-ولایت اهلبیت (علیهم السلام) که همپای ولایت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) است، در وحدت مسلمین، نقش بسزایی دارد.
هر موقع که منش و روش مسلمین با آموزه‌های قرآن و پیامبر و خاندان او مطابقت داشته است، از یک نوع وحدت و همبستگی قابل توجهی برخوردار بوده‌اند.
اطاعت از اهلبیت (علیهم السلام)، محور وحدت
حضرت زهرا (سلام الله علیها)، امامت اهلبیت (علیهم السلام) را عامل دوری از تفرقه می‌داند: «إِمَامَتَنَا أَمَاناً لِلْفُرْقَةِ[1] رهبری ما سبب ایمنی از تفرقه و پراکندگی است.»
بی‌تردید ولایت اهلبیت (علیهم السلام) که همپای ولایت رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) است، [2] نقش مهمی در وحدت امت اسلامی دارد؛ به عبارت دیگر، همانگونه که ولایت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) وحدت‌بخش است، ولایت اهلبیت ایشان هم وحدت‌بخش است. [3]
پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) همواره پیروانش را به پیروی از اهلبیت خویش دعوت می‌کرد. «إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمْ أَمْرَیْنِ إِنْ أَخَذْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا کِتَابَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَهْلَ بَیْتِی عِتْرَتِی[4] همانا در میان شما دو چیز با ارزش به یادگار گذاشتم که اگر به آن دو تمسک کنید هرگز گمراه نمی‌شوید: کتاب خدا و اهل بیت و عترتم.»
هر زمانی که که مسلمین، در کنار توجه به قرآن، از روش و سیره اهلبیت (علیهم السلام) پیروی کرده‌اند، از گمراهی تفرقه و اختلافات در امان مانده‌اند؛ زیرا که بفرموده پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) در حدیث ثقلین، اهلبیت (علیهم السلام) جزئی جدا نانشدنی از قرآن هستند. پیاده‌روی چند میلیونی زائران ابا عبدالله الحسین (علیه السلام) که نه تنها شیعیان، بلکه اهل سنت، نیز در آن شرکت دارند، گوشه‌ای از وحدتی است که بواسطه پیروی از ولایت اهل بیت (علیهم السلام) حاصل می‌شود.
صبر، سیره اهل بیت در حفظ وحدت
همچنانکه در آیه 46 انفال آمده، مسلمین باید در اختلافات و نزاع‌های خود، صبر پیشه کنند. [5] در سیره اهل بیت (علیهم السلام) صبر، جایگاه ویژه‌ای برای حفظ وحدت دارد؛ بعد از شهادت پیامبر اسلام که عمرش را در راه وحدت امت اسلام خرج کرد، اهلبیت او نیز همین راه را ادامه دادند. حضرت علی (علیه السلام) که خود را حریص‌ترین فرد بر وحدت مسلمین می‌دانست[6] برای حفظ وحدت اسلامی، صبر پیشه کرد و خون دل خورد؛ حضرت در این باره می‌فرماید: «فَصَبَرْتُ وَ فِي الْعَيْنِ قَذًى وَ فِي الْحَلْقِ شَجًاً[7] پس از ارزيابي درست، صبر و بردباري را خردمندانه‌تر ديدم؛ پس صبر كردم در حالي كه گويا خار در چشم و استخوان در گلوي من مانده بود.» دیگر امامان شیعه نیز در وحدت‌بخشی به امت اسلامی تأکید داشتند؛ امام حسين (علیه السلام) در نامه خود به سران قبايل نوشت: «ما براي حفظ وحدت و دوري از تفرقه و جدايي امّت اسلامي، از حقّ خود، چشم پوشيديم؛ در صورتي كه يقين داشتيم ما به مقام خلافت و امامت، از كساني كه آن را عهده دار شده اند، شايسته تريم.» [8] و همینطور ، معصومین دیگر هم برای حفظ وحدت، صبرها کردند و خون دل‌ها خوردند، که پرداختن به آن مطالب از حوصله این مقاله بیرون است. بنابراین هم شیعیان و هم اهل سنت، باید برای تقویت وحدت و همبستگی خویش، صبر کردن را با اتکا به روش و سیره اهلبیت (علیهم السلام)، پیشه‌ی خود سازند.
سخن آخر
روش قرآن و سیره اهل بیت (علیهم السلام) بر صبر کردن در اختلافات بنا شده است، خود اهلبیت، اولین قدم‌ها را در زمینه حفظ وحدت برداشتند؛ بطوری که حضرت علی (علیه السلام) برای حفظ وحدت امت اسلامی، از حق خود چشم پوشید در حالی که بفرموده خود حضرت،خار در چشم و استخوان در گلو داشت.
پی‌نوشتها
[1] الإحتجاج على أهل اللجاج( للطبرسي)، طبرسى، احمد بن على، محقق / مصحح: خرسان، محمد باقر، ناشر: مرتضى، سال چاپ: 1403 ق، ج1، ص99.
[2] آیه 59 نساء: « اى اهل ايمان! از خدا اطاعت كنيد و [نيز] از پيامبر و صاحبان امر خودتان [كه امامان از اهل بيتاند و چون پيامبر داراى مقام عصمت مىباشند] اطاعت كنيد. و اگر درباره چيزى [از احكام و امور مادى و معنوى و حكومت و جانشينى پس از پيامبر] نزاع داشتيد، آن را [براى فيصله يافتن] اگر به خدا و روز قيامت ايمان داريد، به خدا و پيامبر ارجاع دهيد اين [ارجاع دادن] براى شما بهتر و از نظر عاقبت نيكوتر است.» ترجمه انصاریان، ص87.
[3] برای توضیحات بیشتر در باره این حدیث، کلیک کنید.
[4]. کافی، کلینی، محمد بن یعقوب، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، ناشر: دار الکتب الإسلامیة، سال چاپ: 1407ق، ج 1، ص 294. و صحیح ترمذی، ترمذی، محمد، ناشر: دارالفکر بیروت، سال چاپ: 1403ق،ج 5، ص 328.
[5] آیه 46 انفال: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از خدا و پيامبرش اطاعت كنيد و با يكديگر به نزاع برمخيزيد كه ناتوان شويد و مهابت و قوت شما برود. صبر پيشه گيريد كه خدا همراه صابران است.
[6] «پس بدان هيچ كس همانند من وجود ندارد كه به وحدت امّتِ محمد (صلی الله علیه و آله) و به انس گرفتن آنان به همديگر، از من دلسوزتر باشد. من در اين كار پاداش نيكو سرانجام شايسته را از خدا مي طلبم.» بحار الأنوار (ط - بيروت)، مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، ناشر: دار إحياء التراث العربي، سال چاپ: 1403 ق، ج33، ص304.
[7]نهج البلاغة (للصبحي صالح)، شريف الرضي، محمد بن حسين، ناشر: هجرت، سال چاپ: 1414 ق، ص.38.
[8] سه مقتل گويا در حماسه عاشورا، نوشته مؤلفان، ترجمه:عبد الرحيم عقيقي بخشايشي، ناشر: نويد اسلام، سال چاپ: 1382ش، ص41.