-امروزه گزارشات زیادی درمورد سوء ظن های مختلفی که همسران درمورد یکدیگر دارند، به گوش می‌رسد. گاهی این شک و بدبینی ها آنقدر زیاد می‌شود که به تهمت زدن نیز منجر شده و نهایتا طرفین راهی جز جدا شدن، در پیش رو نمی‌بینند. ریشه این آفت خانمانسوز را باید پیدا کرد.
شک و بدبینی نسبت به یکدیگر، منشأ مشکلات زیادی می‌شود. امروزه بسیاری از انسان ها، قربانی این صفت ناپسند شده و چه بسیارند خانواده هایی که به خاطر سوء ظن، شک و بدبینی های متفاوت، تجسس های مکرر در وسائل شخصی، گوش دادن به وسوسه های دیگران،(غیبت های خانوادگی) از هم پاشیده شده اند. لذا خداوند در قرآن کریم به شدت انسان را از نزدیک شدن به این صفات زشت نهی کرده و می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا...[حجرات/12] اى كسانى كه ايمان آورده ايد، از بسيارى از گمانها بپرهيزيد كه پاره اى از گمانها گناه است و جاسوسى مكنيد و بعضى از شما غيبت بعضى نكند ...» البته ناگفته نماند، هر پدیده ای علت هایی دارد که در مورد شک و بدبینی که حتی گاهی به تهمت نیز ختم می‌شود، نیز همینطور است. در بین همسران، وقتی این فضا(شک و بدبینی) ایجاد می‌شود، یکی از طرفین، و گاهی هردو نفرشان در شکل گیری این معضل، مقصر بوده که به برخی عوامل آن اشاره خواهیم کرد:
1- شک های ریشه دار
بعضی افراد، از همان ابتدای شکل گیری شخصیتشان، شکاک بودن را از خود نشان می‌دهند. به نوعی سوء ظن داشتن، و شکاک و بدبین بودن، در ذات آنها نهفته است. اگر چنین فردی بعد از مدتی کوتاه، متوجه شود در مورد انتخاب خود دچار اشتباه شده، شناخت کافی از همسر خود نداشته باشد، زندگی را باب میل خود نبیند، بی دلیل بهانه گیری و شک و بدبینی را آغاز می‌کند. به تهمت زدن رسیده و نهایت به جدایی ختم خواهد شد.
2- رفت و آمدهای اضافه
دوستی های قبل از ازدواج که کنترلی روی آنها نبوده، اگر به داخل زندگی کشیده شود و بخواهد به صورت قبلی ادامه پیدا کند در دراز مدت مشکل ساز خواهد شد. به عنوان مثال: خانمی بخواهد با دوستِ دوران مجردی خود، رازوگفتگو کند، او را وقت و بی وقت به خانه دعوت کند، حرفهای آنچنانی را بگوید و درمورد جنس مخالف مانند قبل، از هر دری سخنی به زبان جاری کند، با واکنش همسرش مواجه خواهد شد. اگر واکنشی هم نباشد، با هر قهقهه یک قدم به سمت شک و بدبینی همسرش را مشایعت کرده است. درمورد پسران نیز همین قضیه با شدت بیشتر صادق است. بهتر است بدانیم ماجراجویی های دوران مجردی بسیار متفاوت با دوران متاهلی است.
3- مخفی کاری های پی در پی
افرادی هستند که بدون اینکه بخواهند فضای شک ایجاد شود، با رفتارهایشان زمینه مشکوک شدن را فراهم می‌کنند. مثلا وقتی صحبت با تلفن تمام می‌شود، همسر بسیار توجه کرده تا مخاطب را شناسایی کند اما نتوانسته، با این سوال که: چه کسی پشت خط بود، می‌خواهد به کنجکاوی خود خاتمه دهد، حال اگر طرف مقابل همان ابتدا شخص را معرفی نکند یا دیر نامش را افشا کند، این شروع یک بدبینی است. تکرار این قضیه، کنجکاوی را شدت بخشیده و ممانعت از افشا شدن نامِ طرفِ مقابل کمک بسیاری در به وجود آمدن شک خواهد کرد. از دو واژه صراحت و صداقت هرگز غافل نشویم. وجود مقدس پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد(صلی الله علیه و آله) فرمودند: « الصِّدْقَ طُمَأْنِينَةٌ وَإِنَّ الْكَذِبَ رِيبَةٌ[1] راستگويى مايه آرامش و دروغگويى مايه تشويش است.»
