سه شاخصه و ویژگی اصلی منافقین

بسم الله الرحمن الرحیم
مقدمه:

در این فرصتی که برای ما فراهم شده به امید خداوند متعال قصد داریم هر روز یکی از آیات کلام الله مجید را مورد بررسی و دقت  قرار دهیم، هدف ما از انجام این طرح جدید این است که نسبت به آیات الهی با عنایت و توجه و تدبر بیشتری برخورد کنیم تا انشالله از ثمرات و برکات معنوی آن بیشتر در زندگی بهره‌مند شویم.

آیه روز:
«الَّذينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ ميثاقِهِ وَ يَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ [بقره/27] فاسقان كسانى هستند كه پيمان خدا را، پس از محكم ساختن آن، ميشكنند و پيوندهايى را كه خدا دستور داده برقرار سازند، قطع نموده، و در روى زمين فساد ميكنند اينها زيانكارانند»
توضیح

از آنجا كه در آیه قبل، سخن از اضلال فاسقان بود؛ در اين آيه با ذكر سه صفت، فاسقان را كاملا مشخص و معرفى مى ‏كند:

تعریف منافق: در اصطلاح منافق به کسی اطلاق می‌شود که درظاهر مسلمان باشد؛ ولی در باطن کافر باشد و اعتقادی به باور های دینی و اسلامی نداشته باشد.[۱]« یقُولُونَ بِأَفْواهِهِمْ ما لَیسَ فِی قُلُوبِهِمْ »[آل عمران/۱۶۷]؛ «میگویند آنچه را که در دلهایشان نیست».

ویژگی اول منافقین: عدم تعهد
اولین  خصوصیت شخص فاسق این است که  خود را پایببند به پیمان و عهدی که بسته نمی بیند. «الَّذينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ[بقره/27]فاسقان كسانى هستند كه پيمان خدا را، پس از محكم ساختن آن، ميشكنند »

سوالی که در این جا به ذهن می رسد، این است که چه چیزی باعث این حالت در منافق شده است.

جواب: یقیناً مهمترین علت آن را باید در عدم ایمان و باور قلبی دانست. انسانهای فاسقان به خاطر بیماری نفاقی که در قلب دارند نتوانستند به آن مرحله از ایمان و باور قلبی دست پیدا کنند که موجب نجاتشان از سرگردانی و تحیر و گمراهی شود.

ویژگی دوم: ترک صله رحم

ارتباط برقرار کردن با خویشاوندان و رسیدگی کردن به احوال ایشان یکی از زیباترین سفارشان و دستوارت الهی در منابع اسلامی می باشد. این قضیه تا به جایی مهم و ارزشمند می‌باشد که ترک کردن آن، انسان را در زمره ی انسانهای منافق قرار می‌دهد.« وَ يَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ[بقره/27]و پيوندهايى را كه خدا دستور داده برقرار سازند، قطع نموده» « إنَّ صِلَةَ الرَّحِمِ تُهَوِّنُ الحِسابَ يَومَ الِقيامَةِ ، ثُمّ قَرأَ :« وَالَّذِينَ يَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللّهُ بِهِ أَن يُوصَلَ وَيَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَيَخَافُونَ سُوءَ الحِسَابِ [2] امام صادق عليه السلام می‌فرماید: صله رحم، حسابرسى روز قيامت را آسان مى‌كند . سپس اين آيه را تلاوت كرد : «آنان كه آنچه را خدا به پيوستن آن فرمان داده است پيوند مى دهند و از پروردگارشان مى‌ترسند و از سختى حسابرسى بيم دارند» .

ویژگی سوم :فساد کردن

سومین و بارزترین ویژگی منافقین، فساد کردن در زمین می باشد. « وَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ [بقره/27]و در روى زمين فساد مي‌كنند »برای روشن تر شدن این خصوصیت  توجه کردن به معنای لغوی و اصطلاحی، ما را برای رسیدن به یک مفهوم واقعی کمک می کند.در مجمع البحرین فساد چنین معنا شده است: فساد معنای مقابل درستکاری است.[3] و همین معنا در لسان العرب آمده، ولی بعدش اضافه نمود: و مفسده خلاف مصلحت و فساد خواهی در مقابل اصلاح طلبی است.[4] آیات متعدی به این موضوع پرداخته و عناوین مختلف انسان را از فساد کردن پرهیز می دهد و حیطه و دایره فساد را مشخص می نماید در سوره شعراء آيه 152 مى‏خوانيم : «الَّذِينَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ وَ لا يُصْلِحُونَ[شعراء/152] آنها كه در زمين فساد مى‏كنند و اصلاح نمى‏كنند»

پیام ها

1- در مسیر بندگی و سیر الی الله و در ارتباطات اسلامی که با هم نوعان خود داریم سعی کنیم به عهد و پیمانی که می‌بندیم اهمیت بدهیم.

2- ارتباط با خویشاوندان و آشنایان را در رأس امور خود قرار دهیم و نسبت به این موضوع اهمیت ویژه‌ای قائل باشیم.

3- خود را ملزم کنیم که از  مسیری که به فساد و تباهی کشیده می شود و اموری که انسان رابه فساد می کشاند دوری کنیم.

پاورقی:

1.قاموس قرآن، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۱ه.ش، نوبت ششم، ج۷، ص۹۸ قرشی، سید علی اکبر.

2.بحار الأنوار : ٧٤/١٠٢/٥٤ .

3.مجمع البحرین، ج ۷، ص ۲۳۱٫

4.لسان الرب، ج ۳، ص ۳۳۵٫