مطالب دوستان نیک رو

با عرض سلام و ادب خدمت شما پاسخ سوال اول: برای هدیه ثواب نماز لازم نیست آن را حتماً در نیت و در ابتدای نماز در نظر بگیرید؛ بلکه همین که بعد از نماز بگویید ثواب این نمازی را که خواندم مثلاً به امام زمان و شهدا و اموات هدیه می‌کنم، کافی است. اگر این کار را بکنید، می‌توانید حتی ثواب نمازهای واجب را هم به آنها هدیه کنید. مثلاً بعد از آنکه نماز ظهرتان تمام شد، به خدا بگویید: خدایا از ثواب این نمازم هدیه‌ای به امام زمان و روح شهدا و اموات مؤمنین برسان؛ ولی اگر بخواهید در ابتدا آنها را در نیت بیاورید، تنها در نماز مستحبی می‌توانید چنین کاری را انجام دهید و برای این موضوع به دو صورت می‌توانید نیت کنید: یکی اینکه همه آنها را به نیت بیاورید؛ مثلاً با خودتان بگویید این نماز مستحبی را به نیت امام زمان و شهدا و اموات به جا می‌آورم. دوم اینکه یکی را به نیت بیاورید و ثوابش را به بقیه تقدیم کنید؛ مثلاً نماز را به نیابت از امام زمان بخوانید و بعد از آن ثوابش را به شهدا و اموات تقدیم کنید. پاسخ سوال دوم: نماز امام زمان علیه‌السلام به این صورت است: این نماز دو رکعت است. در هر رکعت هنگام خواندن سوره حمد، آیه «إیاكَ نَعْبُدُ وَ إیاكَ نَسْتَعین» صد بار تکرار می‌شود و پس از آن سوره حمد را تمام می‌کنید و پس از سوره حمد، سوره توحید را می‌خوانید. بقیه نماز مانند رکوع و سجده را هم طبق توضیح شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان مانند نماز صبح می‌خوانید. برخی گفتن ذکر «لا اله الا الله» و خواندن تسبیحات حضرت زهرا  و دعای «الهی عظم البلا» را نیز بعد از این نماز سفارش کرده‌اند.[1] پی‌نوشت: [1] برای اطلاع بیشتر، رک، مفاتیح‌الجنان، نماز امام زمان و ویکی شیعه، نماز امام زمان، B2n.ir/m52693.

با عرض سلام و ادب خدمت شما پاسخ به سوال اول: عقیقه دو نوع شرایط دارد، یکی شرایطی که رعایت آن برای محقق شدن عقیقه لازم است و دیگری شرایطی که رعایتش مستحب است و اگر رعایت نشود، ضرری به اصل عقیقه نمی‌زند: شرایط لازم 1. در عقیقه حتماً باید ذبح حیوان صورت بگیرد. صدقه دادنِ پول آن کافی نیست. 2. در عقیقه باید یکی از گوسفند، گاو یا شتر ذبح شوند. ذبح مرغ و خروس کافی نیست. 3. برای هر نفر باید حداقل یک حیوان ذبح شود. ذبح یک حیوان از طرف دو نفر یا چند نفر کافی نیست. شرایط مستحب (اگر رعایت نشد، اشکالی ندارد) 1. بهتر است روز هفتم فرزند باشد و اگر نشد، بعد آن حتی در بزرگسالی و سنین بالا هم استحبابش باقی است و شخص می‌تواند، خودش برای خود عقیقه انجام دهد. 2. حیوان هر قدر چاق‌تر باشد، بهتر است. 3. بین علما مشهور شده که بهتر است عقیقه پسر، حیوان نر و عقیقه دختر، حیوان ماده باشد. (البته شیخ عباس قمی این شرط را نپذیرفته و گفته خوب است برای هردو، حیوانِ نر ذبح شود.) 4. بهتر است گوشت آن را بین فقرا تقسیم کنند و بهتر از آن این است که غذایی از آن درست کرده و سفره‌ای پهن کنند و مردم (ازجمله فقرا) را با آن غذا اطعام کنند و حتی‌الامکان از اهل مجلس بخواهند تا برای کودک دعا کنند. 5. خوب است هنگام ذبح حیوان برای فرزند دعا کنند. در این باب دعاهایی نیز نقل شده است که ازجمله آن این دعاست: «يا