سوال اعتقادی: آیا ثواب و عقاب افراد هم‌عصر ائمه(ع) با انسان‌های زمان حاضر یکسان است؟

با عرض سلام و ادب خدمت شما

نقل شده است که رسول خدا صل‌الله‌علیه‌وآله فرمودند: بهترین اعمال سخت‌ترین آنهاست.[بحارالانوار، دار احیاءالتراث، ج67، ص191] بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که صبر بر طاعت خداوند در ایام غیبت و حفظ ایمان در این زمان، قطعاً از زمان ظهور امام عصر عجل‌الله‌فرجه برتر و با فضیلت‌تر است؛ خصوصاً که در برخی از روایات فرمودند: حفظ ایمان در زمان غیبت، مانند این است که انسان دستش را از بالا به پایین بر شاخه‌ای که خارهایش به سمت بالا است، بکشد.[همان، ج52، ص111]

اما اینکه لزوماً از زمان حضور اهل‌بیت علیهم‌السلام هم بالاتر باشد، روایت صریحی در این زمینه ندیدیم.

البته روایات دیگری در خصوص بعضی از افراد در آخرالزمان و زمان غیبت امام معصوم وجود دارد که نشان می‌دهد برخی از اهل این زمان، از اهل سایر زمان‌ها  ازجمله زمان حضور معصومین علیهم‌السلام، برتر و بالاترند.

به عنوان مثال امام زین‌العابدین علیه‌السلام در این باره می‌فرمایند: «إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَيْبَتِهِ الْقَائِلِينَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِينَ لِظُهُورِهِ أَفْضَلُ مِنْ أَهْلِ كُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَيْبَةُ عِنْدَهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ»؛ «همانا اهل زمان غيبت او كه به امامتش قائلند و منتظر ظهور او مى‌باشند، افضل از اهل هر زمان هستند؛ زيرا خداوند تبارک و تعالى به آنها چنان عقل و فهم و معرفتى داده كه غيبت نزد آنان به منزله حضور و مشاهده است». [کمال‌الدین و تمام النعمه، ج1، ص320]

در روایت دیگری نقل شده که روزی پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در مقابل اصحابشان دو بار دعا کرده و در ضمن دعا فرمودند: خدایا من را به لقاء و دیدار برادرانم نائل کن. اصحاب به ایشان عرض کردند: ای رسول خدا آیا مگر ما برادران شما نیستیم؟ ایشان فرمودند: نه شما اصحاب من هستید. برادران من گروهی هستند در آخرالزمان که بدون دیدنِ من به من ایمان آورده‌اند ... آنها چراغ‌های هدایت در ظلمات هستند که خداوند آنها را از هر فتنه گمراه‌کننده‌ای حفظ می‌نماید.[بحارالانوار، ج52، ص124]

همین‌طور در روایت دیگری قریب به همین مضمون نقل شده که فرمودند:

اصحاب پیامبر به ایشان گفتند: آيا ما برادران توايم اى رسول خدا؟ ایشان فرمودند: نه! شما اصحاب من هستيد. برادران من كسانى هستند كه بعد از من مى‌‏آيند و به من ايمان مى‌‏آورند، در حالى كه مرا نديده‌‏اند.
سپس افزود: افرادى از آنها كه اهل عمل صالحند، اجر پنجاه نفر از شما را دارند! عرض كردند پنجاه نفر از خودشان اى رسول خدا؟! فرمود: نه! پنجاه نفر از شما!! و سه بار آنها اين سخن را تكرار كردند [و پيامبر نیز همان جواب را دادند]. آنگاه فرمودند: اين به خاطر آن است كه شما شرايطى در اختيار داريد كه برای انجام کار خیر یاری می‌شوید؛[ولی آنها چنین شرایطی ندارند].  [تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامیه، ج22، ص121] 

البته این را هم باید در نظر داشته باشید که همه کسانی که در زمان حضور معصومین علیهم‌السلام بودند جز تعداد اندکی، توفیق دیدار مستقیم آن بزرگواران را نداشته و از نزدیک ایشان را ندیده‌اند. بنابراین، صرف بودنِ در زمان حضور امام دلیل بر این نمی‌شود که آنها به امام دسترسی داشته‌اند و ما از این نعمت محرومیم.