گذاشتن رمز روی گوشی و در اختیار نگذاشتن آن در صورت طلب کردن توسط همسر، یکی دیگر از این رفتارهاست. وقتی یکی از روجین زمان زیادی را با گوشی خود خلوت می‌کند، گاهی عصبانی شده، زمانی می‌خندد، کنجکاوی طرف مقابل را تحریک کرده در اینجا قضیه همان تلفن و شناسایی مخاطب تکرار می‌شود، اگر قضیه به صورت شفاف و بلافاصله توضیح داده شود، سنگ بزرگی را جلوی دریچه ورود شک و بدبینی گذاشته، در غیر اینصورت دروازه را برای شکاک شدن همسر باز کرده است. درمورد بلافاصله توضیح دادن بسیار دقت کنید، چون توضیحات بعدی هیچ فایده ای برای روشن شدن ابهام ها نخواهد داشت. همین دیر توضیح دادن فضا را برای تهمت زدن نیز باز می‌کند.
4- رعایت نکردن خط قرمزها
دین مبین اسلام برای همه شئون زندگی انسان برنامه دارد. رعایت کردن قوانین دین، زندگی را از آفت هایی مثل شک و بدبینی بیمه می‌کند. در روابط با نامحرم بسیار سفارش شده که حریم ها رعایت شود. حال اگر در زندگی، یکی از طرفین، بدون در نظر گرفتن مسائل اخلاقی، بسیار راحت با نامحرم حتی نامحرم های فامیل برخورد کند، منتظر بدبین شدن همسرش باشد. اگر رابطه با همکاری که جنس مخالف است در حضور همسر رعایت نشود، ابتدا حساسیت ایجاد کرده و در صورت تکرار، ماشینِ شکِ طرف مقابل را به حرکت وا خواهد داشت. نگاه ها و شوخی های کنترل نشده در مهمانی ها، تعریف کردن از هیکل مردان فامیل توسط زن و تمجید از شکل و شمائل زنان توسط مرد نیز از مواردی است که استعداد ساختن یک شخصیت شکاک را دارد. لذا امیرالمومنین علی (عليه السلام) درباره سخن گفتن و معاشرت با نامحرم فرمود: «اي بندگان خدا! بدانيد كه... گفتگو و اختلاط مردان با زنان نامحرم سبب نزول بلا و بدبختي خواهد شد، و دل ها را منحرف مي سازد، و پيوسته به زنان چشم دوختن نور چشم دل را خاموش می‌گرداند، و همچنين با گوشه چشم به نامحرم نگاه كردن از حيله و دام هاي شيطان است.»[2]
نتیجه:
بهتر است قبل از اینکه بخواهیم، معظل بزرگی به نام بدبینی و شک که محصولات زیادی مثل تهمت را به همراه دارد، حل بکنیم، از همان ابتدا از این عوامل، دوری کرده و پیشگیری را قبل از درمان، در دستور کار خود قرار دهیم. چرا عاقل کند کاری که باز آرد پشیمانی...
____________________________________________
پی نوشت:
[1]. نهج الفصاحه، گردآورنده: پاینده ابولقاسم، نشر دنیای دانش، تهران 1382، ص 548، ح 1864.
[2]. بحارالانوار، مجلسی محمد باقر، دارلاحیاء التراث العربی، بیروت_لبنان، 1415 ه، ج 75، 232.