رهروان ولایت ـ
یکی از مسایلی که در علم پزشکی مطرح است مسئله مرگ مغزی است که برای برخی بیماران اتفاق می افتد. در این حالت که مغز و سایر قوای بیمار غیر از قلب از کار می افتد و چه بسا برای نگه داری بیمار هزینه زیادی هم در بر داشته باشد، در این مورد چند سوال مطرح می شود: آیا می توان به حیات این فرد خاتمه داد؟ و در اینصورت آیا باید دیه او را بپردازد؟ آیا اعضای بدن او را می توان به دیگر بیماران پیوند داد؟ و...
در ضمن استفتایی مقام معظم رهبری می فرمایند:
سوال:
اگر کسى او را در اين شرايط بکشد، آيا بايد ديه کامل بپردازد؟
جواب:
بلى ديه دارد.
سوال:
آيا مى‌توان اين بيمار را به همان حال باقى نهاد تا قلب او هم از کار بيفتد؟
جواب:
اگر دستگاهى به او وصل شده و برداشتن دستگاه موجب مرگ وى مى‌شود، نمى‌توان چنين كارى را انجام داد.[1]
اما بقیه احکام چنین فردی از لحاظ شرعی (از قبیل اهدای عضو، غسل مس میت، تقسیم اموال او و...) را آیت الله مکارم چنین توضیح می دهد:
با توجّه به این که پزشکان تصریح مى کنند این گونه افراد مانند شخصى هستند که مغز او بکلّى متلاشى شده و یا سر او را از تن جدا کرده اند که با وسایل تنفّس مصنوعى و تغذیه ممکن است تا مدّتى به حیات نباتى او ادامه داد، یک انسان زنده محسوب نمى شوند در عین حال یک انسان کاملا مرده هم نیستند بنابراین در احکام مربوط به حیات و مرگ باید تفصیل داده شود مثلا احکام مسّ میّت، غسل و نماز میّت و کفن و دفن درباره آنها جارى نیست تا قلب از کار بیفتد و بدن سرد شود اموال آنها را نمى توان در میان ورثه تقسیم کرد و همسر آنها عده وفات نگه نمى دارند تا این مقدار حیات آنان نیز پایان پذیرد ولى وکلاى آنها از وکالت ساقط مى شوند و حقّ خرید و فروش یا ازدواج براى آنها یا طلاق همسر از طرف آنان را ندارند و ادامه معالجات در مورد آنها واجب نیست و برداشتن بعضى از اعضا از بدن آنها در صورتى که حفظ جان مسلمانى متوقف بر آن باشد مانعى ندارد، ولى باید توجّه داشت که اینها همه در صورتى است که مرگ مغزى به طور کامل و بصورت قطعى ثابت گردد و احتمال بازگشت مطلقاً وجود نداشته باشد.[2]
ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ
پی نوشت
[1] پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری بخش استفتائات جدید/مسائل پزشکی/http://www.leader.ir/tree/index.php?catid=49
[2] http://makarem.ir/Question/ViewQuestion.aspx?lid=0&mid=9990