-با استفاده از روشهای امر به معروف با نرمی و ملاطفت، همسری که در نماز خواندن سستی می‌کند را می‌توان به نماز خواندن ترغیب کرد.
پرسش:
همسرم الان هشت ماه هست که نماز را ترک کرده وظيفه من چيست؟
پاسخ:
نماز نخواندن افراد به دو صورت متصور است:
گاهی با اینكه می داند نماز از ضروریات دین است وجوب نماز را منكر است. منكر ضروری دین كافر است و مشرك. چنین فردی شایستگی همسری ندارد.
اما اگر كسی با اینكه معترف به وجوب نماز است، سستی و كاهلی می كند و نماز نمی‌خواند یا گاهی می‌خواند و گاهی نمی‌خواند، این فرد مشرك نیست. زندگی با او نیز مشكل ندارد اما باید با تدابیری مشكل ضعف ایمان و سستی در نماز او را حل كرد.
راهكارهای عملی قابل ارائه به طور كلی به قرار زیر است:
۱. برای ترغیب و تشویق به نماز، در آغاز بایستی زیر بناهای فكری همسرتان را مورد بررسی قرار داده و در اصلاح آن بكوشید. دیدگاه فرد در مورد خداوند، جهان هستی، انسان، معاد و... از اموری هستند كه دارای نتیجه مستقیم بر عملكرد فرد هستند. پس باید نسبت به تقویت و اصلاح این مبانی كوشید.
۲. نماز، عملی است كه در مجموعه عقیده توحیدی، دارای معنا و فلسفه است. انسان طبق فطرتش همواره به چیزی كه برایش اهمیت دارد، توجه و اهتمام می‌ورزد. یكی از دلائل مهم اهمال در به جا آوردن نماز، عدم شناخت فلسفه نماز است. امام علی(علیه السلام) می‌فرماید: انسانها دشمن چیزی هستند كه به آن جهل دارند.[1] از این رو لازم است با استفاده از آیات و روایات، ایشان را با فلسفه نماز آشنا سازید كه عبارت است از:
۱. یاد خدا.
۲. مغفرت.
۳. باز دارنده از گناه.
۴. پرورش فضائل.
۵.شكر و سپاس از نعمت‌ها
۶. تقویت اراده.
۳. در هیچ یك از مراحل ارشاد و راهنمایی از برخورد نیك و ملاطفت آمیز و احترام نهادن دور نشوید. با فشار و اجبار نمی‌توان كسی را هدایت نمود. چه بسا تأثیر منفی آن بیش تر از هدایت گردد.
۴. تبلیغ عملی داشته باشید. یعنی باید آثار خواندن نماز، مانند دوری از گناهان، داشتن اخلاق نیكو، كمك به دوستان و وفاداری و فداكاری، پاكیزه بودن در ظاهر و باطن، اعمال نیك و شایسته و برخورد خوب و...، در رفتار و كردار و گفتارتان نمایان باشد. تبلیغ عملی موثرتر از تبلیغ زبانی است. به نماز اول وقت خود اهمیت دهید و مقید باشید در اول وقت نمازتان را بخوانید.
از نظر شرعی وظیفه دارید كه با اخلاق نیك و زبان ملایم او را نصیحت كنید. امر به معروف و نهی از منكر كنید. كار را به دعوا و مجادله نرسانید. فقط به تذكر و نصیحت با اخلاق نیك و بدون خشونت اكتفا كنید. روشن است كه امر به معروف برای تبدیل به وضعیت بهتر و نیكوتر است. پس اگر تا به حال چند بار تذكر داده‌اید، و گفتن شما تاثیری نداشته، تكلیفی دیگر ندارید. بهتر است مدتی در این باره با ایشان گفتگو نكنید. چون اگر با تندی روی این مسئله پا فشاری كنید، ممكن است لج بازی كند و دیگر به حرف‌های شما توجه نكند. همیشه با زبان نمی‌توان افراد را اصلاح كرد.
سعی كنید از این به بعد از توصیه و نصیحت- كه نوعی نگاه از بالا به پایین می‌باشد - در مورد نماز و مسایل دیگر به همسرتان كه باعث موضع‌گیری منفی وی می‌شود، بپرهیزید، زیرا اثر معكوس خواهد داشت و شما را از انجام اقدامات بعدی محروم می‌سازد. تلاش نمایید از زیر نظر گرفتن و كنترل رفتارهای او برای مدتی بپرهیزید.
سستی مسلمان در نماز می‌تواند علتهای مختلفی داشته باشد. بدون آنكه همسرتان متوجه شود، علت یابی كنید، زیرا نماز عملی است كه در مجموعه عقیده توحیدی، دارای معنا و فلسفه خاصی است. انسان طبق فطرتش همواره به چیزی كه برایش اهمیت دارد، توجه و اهتمام می‌ورزد. یكی از علل ترك نماز یا سستی در انجام آن عدم آشنایى با فلسفه نماز است. اگر انسان بداند چرا نماز می خواند و نماز چه آثاری و بركاتی در زندگی دنیا و آخرت او دارد و ترك نماز چه عواقب و نتایجی خواهد داشت، قطعا نماز را ترك نخواهد كرد.
۵. هر شخصی یك نقطه پذیرش و به قول معروف «رگ خوابی» دارد.
سعی كنید این رگ خواب و نقطه پذیرش را به دست آورید. از این كانال وارد شوید و هدف خود را تعقیب كنید. به صرف این كه باید شخصی را هدایت كرد، بسنده نكنید، بلكه با مطالعه روی خصوصیات وی، راه نفوذ در او و جلب نظر او را به دست آورید و اقدام كنید.
۶. بیان تأثیرات منفی ترك نماز و روزه و استفاده از روایات بیان شده توسط اهل بیت (علیهم السلام) در این زمینه بسیار موثر است. به خصوص اگر به روش غیرمستقیم ارائه گردد و مقدمه تنبه و موعظه كردن را فراهم سازد. یعنی غیر از ارائه شناخت باید در صدد موعظه گری و تنبه قلبی وی نیز برآیید. با ترس و بیم دادن از عذاب اخروی و پیامدهای منفی ترك نماز و روزه دل او را از غفلت آزاد سازید.
پی‌نوشت
[1]. نهج البلاغة (للصبحي صالح)، ص: 501.