجیم به گناهان آلوده می‌شود و با هر گناهی قدمی از خداوند سبحان و آمرزش او فاصله می‌گیرد، روز عرفه روز بخشش گناهان است، روزی است که بخشی از مردم در صحرای عرفات دست به دعا و نیایش و طلب بخشش بر می‌دارند و برخی دیگر در جاهای مقدسشان مانند مساجد و حرم امامان و امامزادگان از خداوند سبحان طلب بخشش و استغفار می‌کنند و بدین وسیله خود را از زنگار گناهان پاک کرده و ارتباطشان را با خداوند اصلاح می‌کنند، اگر کسی واقعا از خداوند طلب بخشش کند و از گذشته خود پشیمان باشد قطعا مورد بخشش خداوند واقع می‌شود امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید:
«هر كس در اين روز قبل از رفتن به مراسم دعای عرفه در زير آسمان دو ركعت نماز بخواند و در پيشگاه خداوند متعال به تمام گناهان و خطاهای خود اعتراف كند و حقيقتاً از درگاه پروردگار پوزش طلبد، خداوند متعال آن‌چه كه به اهل عرفات مقدر کرده او را نيز عطا می كند و تمام گناهان او را می آمرزد».[1]
روز عرفه روزی است که انسان می‌تواند خودش را از آتش سوزان جهنم نجات داده و به بهشت برین الهی برساند، رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌فرماید:
«خداوند در هیچ روزی به اندازه روز عرفه، بندگان را از آتش دوزخ نمی‏‌رهاند».[2]

2: برآورده شدن حاجات:
انسان سر تا پا نیاز است، نیاز به سلامتی، رزق و روزی حلال، موفق شدن به عبادت و بندگی خداوند سبحان، شغل و حرفه مناسب و ... همگی نیازهایی است که همیشه با انسان هستند و او برای تأمین این نیازها به خالق قادر متعال روی می‌آورد و دستانش را به درگاهش بلند می‌کند، روز عرفه بهترین زمان برای دعا و مناجات و خواستن حوائج مادی و معنوی می‌باشد، امام زین العابدین (علیه‌السلام) خطاب به گدایی که در روز عرفه دست نیاز به سوی مردم دراز کرده بود فرمودند:
«وای بر تو در چنین روزی از غیر خداوند طلب حاجت می‌کنی؟ در چنین روزی این امید هست که انسان‌هایی که در دل مادرانند سعادتمند شوند».[3]
در این روز با برکت درهای روزی و بخشش خداوند به سوی بندگان باز می‌باشد، این انسان است که باید با دلی امیدوار از درگاه لطفش درخواست نماید، امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید:
«هر چه می‏‌خواهی برای خود دعا بخوان و در دعا كردن بكوش كه روز عرفه، روز دعا و درخواست است».[4]

3: محبت به همدیگر در قالب دعا:
محبت به همدیگر قالب‌های متعددی دارد که یکی از آنها دعا می‌باشد، کسانی که اطرافیان خود را دوست دارند در بهترین حالات در حق آنها دعا می‌کنند و از خداوند خیر دنیا و آخرت را خواستار هستند، چقدر خوب است در این روز بزرگ که دست‌ها خالی برنخواهد گشت از خداوند سبحان برای برادران و خواهران ایمانی دعا کنیم، همان گونه که عبد الله جندب که یکی از بزرگان است را در روز عرفه دیدند که پیوسته دست به سوی آسمان بلند کرده و اشک از گوشه چشمانش سرازیر بود به طوری که اشکش بر روی سنگریزه‌های عرفات می‌چکید، و در آن حالات عرفانی با خداوند سبحان سخن می‌گفت، پس از اتمام مناجات به او گفتم عجب حال خوشی داشتی و چه زیبا دعا می‌کردی، من چنین حالی تا به حال ندیده بودم، عبد الله پاسخ داد به خدا قسم یک کلمه برای خودم دعا نکردم  و در تمام اين مدت برای برادران دينی خود دعا کردم و اين بدين جهت بود كه از حضرت موسی بن جعفر (عليه‌السلام) شيندم كه فرمود:
«هر كس برادر مؤمن و دينی خود را در غياب او دعا كند از عرش الهی به او ندا می رسد هان ای بنده‌ی من برای تو صد هزار برابر باد بدين جهت راضی نشدم از صد هزار دعای تضمين شده و مورد قبول در برابر يك دعا كه معلوم نيست مستجاب شود صرف نظر كنم».[5]

