مولای متقیان امام علی(علیه‌السلام) شخصیتی است که هر انسان منصفی که با ایشان آشنا می‌شود، لب به سخن گشوده و از ایشان تعریف و تمجید می‌کند.
دیدگاه غیر مسلمانان در مورد امام علی(علیه‌السلام) چیست!؟
امیرالمومنین علی بن ابیطالب(علیه السلام) شخصیتی بزرگ و بی‌بدیل است که در طول تاریخ همواره مورد مدح و ستایش بزرگان و حتی غیر مسلمانان قرار گرفته است، این در حالی است که مدت‌های طولانی مخالفان آن حضرت تلاش کرده‌اند به نحوی فضایل ایشان را نابود کنند، آن‌چنان که ابن ابی الحدید می‌نویسد: «بنى‌اميه بر حكومت اسلامى در شرق و غرب زمين مسلط شدند و به هر نيرنگى در خاموش ساختن نور او[امام علی(علیه‌السلام)] كوشيدند، و حقايق را عليه او تحريف نمودند، عيب‌هايى براى او تراشيدند، او را بر سر منبرها لعن كردند، ستايش‌گرانِ او را تهديد، بلكه حبس كردند و كشتند، از نقل روايتى كه حاوى فضل او و مايه بلندآوازى او مى‌شد، جلوگيرى نمودند تا آنجا كه اجازه ندادند نام او را بر كسى بگذارند.»[1] اما با وجود تمام این تلاش‌ها فضایل آن حضرت سرتاسر گیتی را پر کرده است، آن‌چنان که زمانی از امام شافعی سوال می‌کنند که نظر شما درباره علی(علیه‌السّلام) چیست؟ در پاسخ گفت: «چه بگویم در شأن کسی که دوستانش از روی ترس، و دشمنانش از روی حسد، فضایل آن حضرت را پوشاندند، ولی فضایل او آن‌چنان آشکار و گسترش یافته که شرق و غرب را فراگرفته است.»[2] اکنون پس از این مقدمه به ذکر سخنان غیر مسلمانان در فضایل و مناقب امیرالمومنین(علیه‌السلام) می‌پردازیم.
1. «جُرجی زِیدان» نویسنده و روزنامه‌نگار مسیحی لبنانی می‌گوید: «امیرالمومنین(ع) همچون آفتاب نیم‌روز مىدرخشد.»[3]
2. «جورج سمعان جرداق» نویسنده و شاعر مسیحی لبنانی می‌نویسد: «تاریخ و حقیقت، گواهی می‌دهند که او وجدان بیدار و قهّار، شهید نامی، پدر و بزرگ شهیدان، فریاد عدالت انسان و شخصیت جاویدان شرق علی بن ابی طالب(ع) است.»[4]
3. «جبران خلیل جبران» فیلسوف و شاعر بزرگ مسیحی می‌نویسد: «من معتقدم که فرزند ابیطالب نخستین عرب بود که با روح کلی رابطه برقرار نمود. او نخستین شخصیت از عرب بود که لبانش نغمه روح کلی را در گوش مردمی طنین‌انداز نمود که پیش از او نشنیده بودند.»[5]
4. «شبلی شمیل» پزشک لبنانی طرفدار نظریه داروین می‌گوید: «امام علی بن ابی طالب(ع) بزرگ بزرگان، یگانه نسخه‌ایست که شرق و غرب، نسخه‌ای مطابق او در گذشته و حال ندیده است.»[6]
5. «میخائیل نعیمه» نویسنده و دانش آموخته دانشگاه واشینگتن می‌نویسد: «هیچ مورخ و نویسنده‌ای هر اندازه هم که از نبوغ و رادمردی ممتاز برخوردار بوده باشد، نمی‌تواند ترسیم کاملی از انسان بزرگی مانند پیشوا علی(ع) ... ارائه دهد ... تفکرات، ایده‌ها و گفتار و کردار او خیلی بیش از آن بوده است که با دست و زبان و قلم وی بروز کرده و در تاریخ ثبت شده است.»[7]
6. «دکتر بولس سلامه» می‌نویسد: «دلائل عظمت امیرمؤمنان(ع) بلکه امیر عرب، بیش از آن است که به شمار آید، و اگر کسی بخواهد آن‌ها را به شمارد، مانند کسی است که بخواهد ذرات اشعه آفتاب را در مشت بگیرد.»[8]
