-والدین برای آشنایی فرزندان خود با فضای مجازی به طور جدی می بایست متوجه آثار زیانبار فضای مجازی باشند.
به طور کلی خانواده‌ها در تربیت فرزندان خود به چند قسم قابل تقسیم‌بندی هستند. عده‌ای با ایجاد حصارهای امنیتی، تلاش دارند هرگونه عامل بیرونی را در مسئله تربیت فرزندانشان حذف نموده و مانع ورود این عوامل به حیطه تربیتی فرزندانشان شوند. عده ای نیز با قبول اوضاع کنونی جامعه و اقتضائات جامعه بشری به‌نوعی پذیرای شرکت سایر عوامل در تربیت اخلاقی و اجتماعی فرزندان خود شده‌اند، ولی بااین‌وجود، به طور هوشمندانه نظارت دقیق و معناداری بر گزینه‌های بیرونی نیز دارند، ولی در این میان عده‌ای از والدین به‌طورجدی تلاش دارند مسئله تربیت فرزندان خود را به طور غیر ضابطه‌مندی به دیگران واگذار نمایند؛ مثلاً گاهی تربیت فرزندان خود را به فضای مجازی سپرده و با سوء عملکرد خود، آن را والدین ثانویه فرزندان خود معرفی می‌نمایند. موضوع بسیار دردناک و نگران‌کننده‌ای که می‌تواند تأثیرات مخربی بر مسئله سعادت و شقاوت کودکان داشته باشد.
آشنایی با والدین جدید در فضای مجازی
برخی از کودکان تا چشم‌باز کرده و قبل از اینکه خوب و بدهای زندگی را تشخیص دهند، متوجه می‌شوند که والدینشان خانه و زندگی جدیدی برای آنها در فضای مجازی ایجاد کرده‌اند. خانه و زندگی که با سکانس‌های مختلف و متفاوت زندگی کودکان پر شده است و تنها به دنبال جذب تشویق و لایک‌های کاربران فضای مجازی است.
بدون شک این‌چنین والدینی بدترین شرایط و شیوه آشناکردن فرزندانشان با زندگی فضای مجازی را برگزیده‌اند؛ چراکه این‌چنین زندگی بیشتر بر مدار تشویق و لایک‌های کاربران فضای مجازی می‌چرخد. در واقع زمانی که لایک و پسندهای کاربران فضای مجازی اولویت درجه‌یک و بیشترین بهانه برای حضور در یک رسانه می‌شود، بسیاری از ارزش‌ها در نگاه این‌چنین افرادی رنگ خود را از دست می‌دهند. کم نیستند والدینی که به طور ناخواسته و بدون لحاظ قوانین و ضوابط دینی و اخلاقی، مشوق حضور فرزندان در محیط ناامن و مخوف مجازی می شوند.
تغییر ذائقه فکری و فرهنگی کودکان
نیاز به کار و تلاش مضاعف برای امرارمعاش و برخی از مشکلات اقتصادی در جامعه موجب شده است برخی والدین بیشتر اوقات زندگی خود را در بیرون از منزل سپری نمایند و فرصت کمتری برای ایفای نقش پدری و مادری و پرکردن نیازهای عاطفی و روحی فرزندان خود داشته باشند. در این میان برخی از والدین برای برطرف کردن این چالش اساسی که در زندگی آنها به وجود آمده، تلاش دارند که فرزندان خود را با فضای رسانه و بازی‌های دیجیتال آشنا نموده و آنها را سرگرم محتواهای جذاب و خیرکننده فضای مجازی و سایبری نمایند.
در این شیوه غلط تربیتی برخی از والدین گوی سبقت را از دیگران ربوده‌اند، چراکه با اشتراک گذاشتن جزئی ترین سکانس‌های زندگی فرزندانشان در فضای مجازی به‌نوعی زمینه بروز بسیاری از ناهنجاری‌ها را در زندگی کودکان فراهم کرده‌اند. در واقع، این دسته از والدین با این روش ناپسند، سبقه طولانی از حضور در فضای مجازی را در کارنامه فرزندان ثبت و ضبط می‌کنند. فارغ از اینکه در این روش غلط فرزندان هیچ‌گونه اختیار و انتخابی برای مطرح‌شدن یا نشدن در فضای مجازی ندارند، این روند غلط می‌تواند آسیب‌های روان‌شناختی گسترده‌ای بر ذائقه فکری و فرهنگی کودکان بر جای بگذارد.