قَوْمِ إنِّي بَرِيءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ اَلسَّمَوَاتِ وَ الْأَرْضَ حَنِيفاً مُسْلِماً و مَا أَنَا مِنَ اَلْمُشْرِكِينَ إِنَّ صَلاَتِي وَ نُسُكِي وَ مَحْيَايَ وَ مَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ اَلْعَالَمِينَ لاَ شَرِيكَ لَهُ وَ بِذَلِكَ أُمِرْتُ وَ أَنَا مِنَ اَلْمُسْلِمِينَ اَللَّهُمَّ مِنْكَ وَ لَكَ بِسْمِ اَللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ وَ اَللَّهُ أَكْبَرُ إِيمَاناً لِلَّهِ وَ ثَنَاءً عَلَى رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ وَ العِصمَةَ لِأَمرِهِ وَ الشُّكرَ لِرِزقِهِ وَ الْمَعْرِفَةَ بِفَضْلِهِ على أهْلِ البيت اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ اَللَّهُمَّ هَذِهِ عَقِيقَةٌ عَنْ فُلاَنِ بْنِ فُلاَنٍ لَحْمُهَا بِلَحْمِهِ وَ دَمُها بِدَمِهِ وَ عَظْمُها بِعَظْمِهِ اَللّهُمَّ اجْعَلْها وِقايَةً لَهُ وَ لآِلِ مُحَمَّدٍ صلى الله عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِم اَللَّهُمَّ مِنكَ وَ لَكَ ما وَهَبتَ وَ أَنتَ أَعطَيتَ اللَّهُمَّ فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا عَلَى سُنَّةِ نَبِيِّكَ وَ نَستَعِيذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيطانِ الرَّجِيمِ». به جای فلان بن فلان مثلاً بگوید حسین فرزند علی (یعنی اسم فرزند و پدرش را بگوید). 6. بهتر است پدر و مادر وخصوصاً مادر از آن گوشت نخورند. 7. بهتر است استخوان‌های حیوان را نشکنند و سالم بماند. البته شکستن آن هم اشکالی ندارد. 8. بهتر است غذایی که از آن طبخ می‌شود را به محبین اهل‌بیت بدهند، نه به غیر ایشان از کسانی که اعتقادی به اهل‌بیت علیهم‌السلام ندارند. پاسخ به سوال دوم: از آنچه در پاسخ اول گفته شد، معلوم می‌شود نه تنها این کار اشکالی ندارد که فضیلت هم دارد؛ زیرا چه چیزی بهتر و بالاتر از اینکه گوشت عقیقه را برای مجالس اهل‌بیت علیهم‌السلام صرف کنند. منبع: 1. علامه مامقانی، مرآه الکمال، ج1، ص37. 2. شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، آداب عقیقه.

با عرض سلام و ادب خدمت شما پاسخ به سوالِ اول: چرا خداوند ما را در خانواده مذهبی خلق نکرد؟ پاسخ این سوال را در ضمن چند نکته خدمتتان عرض می‌کنیم: 1. بر اساسِ روایات ما، انسان‌ها قبل از آمدنِ به دنیا در عالم ذر بوده‌اند. در این عالم (عالم ذر)، افراد با اختیار خود به برخی از حقائقی که به آنها عرضه شده، یا ایمان آورده و یا انکار نموده‌اند. از برخی روایات استفاده می‌شود ایمان و کفر در دنیا، به آن عالم برمی‌گردد؛ یعنی اشخاصی که در عالم ذر حقائق را تکذیب کرده‌اند، در دنیا نیز اهل کفر و تکذیب شده‌اند و کسانی که در آن عالم ایمان آورده‌اند، در دنیا نیز اهل ایمان گشته‌اند. بعید نیست که قرار گرفتن در خانواده لا مذهب یا مذهبی نیز نشأت گرفته از عالم ذر و انتخاب ایمان و کفر در آن عالم باشد.  