امید است در این روز بزرگ که منشاء خیر و برکات بسیاری است خود را به جمع دعا کنندگان برسانیم و ضمن طلب بخشش و استغفار به درگاه ایزد منان حوائج مادی و معنوی خود و سایر مومنان را از خداوند سبحان درخواست کرده تا به خیر دنیا و آخرت دست پیدا کنیم.

پی نوشت‌ها:
[1]. «من صلّى يوم عرفة قبل أن يخرج إلى الدعاء في ذلك ويكون بارزاً تحت السماء ركعتين ، واعترف لله عزّ وجلّ بذنوبه، وأقرّ له بخطاياه، نال ما نال الواقفون بعرفة من الفوز، وغفر له ما تقدّم من ذنبه وما تأخّر» محدث عامل، وسائل الشيعة، چاپ اول، انتشارات آل البیت، قم، 1409ق، ج : 8 ص 184.
[2]. «ما مِن یَومٍ أكثَرَ أن یُعتِقَ اللَّهُ فِیهِ عَبدَاً مِنَ النّارِ مِن یَومِ عَرَفَةَ» خرمشاهى، بهاء الدين، انصاری، مسعود، پيام پيامبر، چاپ اول، انتشارات منفرد، تهران، 1376ش، ص 422.
[3]. «ویحک أ غیر الله تسأل فی هذا الیوم إنه لیرجی لما فی بطون الحبالی فی هذا الیوم أن یکون سعیدا» شیخ صدوق، من لا يحضره الفقيه، چاپ دوم، انتشارات جامعه مدرسين، قم، 1404ق، ج‏2، ص 212.
[4]. «تَخَیَّر لِنَفسِكَ مِنَ الدُّعاءِ ما أحبَبتَ واجْتَهِد، فإنَّهُ (یَومَ عَرَفَة) یَومُ دُعاءٍ و مَسألَةٍ» کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، چاپ چهارم، انتشارات اسلامیه، تهران، 1362ش، ج 4، ص 464.
[5]. «رَأَيْتُ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ جُنْدَبٍ بِالْمَوْقِفِ فَلَمْ أَرَ مَوْقِفاً أَحْسَنَ مِنْ مَوْقِفِهِ مَا زَالَ مَادّاً يَدَيْهِ إِلَى السَّمَاءِ وَ دُمُوعُهُ تَسِيلُ عَلَى خَدَّيْهِ حَتَّى تَبْلُغَ الْأَرْضَ فَلَمَّا صَدَرَ النَّاسُ قُلْتُ لَهُ يَا أَبَا مُحَمَّدٍ مَا رَأَيْتُ مَوْقِفاً أَحْسَنَ مِنْ مَوْقِفِكَ قَالَ وَ اللَّهِ مَا دَعَوْتُ إِلَّا لِإِخْوَانِي وَ ذَلِكَ أَنَّ أَبَا الْحَسَنِ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ ع أَخْبَرَنِي أَنَّهُ مَنْ دَعَا لِأَخِيهِ بِظَهْرِ الْغَيْبِ نُودِيَ مِنَ الْعَرْشِ وَ لَكَ مِائَةُ أَلْفِ ضِعْفٍ فَكَرِهْتُ أَنْ أَدَعَ مِائَةَ أَلْفِ ضِعْفٍ مَضْمُونَةً لِوَاحِدَةٍ لَا أَدْرِي تُسْتَجَابُ أَمْ لا»شیخ صدوق، محمد بن علی، أمالي الصدوق، چاپ پنجم، انتشارات اعلمی، بیروت، 1400ق، ص 456.