در قرآن‌كريم الفاظی نظير "لعلّ" و مانند آن آمده‌است. آيا اين لفظ به همان‌معنی كه دربين مردم رايج‌است (كه نشانه‌ی شک‌وترديد و عدم‌يقين است) بكا‌ررفته يا نه؟
برخی بر اين‌باورند كه "شايدِ"خدا، "بايد" است ولی بايد توجه‌داشت كه لفظ "شايد"، گاهى به "گوينده" و گاهى به "فعل" برمی‌گردد. گوينده هم گاهى عالم است، گاهى شک دارد. ذات اقدس‌اله گوينده‌اى نيست كه به‌چيزى جهل يا شك داشته‌باشد؛ زيرا: "اِنَّهُ بِكُلِّ شَى ءٍ عَليمْ" است، "بِكُلِّ شَى ءٍ شَهيْد" است، "بِكُلِّ شَى ءٍ مُحيطْ" است و مانند آن. پس استعمال اين كلمات براساس خصوصيت گوينده‌ی آن، يعنى خدا، نيست بلكه مربوط به فعل است.
به‌عنوان‌مثال، كسى بر اساس اصول‌كشاورزى زمين را شخم‌زده، بذرافشانى، آبيارى و سمپاشى و غيره را انجام‌داده، اما آيا می‌شود گفت صددرصد اين‌ها به‌بار می نشينند؟ مسلماً جواب منفى است. اگر كسى بخواهد با ديد باز در اين‌مورد صحبت‌كند، مى گويد: شايد اين بذرها به‌بار بنشينند (مقام فعل). چون يک‌سرى عوامل پيش‌بينى نشده‌اى درراه است كه امكان دارد مانع باردهى بذرها شود و البته ذات اقدس‌اله می‌داند كدام‌يک به‌بار مى نشيند و كدام‌يک نمی نشيند، ولى "شدن‌ِكار" (به‌بار نشستن) را براى ما با "لَعَلَّ" بكار می‌برد.
اينكه می‌فرمايد روزه بگيريد، "لَعَلَّكُم تَتَّقُونُ" به اين‌معنى نيست كه خدا معاذاللّه شک دارد، بلكه او می داند "روزهی حقيقى" تقوا می دهد ولى اينكه روزهی ما آلوده به چه حوادث تلخ و ناگوارى شود و آيا به درجه‌ی قبولى برسد يا نه، اين "لعلّ" مربوط به "فعلِ ما" است.
مطلب ديگر اين‌است كه در بسيارى از موارد اگر به شخصى بگويند فلان‌كار تو، صددرصد آينده‌ی شما را تأمين می‌كند، گرفتار غرور می شود. براى اينكه غرور او را نگيرد تعبيراخلاقى اين‌است كه به او گفته شود "شايد" به مقصد برسى. به‌هرحال كلمات "لَعَلَّ"، "ليت" و "عَسى" كه در قرآن‌كريم آمده هرگز به ساحت‌الهى بر نمی گردند.
منبع: "توصیه‌ها، پرسش‌ها و پاسخ‌ها"، در محضر حضرت آیت‌الله جوادی‌آملی (مدّظلّه)، تدوین نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها.
شاید شاید چه بسا که کار گر افتد
وَكَذَلِكَ أَنزَلْنَاهُ قُرْآناً عَرَبِيّاً وَصَرَّفْنَا فِيهِ مِنَ الْوَعِيدِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ أَوْ يُحْدِثُ لَهُمْ ذِكْراً
بسیار عالی...
ممنون