انسان پیمان‎شکن است

آیه 75 و76سوره توبه به عهد و پیمان شکنی انسان اشاره می کند و اینکه بعضی ظرفیت و صلاحیت ندارند.

«وَ مِنْهُمْ مَنْ عاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتانا مِنْ فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَ لَنَکُونَنَّ مِنَ الصَّالِحينَ*فَلَمَّا آتاهُمْ مِنْ فَضْلِهِ بَخِلُوا بِهِ وَ تَوَلَّوْا وَ هُمْ مُعْرِضُونَ [توبه/75و76]»
بعضی از آن‎ها با خدا پیمان بسته بودند که: «اگر خداوند ما را از فضل خود روزی دهد، قطعاً صدقه خواهیم داد و از صالحان (و شاکران) خواهیم بود! امّا هنگامی که خدا از فضل خود به آنها بخشید ، بخل ورزیدند و سرپیچی کردند و روی برتافتند!

از امام باقر علیه‎السلام درباره آیه "و منهم من عاهد اللّه ..."روایت شده است: «کسى که در زمان نیازمندى با خدا پیمان بست [که اگر از فضل خدا برخوردار شود صدقه دهد...] و آن‎گاه که خدا به او عطا کرد بخل ورزید، ثعلبة بن حاطب عمرو بن عوف بود.»[1]

مسلمان فقیری از مدینه به نام ثعلبه به حاطب از پیامبر اکرم صلی‎الله‎علیه‎وآله درخواست کرد تا دعا کند خداوند او را ثروتمند کند. حضرت فرمود: مال اندکی که شکرش را ادا کنی بهتر از مال زیادی است که از عهده شکرش بر نیایی. ثعلبه گفت: اگر خدای متعال عطا کند،همه حقوق واجب آن را خواهم داد.

وی به دعای پیامبر اکرم صلی‎الله‎علیه‎وآله ثروتمند شد تا آنجا که دیگر نتوانست در نماز جمعه و نماز جماعت شرکت کند. و زمانی که مامور گرفتن زکات پیش او رفت، به او گفت: ما مسلمان شدیم که جزیه ندهیم.[2]

(زکات جزیی از حقوق شرعی است که بر مسمانان با شرایطی که دارد واجب می‎شود، در صورتی که جزیه به اقلیت‎های مذهبی که تحت حکومت اسلامی زندگی می‎کنند تعلق می‎گیرد که سالیانه به حکومت اسلامی بدهند.)

بله، انسان نمی‎داند که صلاح و خیرش در چیست، لذا گاهی با اصرار چیزی را می‎خواهد که به زیان اوست، پس باید به چیزهایی که خدای متعال عطا نموده قانع بود.

اگر لیاقت و ظرفیت نباشد، نعمت‎های الهی برای انسان نقمت می‎شود. همین‎طور که ثعلبه دارای ظرفیت نبوده و ثروتمند بودن به صلاحش نبود ولی بااصرار درخواست می کرد.

---------------------------

پی نوشت:

[1]. «هو ثعلبة بن حاطب بن عمروبن عوف کان محتاجاً فعاهد اللّه فلما آتاه اللّه بخل به »تفسیر صافی:ج135/2.
[2]. تفسیر نور:ج110/5.