7. «سلیمان کتانی» از نویسندگان مشهور لبنانی در توصیف امیرالمومنین(علیه‌السلام) می‌نویسد: «تو قهرمانی، ولی نه به خاطر پیچیدگی مچ‌هایت. تو قهرمانی، نه به خاطر پهنای شانه‌ات، بلکه به خاطر چشمه فیضی که نخست بر قلب و زبانت و سپس در گفتار و رفتارت سرازیر شده است.»[9]
8. «ابوالفرج اهرون» مشهور به ابن‌العبری مورّخ و دانشمند مسیحی می‌گوید: «علی(ع) بود که در عصر خلفا، خلأ ناشی از فقدان حضرت رسول اکرم(ص) را جبران نمود.»[10]
9. «توماس کارلایل» فیلسوف انگلیسى می‌نویسد: «على(ع) به خاطر شدت عدالتش به شهادت رسید.»[11]
10. «گابریل دى انگیرى» می‌نویسد: «على(ع) یگانه و تنها نمونهایست که تاریخ از این حیث(قهرمان قهرمانان بودن) به ما نشان مىدهد.»[12]
این مطالب تنها ذره‌ای از مطالبی بود که برخی از اندیشمندان در مورد مولای متقیان علی(علیه‌السلام) بیان کرده‌اند و بازگو کننده این واقعیت است که اراده خداوند متعال به این تعلق گرفته است که ایشان را عزیز گرداند، از این‌رو تلاش دشمنان ایشان نه تنها غباری به چهره ایشان ننشانده است، بلکه حتی سبب ظهور کمالات ایشان نیز شده است.
________________________________________________________________
پی‌نوشت
[1]. ابن‌ابي الحديد، شرح نهج البلاغه، قم، مکتبة آية الله مرعشي نجفي، 1378، ج 1، ص16 و17.
[2]. الأنوار البهية في تواريخ الحجج الالهية، عباس القمي، مؤسسة الإسلامي المدرسين قم المشرفة، ج1، ص71.
[3]. فصل نامه علمی پژوهشی، کلام اسلامی، 1379،شماره 36، مقاله «امام على علیه السلام از زبان دیگران»، على اصغر فیضى پور، به نقل از مقدمه کتاب شهید رمضان، جرجى زیدان.
[4]. مجله پاسدار اسلام، آبان 1387، شماره 323، سیمای درخشان امام علی(علیه‌السلام) از منظر دیگران، قسمت دوم، به نقل از صوت العدالة الانسانیة، ج 1، ص 23 و 24.
[5]. عبدالفتاح عبدالمقصود، الامام علی بن ابیطالب(ع)، ترجمه: سید محمد مهدی جعفری، چاپ اوّل، ص 19.
[6]. مقاله سیمای درخشان امام علی(علیه‌السلام) از منظر دیگران، قسمت دوم، به نقل از صوت العدالة الانسانیة، ج 1، ص 19.
[7]. عبدالفتاح عبدالمقصود، الامام علی بن ابیطالب، ج 1، مقدمه، ترجمه: سید محمد مهدی جعفری، ص 17، چاپ سوم، چاپخانه حیدری، تهران، 1353 ش.
[8]. کریم خانی و صمدانی، علی (ع) فراسوی ادیان، قم، نشر دانش حوزه، چاپ اول، 1383 ش، ص 45 ـ 44.
[9]. مقاله سیمای درخشان امام علی(علیه‌السلام) از منظر دیگران، قسمت دوم، به نقل از درس‌هایی از ائمه معصومین (ع)، ص 12.
[10]. علی (ع) فراسوی ادیان، ص 33.
[11]. مقاله «امام على علیه السلام از زبان دیگران»، کتاب صوت العدالة الانسانیة، ج1، ص 47.
[12]. همان به نقل از شه‌سوار اسلام، ص 243.
سوال: دیدگاه غیر مسلمانان در مورد امام علی(علیه‌السلام) چیست!؟
پاسخ: غالب نویسندگان و اندیشمندان غیر مسلمان، در مقابل مولای متقیان امام علی(علیه‌السلام) زانو زده و از فضائل ایشان تعریف و تمجید کرده‌اند.