اساس بعثت انبیاء تبیین و دعوت به توحید بود. تبیین توحید، تنها اندیشه‌ای است که می‌تواند جوامع بشری را از طوق حکومت‌های ظالم و نظام برده‌داری رهایی دهد.
نخستین نغمه دعوت پیامبران الهی، دعوت جامعه به سوی توحید بود. انبیاء، تبیین و رواج اندیشه توحیدی را تنها اکسیر سازنده و شکل دهنده جامعه ایمانی می‌دانستند؛ جامعه‌ای که تنها در سایه روح توحید می‌توانست انسان را در مسیر سعادت و کمال که هدف غائی خلقت جهان است، قرار دهد.
اندیشه‌سازی توحیدی در جامعه، در حقیقت نفی هرگونه قدرتی غیر از قدرت خداوند متعال بود. دشمنان به خوبی می‌دانستند، تبیین اندیشه توحید در جامعه تنها یک مسئله اعتقادی نیست، بلکه دعوت به یک مسئله اجتماعی است؛ دعوتی که می‌توانست به نابودی جامعه بت‌پرستی، نظام طبقاتی، نظام برده‌داری، ویرانی کاخ‌ها، جمع شدن ظلم‌ها و به خطر افتادن منافع آن‌ها ختم شود. ازاین‌رو تنها راه بقای خود را در مخالفت با انبیا جستجو می‌کردند.
شاهد این سخن، که اولین جهاد پیامبران اندیشه‌سازی و تبیین توحید بود، ده‌ها آیه نورانی است که در سوره‌های مختلف قرآن بیان شده است؛ برای نمونه خداوند متعال در سوره نحل می‌فرماید: «وَلَقَد بَعَثنا في كُلِّ أُمَّةٍ رَسولًا أَنِ اعبُدُوا اللَّهَ وَاجتَنِبُوا الطّاغوتَ»؛[1] «ما در هر امتی رسولی برانگیختیم که خدای یکتا را بپرستید و از طاغوت اجتناب کنید!».
در آیه دیگر، از دعوت حضرت نوح سخن به میان آمده است که ایشان، قوم خود را در اولین نغمه توحیدی به بندگی خداوند دعوت کرد: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوْمِهِ فَقَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُمْ مِنْ إِلَٰهٍ غَيْرُهُ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ»؛[2] «ما نوح را به سوی قومش فرستادیم، او به آنان گفت: «ای قوم من! (تنها) خداوند یگانه را پرستش کنید که معبودی جز او برای شما نیست! (و اگر غیر او را عبادت کنید) من بر شما از عذاب روز بزرگی می‌ترسم!»
این آیات نشان می‌دهد بعثت انبیاء، هدف‌های بزرگی در پی داشته است که در رأس همه این هدف‌ها، تبیین توحید می‌باشد. مقام معظم رهبری در تبیین ماهیت توحید در ذیل این دو آیه می‌گوید: «این توحید، اوّلین هدف بعثت پیامبران است. توحید هم فقط به معنای این نیست که انسان در ذهن خود عقیده پیدا کند که خدا یکی است و دو تا نیست، بله این هم هست، لکن توحید به یک معنای مهمّی است که به معنای حاکمیّت الهی است؛ توحید به معنای حاکمیّت مطلق پروردگار بر عالم تشریع و عالم تکوین -هر دو- است که بایستی امر الهی نافذ دانسته بشود».[3]
پی‌نوشت:
[1]. نحل: 36.
[2]. اعراف: 59.
[3]. بیانات در سخنرانی تلویزیونی به مناسبت عید مبعث، ۱۳۹۹/۱۲/۲۱.