ارمغان سعادت

 دین مقدس اسلام توجه و عنایت ویژه ای به سلامت و بهداشت دارد؛ و این به خاطراهمیتی است که سلامت درزندگی دنیوی و آخروی انسانها دارد،  آیاتی که در قرآن کریم آمده و روایات معصومین علیهم السّلام گواه اهمیت مساله سلامت است.

خداوند متعال در قرآن عظیم خود را اینگونه معرفی نموده است: «هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ[حشر/ ۲۳] اوست‏ خدايى كه جز او معبودى نيست همان فرمانرواى پاك سلامت[بخش و] مؤمن [به حقيقت‏ حقه خود كه] نگهبان عزيز جبار [و] متكبر [است] پاك است‏  خدا از آنچه[با او] شريك مى‏ گردانند.»

 ذات پاک پروردگار سلام و سرچشمه سلامت و  یکی از اسمائ حسنای او «سلام» و  به معنای سلامت[بخش] می باشد. بهشت نیز خانه سلامت است و کسانی می توانند به دارالسلام پروردگار وارد شوند که سالم وارد آخرت شوند. خداوند متعال برای انسانها دعوت نامه داده و آنها را به خانه سلامت فرا خوانده است: «وَاللّهُ يَدْعُو إِلَى دَارِ السَّلاَمِ وَيَهْدِي مَن يَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ[یونس/  ۲۵] و خداوند  به سراي صلح و سلامت دعوت مي‏ كند و هر كس را بخواهد به راه راست هدايت مي ‏نمايد.»

دنیا زمینه آخرت و سلامت زندگی آخرت وابسته به سلامت زندگی دنیاست.

خداوند سبحان درقرآن کریم فرموده است:

«فَلْيَنظُرِ الْإِنسَانُ إِلَى طَعَامِهِ [عبس/ ۲۴] انسان بايد به غذاي خويش بنگرد!. ما آب فراواني از آسمان فرو ريختيم! سپس زمين را از هم شكافتيم. و در آن دانه ‏هاي فراواني رويانديم. و انگور و سبزي بسيار، و زيتون و نخل فراوان، و باغهايي پر درخت، و ميوه و چراگاه» 

انسان به طعام خویش با چشم بصیرت نگریسته که چگونه ابر و باد، آب، ماه و خورشید در تولید غذای او نقش ایفا نموده و در ورای آنها دست قدرت پروردگار را در تامین غذای خویش دیده وخود را مهمان سفره او می بیند. علاوه بر آن انسان به غذای خود می نگرد و مواظب است که غذای آلوده و فاسد مصرف نکند، زیرا می داند که مصرف غذاهای آلوده موجب بیماری ها شده و سلامت او را به خطر  انداخته و توجه داشتن به پاکیزگی و سلامت طعام، زمینه ساز سلامت اوست. همچنین او باید به غذاهای روح خویش نیز اهمیت داده و از کتاب و فیلم سالم استفاده و از فیلم آلوده و کتاب های منحرف کننده دوری گزیند، زیرا فیلم، عکس و کتاب آلوده سلامت زندگی همیشگی او در جهان آخرت به خطر می اندازند. از اینجا اهمیت توجه به خطرات ماهواره و فضاهای ناسالم اینترنت فهمیده می شود. چرا که استفاده غذای ناسالم، سلامت قلب و روح انسان را دچار مشکل نموده و انسان با قلب سلیم وارد قیامت نمی شود؛ روزی که خداوند عزیز درباره آن فرموده است:

«يَوْمَ لَا يَنفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ [شعرا/ ۸۹] در آن روزي كه مال و فرزندان سودي نمي‏ بخشد؛ مگر كسي كه با قلب سليم به پيشگاه خدا آيد.»

بدون سلامت روحی و ایمانی نمی توان به سعادت رسید و بهشت جای افراد ناسالم نیست.

چرا باید روزه بگیریم؟

پيامبر صلی الله علیه و آله و سلم: «صوموا تَصِحّوا؛ روزه بگيريد تا تندرست باشيد.»[2] عمل به دستورات دین سلامت دنیا و آخرت انسان را بدنبال دارد. یکی از این دستورات روزه است که موجب تندرستی انسان می شود. تجربه نشان داده که پرخوری سبب بسیاری از امراض و بیماریها شده و مصرف به اندازه غذا، باعث سلامت انسان است. در روزه  یک وعده غذای انسان حذف شده و دستگاه گوارش انسان به استراحت می پردازد.

