آیا بر اساس قرآن و حدیث ولایت فقیه از ضروریات دین است؟

اول باید ضروریات دین را شناخت. ضروریات دین آن دسته از احکامی را شامل می‌شود که بین همه مسلمانان وجوب آنها واضح و بدیهی بوده و اگر شخصی یکی از آنها را انکار کند؛ اصل دین را منکر شده؛ مانند نماز، روزه، حج، زکات، جهاد.
خداوند برای آنکه مسلمانان سلیقه‌ای عمل نکنند و به تمام واجبات بپردازند؛ داستان سلیقه‌ای عمل کردن یهودیان را بارها ذکر کرده و عمل آنها را تقبیح نموده، مثلا فرمودند:« اَفَتُؤمِنونَ بِبَعض الْکِتابِ وَ تَکْفُرونَ بِبَعضٍ فما جَزاء مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ مِنْکُمْ اِلاّخِزْیٌ فِی الْحَیوةِ الدُّنیا وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ یُردُّونَ اِلَی اَشَدِّ الْعَذابْ[بقره/۸۵] آيا شما به پاره‏ اى از كتاب [تورات] ايمان مى ‏آوريد و به پاره‏ اى كفر مى ‏ورزيد پس جزاى هر كس از شما كه چنين كند جز خوارى در زندگى دنيا چيزى نخواهد بود و روز رستاخيز ايشان را به سخت‏ ترين عذابها باز برند.» آری سلیقه‌ای عمل کردن به دین، دین را نابود ساخته و برای این مسئله است که خداوند در مقابل آن عذاب شدید خویش را قرار داده است.
در حدیثی امام کاظم(علیه‌السلام) امور دین را بر چهار بخش تقسیم کرده و اولین و مهمترین قسمت آن را اینچنین عنوان داشتند:«أَمْرٌ لَا اخْتِلَافَ‏ فِيهِ‏ وَ هُوَ إِجْمَاعُ‏ الْأُمَّةِ عَلَى‏ الضَّرُورَةِ الَّتِي‏ يُضْطَرُّونَ‏ إِلَيْهَا وَ الْأَخْبَارُ الْمُجْمَعُ عَلَيْهَا وَ هِيَ الْغَايَةُ الْمَعْرُوضُ عَلَيْهَا كُلُّ شُبْهَةٍ وَ الْمُسْتَنْبَطُ مِنْهَا كُلُّ حَادِثَةٍ وَ هُوَ إِجْمَاعُ الْأُمَّة؛ امری که در آن اختلافی نیست و در آن اجماع امت است. ضرورتی که ناچار می‌شوند به آن و احادیث بر آنها اجتماع کرده و نهایتی است که شبهات به آنها عرضه می‌شود. و هر حادثه‌ای از آن استنباط شده و محل اجماع امت است.»[تحف العقول، حرانی، ص۴۰۷]
طبق این حدیث نمی‌توان ولایت فقیه را از جمله ضروریات دین دانست؛ اما این مطلب از اهمیت مسئله ولایت فقیه به هیچ وجه نمی کاهد؛ چرا که آن از ضروریات عقلی و اعتقادی است. چرا که عقل حکم کرده خداوندی که دین را فرستاده، اجرای آن را هم به طور کامل طالب است و اگر حکومت و ولایتی برپا نشود؛ این اجرای کامل عملی نخواهد شد. پس در عصر پیامبران و ائمه در صورت امکان باید حکومت تشکیل شود و سرپرستی آن در اختیار معصوم زمان باشد و در دوران غیبت هم نیازمندیم آشناترین فرد به دین را که امکان و توان اداره حکومت را دارد را به عنوان سرپرست و ولی حکومت انتخاب کرده و برای برپایی نظم، همگان از وی اطاعت کنند. به علاوه آنکه ولایت فقیه را می‌توان مطلبی اعتقادی نیز دانست و آن را ادامه ولایت رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) و ائمه(علیهم‌السلام) در عصر غیبت به شمار آورد. پس با این عقیده، ولایت فقیه جزئی از اصول مذهب است و مسلماً خداوند برای فقیه ولایت را قرار داده است.[ محمد مؤمن ، مجله حکومت اسلامي ، شماره دوم ، ص۹.]
اگر بخواهیم به همان آیه قرآن و روایت امام کاظم(علیه‌السلام) برگردیم؛ می‌توان عنوان داشت که مراد و منظور آنها با وجود ولیّ فقیه و تبعیت از او تأمین می‌شود. چون حاکم حکومت اسلامی در عصر غیبت همان شخصی است که جلوی سلیقه‌ای عمل کردن احکام شرعی را گرفته و مرجعی است که در حوادث و اتفاقات باید به ایشان رجوع کرد و تعارضات و دوگانگی‌ها را رفع نمود. این مطلب هم می‌تواند اهمیت و ضرورت ولایت فقیه را بر همگان روشن سازد.

از ارتباط شما با این مرکز، متشکریم