معرفی کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران شهید مطهری
کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران تألیف مرتضی مطهری تبیینی است از نسبت اسلام و ایران و خدمات آنها بر یکدیگر. این کتاب در زمانی نوشته شد که برخی دیدگاهها، ورود اعراب به ایران را کشتار، غارت، کتابسوزی و از بین رفتن تمدن ایران میدانستند. شهید مطهری در این کتاب، اسلام و ایران را موجب رشد یکدیگر دانسته است.
کتاب خدمات متقابل، تکمیل ۹ سخنرانی از مرتضی مطهری است که در ماه محرم و صفر به سال ۱۳۴۷ش انجام شد. مطهری این سخنرانیها را پر استقبالترین سخنرانی خود دانسته و علت آنرا علاقهی ایرانیان به مسائل مشترک اسلام و ایران خوانده است.
نویسنده در بخش اول کتاب به «اسلام و مسئله ملیت» پرداخته و ملیتپرستی را برخلاف اصول اسلامی میداند. از نگاه نویسنده، اسلام به هیچ وجه خود را در محدوده تعصبات ملی و نژادی محصور نکرده بلکه با آن مبارزه کرده است. شهید مطهری بحث ملیت را مانع بزرگی برای وحدت مسلمانان میداند.
بخش دوم کتاب به خدمات اسلام به ایران پرداخته است. مطهری معتقد بود، اسلام یک نظام فکری و اعتقادی جدید به ایران داد. از نگاه او، مردم ایران به شکل بیسابقهای نظامات فکری و اعتقادی اسلام را پذیرفتند و افکار و اعتقادات پیشین خود را رها کردند. این پذیرش، تدریجی و بهخصوص در دوره استقلال و قدرت ایرانیان در مقابل اعراب صورت گرفت. نویسنده کتاب خدمات متقابل معتقد است؛ اسلام شور و هیجانی از لحاظ علمی و فرهنگی در میان ایرانیان پدید آورد و سبب شد، ایرانیان استعدادهای خود را بروز دهند.
بخش سوم کتاب به خدمات ایران به اسلام پرداخته و نویسنده در فصلهایی، نقش ایرانیان در علوم مختلف اسلامی را ذکر کرده است. تفسیر، حدیث، فقه، ادبیات، کلام، فلسفه، عرفان و تصوف از فصلهایی هستند که به نقش ایرانیان در این علوم پرداخته شده است.