بدن انسان را مانند ماشینی فرض کنیم که اگر بصورت پیوسته و بدون خاموش کردن کار کند آسیب دیده و استهلاک پیدا می کند. اگر فرصتی برای استراحت معده در نظر گرفته نشود، زودتر کار آیی خود را از دست می دهد؛ بنابراین خالق متعال که بدن انسان را آفریده و به مصالح آن داناتر است و یک ماه در سال روزه را بر او واجب نموده و با لطف و مهربانی فرموده است: خدا براى شما آسانى مى‏ خواهد و براى شما دشوارى نمى‏ خواهد.

« يُرِيدُ اللّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلاَ يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُواْ الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُواْ اللّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ»[بقره/ ۱۸۵] خدا براى شما آسانى مى‏ خواهد و براى شما دشوارى نمى‏ خواهد تا شماره [مقرر] را تكميل كنيد و خدا را به پاس آنكه رهنمونيتان كرده است به بزرگى بستاييد و باشد كه شكرگزارى كنيد.

حدیث امام علی عليه السّلام درباره جوانی و سلامت:

حضرت علی عليه السّلام فرمود: «شیئانِ لایَعرِفُ فَضلَهُما اِلّا مَن فَقَدَهُما :الشَباب وَ العافِیَه[3] دو نعمت است که ارزش آنها را نمی دانند مگر کسی که آنها را از دست داده باشد: جوانی و تندرستی.» در این سخن امام علیه السلام از جوانی و سلامت به عنوان دو نعمت یاد نموده است. خداوند مهربان نعمت های فراوان و بی شماری به انسان عطا فرموده ولی عده کمی از بندگان شکر گزار نعمت های الهی هستند و معمولا انسان از نعمت ها غافل است، وقتی آنها را از دست می دهد به ارزش آنها پی می برد. جوانان باید با نگاه عبرت به افراد سالمند که کار آیی خود را از دست داده اند، جوانی خود را قدر دانسته و آن را در راه عبادت و بندگی خدا و خدمت به خلق و یاری دین خدا صرف کنند. همچنین افرادی که از نعمت سلامت برخوردارند، باید آن را در مسیر رضایت الهی و خدمت به خلق و عبادت خدا قرار دهند.

نظافت نشانه ایمان

معصومین(علیهم السلام) نیزدر روایات اسلامی به خوبی به مسأله بهداشت پرداخته اند، نبی مکرّم اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) در روایتی نورانی فرمودند: «النظافه من الایمان[4] نظافت(پاکیزگی) از ایمان است.»

 این سخن معروف پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نشانگر این مطلب است که نظافت و پاکیزگی ارتباط تنگاتنگ با ایمان داشته و شخص مومن اهتمام ویژه به نظافت و پاکیزگی دارد. پاکیزگی از شاخصه های اهل ایمان و مقدمه و زیربنای سلامت فرد و جامعه است.

در سخن دیگر از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) آمده است: «بنى الدین على النظافة : دین بر نظافت بنا شده است.»[5] استحکام ساختمان، بستگی به استحکام زیرساخت آن دارد.

در این روایت نیز اهمیت پاکیزگی را به وضوح می توان مشاهده کرد. دیندار واقعی کسی است که این سخنان را مد نظر قرار داده و به آن ها عمل نموده و پاکیزه زندگی می کند، زیرا می داند که بنای دین بر پاکیزگی است. پاکیزگی زیر بنای سلامت و سلامت زمینه سعادت است.

 احادیث دیگر در باره سلامت:

حدیث از پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم: «تَخَلَّلوا، فَاِنَّهُ يُنَقِّى الفَمَ وَ مَصلَحَةٌ لِلِّثَةِ[6] خلال كنيد، چرا كه دهان را تميز مى‏ كند و مايه سلامت لثه است.»

پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در حدیث دیگر فرمودند: «اَلوُضوءُ قَبلَ الطَّعامِ يَنفِى الفَقرَ، وَ بَعدَهُ يَنفِى الهَمَّ وَ يُصَحِّحُ البَصَرَ[7] شستن دست قبل از غذا، فقر را و پس از غذا، غم و اندوه را برطرف مى‏ كند و به چشم سلامتى مى ‏بخشد.»

دین مبین اسلام برای جزئیات زندگی دنیوی انسان نیز برنامه دارد و نمونه آن دو روایت فوق می باشد. روایت نخست به بهداشت دهان اشاره نموده و انسان را به سنتی از سنت های رسول خدا رهنمون شده و به مسلمین امر می کند که خلال کنید و فایده خلال کردن را ذکر فرموده است، که تميزی دهان و سلامت لثه می باشد؛ و روایت دوم انسان را به فواید شستن دست قبل از غذا، و پس از غذا راهنمایی کرده و ثمره آن را برطرف شدن غم و اندوه  و سلامت چشم دانسته است.

