سوال فقهی: منبع احکام شرعی چیست؟

سلام و عرض ادب خدمت شما کاربر محترم

سپاس از همراهی شما با مجموعه اندیشه برتر

همانطور که می دونید خداوند برای انسان راهی به نام دین تدارک دیده که باعث خوشبختی و سعادت دنیوی و اخروی او می شود. این در حالی است که سعادت و خوشبختی گمشده اصلی بشریت بوده که بعضاً افراد در انتخاب آن به اشتباه افتادند، تاسیس مکاتب مختلف، تشکیل مذاهب و ادیان انحرافی، همه و همه بخاطر این بوده که بشریت با احساس بی نیازی نسبت به وحی و نقص در ایدئولوژی به ظن و فکر ناقص خود حدس می زده اند که این مکاتب و مذاهب می توانند خوشبختی بشر را تضمین کنند در حالی که حجت متقن و پایداری نداشتند.
پیامبران و امامان واسطه ها و حجتهایی الهی هستند که رسالت نشر و تبیین دین فطری و الهی رو برای مردم بر عهده دارند.
و عالمان دینی هم واسطه بین معصومین و مردم هستند که سخن امام رو درک و فهم کرده و احکام دین رو از منابع دینی (قران، اهل بیت، عقل و اجماع) دریافت و بعد از مجهز شدن به ملکه اجتهاد برای دیگران نقل می کردند. کما اینکه پرداختن به فهم عمیق دین توسط گروهی از مردم (روحانیت) در قران آمده و خدای متعال چنین دستوری رو فرموده اند. (122 توبه) . پس بر خلاف آنچه بعضی شبهه می کنند یا رسانه های غربی بر علیه روحانیت شبهه پراکنی می کنند صنف روحانیت (مبلغان دین اسلام) از بدو اسلام بوده و اینطور نبوده که یک پدیده تازه تاسیس باشد.

بعضی از احکام از قران و بعضی از بیانات معصومین به ما رسیده. معصومین ع همچون قران چون معصوم هستند و علمشان به علم الهی متصل است برای بشریت حجت اند.

از طرف دیگر دین، مجموعه از احکام است که در همه جنبه های زندگی بشری چه فردی و چه اجتماعی نقش و برنامه داره. برنامه هایی که اگر توسط فرد یا جامعه پیاده نشود آسیب های فردی و اجتماعی رو به همراه خواهد داشت.
نوعا احکام از مصالح و مفاسد ناشی می شن، یعنی هر حکم الزامی و واجبی از مصلحتهای واقعی و هر حکم ممنوعه و حرامی از مفاسد واقعی ناشی میشه، که بعضی از این مصالح و مفاسد، علم بشر بهش رسیده و بعضی خیر، اما عقل چنین حکم میکنه که چون این احکام از شخصی حکیم و دانا که کل پیکره هستی از علم و قدرت او ساخته شده، از این بابت دارای اعتبار است، و لو اینکه به طور مصداقی فلسفه آن بر ما پوشیده باشه. (مثل موقعی که ما با نسخه یک پزشک ماهر و معروف اعتماد می کنیم بدون اینکه دلیل تجویز نسخه را بدانیم)
در قران نوعا احکام کلی (مثل واجب بودن نماز و روزه) و در بعضی موارد احکام جزئی (مثل شکسته بودن نماز مسافر و...) بیان شده اما امامان معصوم ما نوعا جزئیات و فروعات احکام را بیان کرده اند. مجتهد کسی است که با بررسی دقیق احکام از خلال تمامی منابع فتوا می دهد یا اینکه قائل به احتیاط میشود.

آنچه گفته شد صرفا یک جواب اجمالی و کلی بود که به حسب کلی بودن سوال خدمت شما عرض شد، اگر زاویه دیگری از این بحث مد نظر تون بوده بفرمایید.
ممکن است این لینکها برای شما مفید باشد.

https://btid.org/fa/news/47794
https://btid.org/fa/news/81326

موفق باشید