گم شدن فرزندان در فضای مجازی
1-خوش‌بینی و یا خوش‌خیالی والدین به فضای مجازی
هرچند آموزه‌های دینی و اسلامی حساسیت و دقت فراوانی بر مقوله تربیت داشته[1] و متغیرهای تربیتی را با حساسیت خاصی دنبال کرده است، ولی بی‌مبالاتی و یا شاید ولنگاری فکری و فرهنگی برخی والدین موجب نوعی خوش‌خیالی کاذب در خصوص فضای مجازی شده است، به طوری که برخی از والدین برای سرپوش نهادن بر خلأ وجودی خود در خانه، هرگونه آسیب و تهدید موجود در این فضا برای کودکان را، کم‌اهمیت و غیر مضر قلمداد کرده و تربیت فکری و فرهنگی فرزندان خود را به اقیانوس طوفان‌زده و مواج فضای مجازی می‌سپارند.
در واقع تکیه و اعتماد والدین به محتوای فضای مجازی، به خصوص محتواهایی که بر اساس فرهنگ مهاجم ساخته شده و آثار مرگباری بر روح و فکر فرزندان به دنبال دارد، به‌طورقطع و یقین، تضاد جدی با مبانی دینی و قرآنی دارد، چنان که این سخن باری‌تعالی دارای ابعاد مختلفی است: «وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِيَاءَ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ؛[2] و بر ظالمان تکیه ننمایید که موجب می‌شود آتش شما را فراگیرد؛ و در آن حال، هیچ ولیّ و سرپرستی جز خدا نخواهید داشت؛ و یاری نمی‌شوید!»
2-اعتیادهای مرگبار و ویرانگر
از جمله آثار و پیامدهایی که به‌طورجدی حیاط فکری و فرهنگی کودکان و فرزندان را در فضای مجازی تهدید می‌نماید، گرفتار شدن در دام اعتیاد به محتوای فضای مجازی است. این نوع اعتیاد حتی در نوع به‌ظاهر سالم نیز فرزندان را از بسیاری از اولویت‌های زندگی بازداشته و مانع حضور جدی آنها در سایر عرصه‌های موفقیت می‌شود. عرصه تحصیل، تهذیب و مهارت ورزی‌های ضروری زندگی که باید در فضای حقیقی فراگرفته شود، از این‌چنین افرادی سلب می‌شود.
3-آشنا شدن با مناطق ممنوعه و خطرناک
یکی از آسیب و تهدیدهایی که می‌تواند به‌طورجدی فرزندان را در معرض خطر قرار دهد، آشنایی با محتواهای فاسد و غیر مفیدی است که در روند رشد و تربیت فرزندان تأثیرگذار است. آشنایی با محتواهای خشن و افراطی به‌طورجدی خلق‌وخوی فرزندان را عصبی و ناهنجار بار می‌آورد و از طرفی مشاهده صحنه‌های ممنوعه اخلاقی چنان روح و جان این‌چنین فرزندانی را مخدوش و مکدر می‌نماید که تا پایان عمر نیز وجود آن تصاویر می‌تواند پَر پرواز آنها را به‌سوی سعادت آتش بزند.
4-عدم اطاعت‌پذیری از والدین
زمانی که قیومیت و سرپرستی فرزندان به فضای مجازی و لایک و تشویق‌های کاربران فضای سایبری سپرده شد، دیگر نباید انتظار داشت این‌چنین فرزندانی در مقابل والدین اطاعت‌پذیری داشته باشند؛ چرا که در این‌چنین فضایی و با وجود الگوهای تأیید نشده فضای مجازی، فرزندان بیشتر تابع و تسلیم الگوهای تحمیلی هستند که شاید هیچ‌گونه پایبندی به تقیدات دینی و ضابطه‌های اخلاقی نداشته باشند.
پی‌نوشت ها:
[1]. سوره مبارکه تحریم، آیه 6. «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ؛ای کسانی که ایمان آورده‌اید خود و خانواده خویش را از آتشی که هیزم آن انسانها و سنگهاست نگه دارید»
[2]. سوره مبارکه هود، آیه 113.
بی توجهی به معایب و آسیب های فضای مجازی و رها کردن فرزندان در آن محیط تاریک و طوفان زده، علاوه بر اینکه ذائقه فکری و فرهنگی فرزندان را تغییر می دهد می تواند کودکان و فرزندان را به طور جدی از مسیر سعادت و خوشبختی دنیوی و اخروی باز دارد.