اسارت یکی از دردناکترین فشارهایی است که روح انسان را میآزارد و او را وامیدارد تا برای رهایی از آن تا جایی پیش برود که جان خودش را فدا کند. این موضوع دستمایه بسیاری از هنرمندان برای خلق اثری در زمینههای مختلف بوده است. توازن نیز همین تم داستانی را پی گرفته و به نقد تمامیتخواهی میپردازد.
«صلح در جنگ است، آزادی در بردگی است و قدرت در نادانی است»؛ جملات کلیدی کتاب ۱۹۸۴ جرج اورول که مبانی یک حکومت توتالیته را بهصورت کامل بیان میکند.
«توازن» هم تم داستانی خود را از همین کتاب اقتباس میکند و سعی دارد به شیوهای دیگر به نقد دیکتاتوری بپردازد.
داستان فیلم در آینده و در مکانی نامعلوم است. جنگ جهانی سوم به پایان رسیده و از کشورها و حکومتها جز خرابههایی باقی نیست.
فردی به نام «پدر» مردم را گرد هم آورده و شهری به نام لیبریا ( سرزمین آزادی ) تشکیل داده و عقیده دارد ریشه همه جنگ و نابودیها در احساسات غیرقابلاتکای انسان است؛ پس دارویی تولید کرده که احساسات را در انسان خفه میکند.
در سوی دیگر برای تأمین امنیت این شهر، راهبانی را تربیت کرده که با هرگونه مظاهر احساس مانند هنر و عشق مبارزه کنند.
داستان فیلم حول یکی از همین راهبها از درجات بالا به نام پرستون (شبیه به پروتست، یعنی معترض) شکل میگیرد که در اثر اتفاقاتی متحول شده و علیه سیستم شورش میکند.
هرچند فیلم در مقایسه با کتاب ۱۹۸۴ اورول حرف جدیدی برای گفتن ندارد، ولی اشارات و تلویحات ظریفی دارد که میتوانند موردتوجه قرار گیرند.
مثلاً اینکه خود فطرت انسان قابل دستکاری و تغییر نیست و در آخر به اصل خود بازمیگردد، یا این مسئله که گاه ما خود در مقابل حقیقت خواسته وجودیمان میایستیم و خود را به بند اسارت میکشیم و آزادی ما نیز در گروی کنارگذاشتن تمامیتخواهی و ازخودگذشتگی است.
نمایش چرخۀ حیاط یک سیستم توتالیته و چگونگی برهمزدن آن، لزوم نفی جبر و رهایی از بند استعمار و طاغوت، تلاش برای رهایی و امید مفاهیم ارزشمندی است که این فیلم به تصویر میکشد.
گرههای داستانی و پیچیدگیهای معمایی نیز بر زیبایی و کشش آن افزوده است. ولی تهی بودن از مبانی نفی و ایجاب حکومتها و عدم استقلال داستانی نقاط ضعفی است که روان بیننده را خواهد آزرد.
اگر میخواهید با دیدگاه غربگرایان در خصوص چگونگی نفوذ به سیستمها و نابودی آنها و همچنین پروپاگاندای آنان جهت ایجاد جو نابسامان آشنا شوید؛ دیدن این فیلمِ خوشساخت و سرگرمکننده را به شما توصیه میکنم.