عبدالعظیم حسنی (ع)، برای تقرب و نزدیکی شیعیان به امام، سفارشاتی مانند بستن راه شیطان، راستگویی و... را از امام رضا علیه‌السلام نقل می‌کند.
حضرت عبدالعظیم حسنی علیه‌السلام، یکی از چهره‌های شاخص و از بهترین اصحاب امام رضا، امام جواد و امام هادی علیهم‌السلام است. ایشان در روز چهارم ربیع‌الثانی و در سال ۱۷۳ هجری قمری، در شهر مدینه به دنیا آمد.[1]
حضرت عبدالعظیم حسنی علیه‌السلام با چهار واسطه به امام حسن مجتبی علیه‌السلام می‌رسد. مرحوم نجاشی می‌گوید: «هنگامی که جنازه او را برای غسل بردند، در جیب لباس وی نوشته‌ای یافتند که در آن این‌گونه ذکر شده بود که من ابوالقاسم؛ عبدالعظیم‌بن عبدالله‌بن علی‌بن حسن‌بن زیدبن علی‌بن حسن‌بن علی‌بن ابیطالب هستم».[2]
ایشان از صفاتی همچون کرامت طبع، عزت نفس، دستگیری از محرومان و مبارزه با ظلم و ستم برخوردار بود؛ علاوه بر اینکه روایات زیادی را نیز نقل کرده است.
حضرت عبدالعظیم، روایتی را از امام رضا علیه‌السلام نقل می‌کند که حاوی راه‌های نزدیک شدن شیعیان به امام است.
موجبات تقرب و نزدیکی به امام
حضرت امام رضا علیه‌السلام ابتدا خطاب به عبدالعظیم فرمود: «أَبْلِغْ عَنِّي أَوْلِيَائِيَ السَّلَامَ»؛[3] «سلام من را به دوستدارانم برسان»؛ سپس در ادامه سفارشاتی را بیان می‌کند:
یک. بستن هرگونه راه نفوذ بر شیطان
بی‌تردید شیطان نخستین کسی است که باعث گمراهی انسان می‌شود و مهم‌ترین گزینه او برای گمراهی شیعیان، دور کردن انسان از امام علیه‌السلام است.[4]
دو. راستگویی در گفتار
دومین سفارش حضرت، راستگویی در گفتار است؛ زیرا راستگویی آثار زیادی دارد[5] و نتیجه آن رستگاری و همراهی با امام است.
سه. ادا کردن امانت
امانت و امانتداری از مهم‌ترین صفات یک مؤمن است و بی‌شک امانتی والاتر و ارزشمندتر از ولایت اهل‌بیت علیهم‌السلام وجود ندارد؛ بنابراین سفارش شده است که انسان علاوه بر امانت در گفتار، رفتار و... نسبت به ولایت امیرالمؤمنین علیه‌السلام نیز امانتدار باشد.[6]
چهار. سکوت و ترک هرگونه جدال بی‌فایده
بی‌تردید ریشه بسیاری از اختلافات، در سخنان بی‌اساس و بی‌فایده است. امیرالمؤمنین علیه‌السلام میفرماید: «لَوْ سَكَتَ الْجَاهِلُ مَا اخْتَلَفَ النَّاس»؛[7] «اگر جاهل سکوت کند، هرگز مردم باهم اختلاف نمی‌کنند».
پنج. محبت ورزیدن به یکدیگر و دیدوبازدید
هرچند سلیقه‌ها، علاقه‌ها، نوع زندگی و رفتارهای مردم با هم متفاوت است؛ ولی نباید باعث از بین رفتن الفت، مهربانی و همدلی بین آن‌ها شود؛ بنابراین انسان نباید اجازه دهد که دنیا و علاقه‌های آن، محبت‌های ماندگار را از بین آنان برچیند.
در پایان امام رضا علیه‌السلام به عبدالعظیم فرمود: «فَإِنَّ ذَلِكَ قُرْبَةٌ إِلَيَّ»؛[8] «به‌درستی که انجام این اعمال، باعث نزدیکی به من است».
بنابراین رعایت این موارد، از ملاک‌های سنجش مقدار نزدیکی و قرب به امام علیه‌السلام در روایت عبدالعظیم حسنی علیه‌السلام است و بی‌شک نخستین کسی که وجود خود را از این سخنان گهربار نورانی کرد و خود را به ساحت سه امام معصوم علیهم‌السلام نزدیک کرد، خود عبدالعظیم حسنی بود و همین امور باعث عظمت ایشان نزد امامان شد، تاآنجاکه زیارت او معادل زیارت امام حسین علیه‌السلام قرار گرفت.[9]
پی‌نوشت:
[1]. نمازی شاهرودی، علی، مستدركات علم رجال‌الحديث، ج4، ص450.
[2]. نجاشی، احمدبن علی، رجال النجاشی، جامعه مدرسین، ص248.
[3]. شیخ مفید، محمدبن محمد، الاختصاص، مؤتمرالعالمی، ص247.
[4]. اعراف: 16.
[5]. احزاب: 70و 71.
[6]. احزاب: 72.
[7]. اربلی، علی‌بن عیسی، کشف‌الغمه، بنی‌هاشمی، ج2، ص349.
[8]. شیخ مفید، محمدبن محمد، الاختصاص، مؤتمرالعالمی، ص247.
[9]. ابن‌قولویه، جعفربن محمد، کامل‌الزیارات، دارالمرتضویه، ص324.