برخی از اشخاص که تجربه نزدیک به مرگ داشته‌اند، تصریح کردند که حضور خود در عالم ذر را مشاهده کرده و دیده‌اند که با علم و اختیار خود، نحوه زندگی در دنیا را انتخاب نموده‌اند. 2. از آنجا که خداوند عادل است، برخوردش با اشخاص در آخرت یکسان نبوده و شرایط آنها را در دنیا برای قضاوت در آخرت در نظر می‌گیرد؛ یعنی کسی که در خانواده مذهبی متولد شده و از ابتدا با خیلی از مسائل آشنا گشته، حساب و کتابش به مراتب سخت‌تر از کسی است که از ابتدا آشنایی خاصی با دین و حقائق دینی نداشته است.   امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «قبل از اینکه یک گناهِ شخص عالم را ببخشند، هفتاد گناه جاهل بخشیده می‌شود». [کافی، ج1، ص47] ضمن اینکه اگر کسی از خانواده غیر مذهبی پیشرفت معنوی داشته باشد، به مراتب درجاتش در آخرت عالی‌تر از شخصی است که از دامنِ یک خانواده مذهبی به رشد معنوی دست یافته است. 3. اگرچه افراد در شرایط خانوادگی گوناگونی قرار گرفته‌اند و شرایط و فضای رشد دینی و معنوی اشخاص یکسان نیست؛ ولی این به این معنا نیست که خداوند دین و حقایق دینی را به کسانی که در خانواده‌های لا مذهب هستند، نمی‌رساند.  بر اساسِ آیات قرآن کریم خداوند حجت را بر عموم افراد در دنیا تمام می‌کند تا در آخرت عذر نمی‌دانستم یا پدر و مادرم مشرک و کافر بودند را نیاورند. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «به یاد بیاور هنگامی را که پروردگارت از پشت فرزندان آدم، ذریه آنان را برگرفت و ایشان را بر خودشان گواه ساخت که آیا پروردگار شما نیستم؟ گفتند: «چرا، گواهی دادیم» تا مبادا روز قیامت بگویید ما از این غافل بودیم یا بگویید: «پدرانمان پیش از ما مشرک بودند، ما هم فرزندانی بعد از آنها بودیم؛ (و چاره‌ای جز پیروی از آنان نداشتیم) آیا ما را به آنچه افراد باطل‌پرست انجام دادند، مجازات می‌کنی؟!» [اعراف: 176]. بر اساس این آیه هیچ شخصی در روز قیامت نمی‌تواند بگوید من در خانواده‌ای مشرک به دنیا آمدم. کسی هم نمی‌تواند بگوید من به صورت کلی غافل بوده‌ام و متوجه یگانگی خدا نشدم؛ زیرا خداوند یا در عالم ذر و یا با با فطرتی که در دنیا در اشخاص قرار داده، حجت را بر ایشان تمام نموده است. همچنین خداوند می‌فرماید: آیا نمی‌بینند که آنان در هر سال، یک یا دو بار آزموده می‌شوند، باز هم توبه نمی‌کنند و عبرت نمی‌گیرند؟». [توبه: 126] این آیه نشان می‌دهد که در هر سال یکبار یا دوبار برای اشخاص شرایطی پیش می‌آید که متوجه حق می‌شوند و شرایط توبه برایشان فراهم می‌شود؛ ولی خودشان با اختیار خود تن به توبه نداده و به راه غلط خود ادامه می‌دهند. البته ما که از خارج به اشخاص نگاه می‌کنیم، ممکن است متوجه این حقیقت نشویم؛ ولی خداوند که عالمِ به همه حقایق است، خودش می‌داند که کجا و چه زمانی راه حق را برای اشخاص باز کرده؛ ولی آنها با اختیار خود تن به پذیرش آن نداده‌اند. در آخرت نیز به ایشان نشان می‌دهد که فلان جاها و در فلان زمان‌ها شرایط تغییر برایت فراهم شد؛ ولی خودت نخواستی که تغییر کنی. پاسخ به سوال دوم: اگر منظورشان از گناهان پدر و مادر این است که خداوند آن گناهان را به حساب فرزندان می‌نویسد، قطعاً چنین چیزی صحیح نیست؛ زیرا خداوند در قرآن می‌فرماید: هیچ کسی بار گناه دیگری را به دوش نمی‌کشد. [فاطر: 18] اگر منظورشان این است که گناه پدر و مادر آثار بدی دارد، ازجمله اینکه گاهی فرزند به خاطر گناه پدر و مادر دچار بلا می‌شود، مثل