حب امیرالمومنین عليه السّلام  و سلامت انسان:

 پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:

 «الرَّوْحُ وَ الرَّاحَةُ وَ الْفَلْجُ وَ الْفَلَاحُ وَ النَّجَاحُ وَ الْبَرَكَةُ وَ الْعَفْوُ وَ الْعَافِيَةُ وَ الْمُعَافَاةُ وَ الْبُشْرَى وَ النَّضْرَةُ وَ الرِّضَا وَ الْقُرْبُ وَ الْقَرَابَةُ وَ النَّصْرُ وَ الظَفَرُ وَ التَّمْكِينُ وَ السُّرُورُ وَ الْمَحَبَّةُ مِنَ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى عَلَى مَنْ أَحَبَّ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ (علیه السلام) وَ وَالاهُ وَ ائْتَمَّ بِهِ وَ أَقَرَّ بِفَضْلِهِ وَ تَوَلَّى الْأَوْصِيَاءَ مِنْ بَعْدِهِ وَ حَقٌّ عَلَيَّ أَنْ أُدْخِلَهُمْ فِي شَفَاعَتِي وَ حَقٌّ عَلَى رَبِّي أَنْ يَسْتَجِيبَ لِي فِيهِمْ وَ هُمْ أَتْبَاعِي وَ مَنْ تَبِعَنِي فَإِنَّهُ مِنِّي.[8] آسايش و راحتى، كاميابى و رستگارى و پيروزى، بركت و گذشت و تندرستى و عافيت، بشارت و خرّمى و رضايتمندى، قرب و خويشاوندى، يارى و پيروزى و توانمندى، شادى و محبّت، از سوى خداى متعال، بر كسى باد كه على بن ابى طالب را دوست بدارد، ولايت او را بپذيرد، به او اقتدا كند، به برترى او اقرار نمايد، و امامانِ پس از او را به ولايت بپذيرد. بر من است كه آنان را در شفاعتم وارد كنم. بر پروردگار من است كه خواسته مرا درباره آنان اجابت كند. آنان پيروان من هستند و هر كه از من پيروى كند، از من است.»

به غیر از امور مادی، عوامل معنوی نیز در سلامت زندگی دنیوی و اخروی انسان نقش ایفا می کند و در این سخن نورانی و گرانقدر پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم)  آسايش و راحتى، كاميابى و رستگارى و پيروزى، بركت و گذشت و تندرستى و عافيت، بشارت و خرّمى و رضايتمندى، قرب و خويشاوندى، يارى و پيروزى و توانمندى، شادى و محبّت، از سوى خداى متعال را از آن کسانی دانسته  ولايت على بن ابى طالب (علیه السلام) را بپذيرد و به او اقتدا كند، به برترى او اقرار نمايد، و امامانِ پس از او را به ولايت بپذيرد. صدق ودرستی این سخن را ما در زمان خود و تاریخ گذشته می بینیم؛ کسانی که حاضر نشدند، ولايت على بن ابى طالب(علیه السلام) را بپذيرند و به او اقتدا كنند به چه بلاهایی گرفتار شده اند به عنوان مثال گروه های تکفیری و گروه ظالم داعش وآل سعود ملعون که به اهل بیت(علیهم السلام) پشت کرده اند، سلامت روحی و روانی خود را از دست داده و از مرز انسانیت خارج شده و در منجلاب ظلم و کودک کشی گرفتار شده اند. این ظالمان سلامت اخروی و ابدی خود را نیز از دست داده و به سوی آتشی که با دستان خود برای خویش آماده کرده اند، روانه اند.

  اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم

خداوند سلامت دنیا و آخرت را به همه مومنین و دوستداران اهل بیت(علیهم السلام) عنایت فرماید.

و آخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمین

 

منبع:

 

[1] تفسیر نمونه، تفسیر سوره عبس، آیه۲۴.

[2] نهج الفصاحه ص 547 ، ح 1854.

[3] تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 324 ، ح 7532 "جامع الاحادیث نور"5.

[4] بحارالانوار، ج 59، ص 291، باب 89؛ مستدرک الوسائل، محدث نورى، ج 16، ص 319، باب استحباب تخلیل الانسان؛http://www.islamquest.net

[5] محجة البیضاء، ج 1، ص 281.http://www.islamquest.net

[6] كافى(ط-الاسلامیه) ج 6، ص 376.

[7] مكارم الاخلاق

[8] بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 27، ص 92.