حد ارتباط با نامحرم

انسان ها به حکم اینکه در اجتماع زندگی می کنند، نیازمند روابط اجتماعی اند و ارتباط با دیگران، پاسخی برای این نیاز درونی انسان ها به شمار می آید و علاوه بر این، چنین ارتباطی می تواند زمینه رشد فکری و علمی و فرهنگی افراد را شکل دهد.
بنابراین انتخاب دوست و ارتباط با دیگران به شكل ‏گيرى شخصيت انسان مى ‏انجامد. اما مهم تر از اصل ارتباط با دیگران، چگونگی و نوع ارتباط با آنها ست.

دیدگاه های متفاوت در ارتباط با نامحرم
1: افراطی: در اين نگرش هر گونه ارتباطی با جنس مخالف آزاد و بدون مانع است.
2: تفريطی: بر پايه اين رويكرد، هر گونه ارتباط و پيوند با جنس مخالف مردود و مورد نكوهش می ‏باشد.
3: اعتدالی: بر اساس اين ديدگاه نه آزادی مطلق و رها پذيرفته شده است و نه محدوديت و منع هر گونه رابطه، بلكه ارتباط بين دو جنس مخالف در يك چهارچوب مشخص تعريف شده است. و دیدگاه اسلام همین نوع اخیر است.

تفکیک جنسیتی در فضای آموزشی
اینکه از کودکی و در مدارس این کشور تفکیک جنسیتی صورت می گیرد و اما در نهایت و در دوره ی دانشگاهی اختلاط پسر و دختر در فضای دانشگاه شکل می گیرد، غیر از برنامه ی دین است.
اگر قرآن فرموده: «وَ لا مُتَّخِذی أَخْدان [مائده/5] اهل دوستگیری پنهانی نباشید.» به این معنا نیست که در دوران ابتدایی از هم جدا باشید، ولی در دوران دانشگاهی با یکدیگر انس بگیرد.
بلکه از ارتباط با نامحرم از این جهت نهی کرده است، چون جاذبه بين دو جنس مخالف (زن و مرد) بسيار فراوان است؛ مخصوصا در سنين جوانى، كه اين جاذبه و حساسيت در اوج خود مى‏ باشد، و متاسفانه در اینجا دختر و پسر به بهانه درس در کنار یکدیگر قرار می گیرند و لذا هر چند جوان بخواهد رعايت مسايل شرعى و عرفى را در دوستى با جنس مخالف بنمايد، اما تمايلات نفسى و وسوسه‏ هاى شيطانى قوى‏ تر از آنند كه انسان گرفتار خطرهاى بزرگ نشود، به همين جهت، عقل اقتضا مى‏ كند انسان خود را در معرض خطرى كه بسيارى از خوش باوران را گرفتار كرده قرار ندهد.
اینکه گفتیم دیدگاه اسلام در رابطه با ارتباط زن و مرد اعتدالی است، بدین معنا نیست که دختر و پسر به بهانه اظهار دوستی و محبت با یکدیگر مراوده داشته باشند، بلکه ارتباطی از قبیل: رابطه زناشویی و رابطه ی شغلی و حرفه ای و رابطه ی علمی را نهی نکرده است، بلکه از رابطه ای نهی کرده است که عفت عمومی جامعه با اينگونه روابط آسيب جدی می بيند و پايه های ازدواج و خانواده سست می شود و صدها مفسده اخلاقی برای دختر و پسر و جامعه دارد.

برخورد  انبیاء و معصومین (علیهم السلام) با نامحرم
اینکه نقل شده است امیرمؤمنان (علیه السلام) به زنان جوان ابتدا سلام نمى ‏کرد و مى ‏فرمود: «مى ‏ترسم از شنیدن پاسخ سلام آنها در دلم چیزى وارد شود که ضررش از ثواب سلام دادن بیشتر باشد.» [1]
و در سرگذشت حضرت موسى (علیه السلام) آمده است: «هنگامى که دختر حضرت شعیب، موسى (علیه السلام) را به سوى خانه خودشان راهنمایى مى ‏کرد، از پیش ‏رو حرکت مى ‏کرد و حضرت موسى (علیه السلام) به دنبال او حرکت مى ‏کرد، ولى چون باد بر لباس دختر مى ‏وزید، حضرت موسى (علیه السلام) به دختر گفت من جلو حرکت مى ‏کنم و بر سر دو راهى ‏ها مرا راهنمایى ‏کن.» [2] بخاطر این است که به ما بفهمانند جایی که انبیاء و ائمه (علیهم السلام) که در قله ی عصمت قرار دارند، در برخورد با نامحرم اینگونه رفتار می کنند و کاملا جانب احتیاط را رعایت می کنند، وظیفه ما چیست؟
کوتاه سخن آنکه انسان نباید تحت تاثیر حرف عده ای قرار گرفته و پایبندی خود به احکام را تحجر بداند و بخاطر اینکه خود را امروزی جلوه دهد به احکام دینی حمله ور شود و در مقام عمل هم آنها را نادیده بگیرد، چرا که انسان های مدعی و به ظاهر روشنفکر هر روز، ساز جدیدی را کوک می کنند که اگر انسان بخواهد تابع خواسته های آنها باشد، فرصتی برای زندگی ندارد.
نتیجه: رابطه دختر و پسر اگر به معنای داشتن ارتباط عاطفی و دوستانه باشد كه از ديدن و صحبت كردن يكديگر شاد شوند و لذت ببرند، قطعا يكی از محرمات است. اما اگر به صورت يك ارتباط عادی باشد، مانند اينكه در يك موضوع علمی يا شغلی با يكديگر گفتگو كنند، در صورتی كه خطر تبديل شدن به رابطه دوستانه، در آن وجود نداشته باشد، گناهی در آن وجود ندارد، اما اگر در همین مقدار ارتباط هم، از آن جهت كه مقدمه معصيت شود و ترس افتادن به گناه در آن باشد، خالی از اشكال نیست.

______________________
پی نوشت:
[1]. اصول کافى، کلینی، ج 2، ص 648، ح 1، باب التسلیم على النساء، ناشر: دار الكتب الإسلامية، مكان چاپ: تهران،‏ سال چاپ: 1407 ق.‏
[2]. تفسیر نمونه، مکارم شیرازى، ج 16، ص 59، دار الکتب الإسلامیة، چاپ تهران، چاپ اول، 1374 ش.