«عده طلاق» مطمئن‌ترین روند در احراز هویت فرزندان برای زنان مطلقه در موقعیت باروری است تا حقوق عاطفی، مادی و خانوادگی فرزندان احتمالی در طلاق استیفا شود.
یکی از مخاطبان اشکالی را مطرح کرد مبنی بر اینکه: چرا در اسلام زنان بعد از طلاق، باید عده نگه دارن، اما مردان نه؟ این تبعیض علیه زنان نیست؟
من: «عده طلاق» برای همه زنان نیست و به فتوای غالب فقها دختران نابالغ، زنان یائسه و زنایی که با آن‌ها آمیزشی انجام نشده، عدّه طلاق ندارن؛ لذا تنها یک دسته از زنان عده دارند و آن، زنانی هستند که در سن باروری باشند و با رابطه زناشویی با همسر خود در موقعیت باوری قرار بگیرند.
مخاطب: چرا باید «عده طلاق» منحصر به این زن‌ها باشد؟
من: چون «عده» بهترین و مطمئن‌ترین راه احراز هویت برای فرزندان احتمالی در این ازدواج است، تا با احراز هویت فرزند، بتوان نسب و سایر احکام مربوط به او را مشخص کرد، مثلا پدرش کیست، هزینه‌های فرزند بر عهده کیست، محارم او چه کسانی هستند و نباید با چه کسانی ازدواج کند، از چه کسی ارث می برد و چه کسی از او ارث می برد و ... .
مخاطب: اگر مشکل احراز هویت است، امروزه با آزمایش DNA حل می شود و می‌توان فهمید که بچّه متعلّق به کیست؟
من: نه، به طور مطلق با آزمایش DNA نمی شود فهمید که بچّه متعلّق به چه کسی است، چون در این آزمایش‌ها هم احتمال خطاى انسانى وجود دارد و هم خطاى دستگاه.[احکام بانوان، ص 221] خوب طبیعی است که بعضی پدران این آزمایش‌ها رو نپذیرند، تازه این آزمایش‌ها امروزه هم در دسترس همه نیست، تا چه برسد به زمان‌های گذشته؛ لذا عده، مطمئین‌ترین راه برای احراز هویت فرزندان در همه مکان‌ها و زمان ها حتی با حداقل امکانات است.
مخاطب: یعنی فقط به خاطر احراز هویت فرزندان عده طلاق برای زنان واجب شده؟
من: نه خود «عده» وسیله‌اى براى برگشت به زندگی است، چون اسلام تاکید کرده زن در زمان عدّه، باید در خانه مرد باشد، مخصوصاً در مورد «طلاق رجعى» که برگشت به زوجیت، نیازى به هیچ تشریفاتی ندارد، و هر کار و حرف که دلیل تمایل مرد به بازگشت باشد، رجوع محسوب می‌شود مثلا در دوران عده: اگر مرد به بدن زن دست بزند با شهوت و یا بدون شهوت، هر چند قصد رجوع هم نداشته باشد، رجوع محسوب مى‌شود.[صد و هشتاد پرسش و پاسخ، ص 503] لذا مدت عده می‌تواند زمانی برای فکر کردن و تصمیم مجدد باشد، زن و مرد حدد 3 ماه وقت دارند که به طلاق و عواقب آن فکر کنند وعملا هم این مساله را تجربه کنند و اگر به این نتیجه رسیدند که کار درستی صورت نگرفته است، تنها با یک نیت ساده از طلاق برگشته و زندگی مشترک را شروع کنند و شاید بتوان گفت مهم‌ترین حکمت عده همین مساله است.
پس «عده طلاق» برای همه زنان نبوده و تبعیض علیه زنان نیست؛ اما مطمئن‌ترین راه برای زنان در موقعیت باروری جهت احراز هویت فرزندان است، تا حقوق عاطفی، مادی و خانوادگی فرزندان احتمالی در طلاق استیفا شده و زنان با مشکل فرزندان بی‌هویت، دست به گریان نباشند.
مخاطب: به نظرم کار منطقی است؛ به هر حال از راهنمایی شما تشکر می‌کنم.
_________________________________________
پی‌نوشت
احکام بانوان، حضرت آیت الله مکارم شیرازی، قم، مدرسه امام علی‌بن ابیطالب(ع)، 1380شمسی.
یکصد و هشتاد پرسش و پاسخ، حضرت آیت الله مکارم شیرازی، قم، مدرسه امام علی‌بن ابیطالب(ع)، 1382شمسی.