اینکه پدر و مادر مرتکب کار حرامی می‌شوند واین کار آنها موجبِ بیماری فرزندشان می‌شود، خب برای دریافت چرایی این موضوع و نسبت آن با عدالتِ خداوند، توصیه می‌شود مقاله‌ یک صفحه‌ای را که در پاسخ این سؤال نوشته شده مطالعه بفرمایید. https://btid.org/fa/news/266123 و اگر منظورشان این است که مال حرام پدر و مادر روی فرزندان تأثیر گذار است، باید عرض شود که این موضوع نیز کلیت ندارد؛ زیرا چه بسیار فرزندانی که پدر و مادرشان اهل مال حرام بوده‌اند؛ ولی آنها عاقبت‌بخیر شده و به مراتب و درجات بالایی رسیده‌اند. نمونه‌اش «ادواردو آنیلی»، فرزند مالک مجموعه فیات است که مسلمان و شیعه شد و آخر کار هم به شهادت رسید. فرزند تا خودش زمینه انحراف و گمراهی را نداشته باشد، حتی مال حرام پدر هم نمی‌تواند او را از مسیر حق دور کرده و به گمراهی بکشاند. وقتی فرزند به بلوغ برسد و با علم به حرام‌خواری پدر و مادر و اینکه مسیر صحیح و غلط کدام است، تن به حرام‌خواری بدهد، بدیهی است که او نیز به گمراهی کشیده می‌شود و البته این دیگر ربطی به پدر و مادر ندارد؛ زیرا خودش با اختیار خودش تن به حرا‌م‌خواری داده است.

با عرض سلام مجدد خدمت شما راحت باشید، ان‌شاءالله در خدمتتان هستیم. در خصوصِ زمان و مکان باید گفت: اگر در احتمالِ تاثیر که از شرایط امر به معروف است، تأثیرگزار باشد، قطعاً اهمیت دارند؛ مثلاً اگر شخص را در زمانی که در بیمارستان و گرفتار مریضی است، نهی از منکر کنیم، قاعدتاً چنین نهی از منکری تأثیر چندانی نداشته و ممکن است اتفاقاً نتیجه عکس داشته باشد. یا اگر شخصی را در زمانی که بین دوستان و حامیانش است، نهی از منکر کنیم، ممکن است یا بی‌نتیجه باشد و یا به جهتِ تخریب شخصیت او در مقابلِ اطرافیانش نتیجه عکس بدهد. گاهی ممکن است نهی از منکر پدر در مقابلِ فرزندش و به‌صورتِ علنی، مایه شرمندگی او در برابرِ فرزندش شود و نیاز باشد تا نهی از منکر او به‌صورتِ مخفیانه صورت گیرد. البته گاهی هم نهی‌از منکر علنی تأثیر بیشتری دارد. خلاصه اینکه انسان به لحاظِ زمان و مکان باید موقعیت‌شناس بوده و بفهمد کجا نهی از منکرش تأثیر دارد، کجا بی‌تأثیر است و کجا ممکن است تأثیر بالعکس داشته باشد. اما به لحاظِ ادبیات گویش، عموماً نهی از منکر با زبان نرم و دوستانه، اثری بیشتر در قلب‌ها می‌گذارد. خداوند هنگامی که دو پیامبر خود حضرت «موسی» و «هارون» را به سمت فرعونِ جبار و ستمگر فرستاد به ایشان این‌گونه وحی کرد: «فَقُولَا لَهُ قَوْلًا لَيِّنًا لَعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشَىٰ»؛ «و با او کمال آرامی و نرمی سخن گویید، شاید متذکّر شود، یا (از خدا) بترسد». [طه: 44] عموم افراد در برابرِ گویشی که توأم با نرمی و از روی محبت و لطف باشد، خضوع کرده و نسبت به آن تمکین می‌کنند؛ اما زمانی که ادبیات گفتاری با خشونت یا احیاناً از روی خودبرتربینی و از بالا به پایین باشد، نتیجه مطلوبی نخواهد داشت. این مهم است که نگاه ما در امر به معروف و نهی از منکر، حس محبت و خیرخواهی نسبت به شخص مقابلمان باشد. اگر چنین شد، انسان سعی می‌کند تا در نهایت لطافت مخاطب خود را از کاری که مناسب شأنش نیست، نهی کرده و به کاری که مناسب اوست، وادارد.