رهبر معظم انقلاب در دیدار با دانشجویان بار دیگر بر اولویت علم و دانش در دانشگاه تأکید کردند. متأسفانه اولویت یافتن اقتصاد در نگاه کلان کشور باعث شده است تا قشر مطالبه‌گر دانشجویی از اهمت پرداختن به ساحت علم و اندیشه در محیط دانشگاه، هرچند اندک اما به صورت خطرناکی غافل شود.
از دیرباز و به صورت عجیب این مسئله قدیمی در ذهن هر ایرانی گنجانده شده است که آیا علم بهتر است یا ثروت، یک گزاره پرسشی ساده اما دقیق و تعیین‌کننده که از مقطع ابتدایی تا دبیرستان و حتی دانشگاه نیز مورد سؤال است.
هرچند برخی آن را مغالطه و یک پرسش کلیشه‌ای دانسته و یا اینکه اساساً پرسش چنین سؤالی را در اوان کودکی و نوجوانی بیهوده می‌دانند؛ اما این اتهام بیهودگی به نوعی نادیده گرفتن فرهنگ آموزشی ایرانیان است که اندیشمندان آن با فراست و هوشمندی، چنین پرسش‌هایی را برای برانگیختن انگیزه و احساس علم‌دوستی در درون جامعه ایرانی نهادینه می‌کردند.
این سؤال در واقع به منظور جدا شدن از دنیای کودکی است که هر انسانی به داشته‌های مادی و کم و زیاد خود بیش از هر چیزی اهمیت می‌دهد تا در سایه گذر از آن دوران، انسان به بینشی نو و افقی بدیع دست یابد که در آن هیچ دارایی بالاتر از علم، اندیشه، حکمت و دانایی نیست.
هرچند با داغ شدن این بحث در دوران ابتدایی و قدرت فوق‌العاده آن در تغییر دادن گمان بچه‌گانه، مسیر درستی برای اهمیت دادن به علم و دانش آغاز می‌شود؛ اما در ادامه و به ویژه دانشگاه که باید شاهد یک باور عمومی در اهمیت علم باشیم، متأسفانه روند معکوس می‌شود تا جایی که حتی انتخاب رشته‌های علمی هم تحت‌تأثیر میزان درآمدزایی و ثروت‌اندوزی قرار می‌گیرد!
افزون بر آن، حتی قشر دغدغه‌مند و بانشاط دانشجویی که به صورت جنبشی و جریانی به مسائل کشور نگاه نقادانه دارد هم، در این مرحله متوقف شده و به جای اولویت دادن به مسیر علمی کشور و نقد و اصلاح آن، به مسائل درجه دومی همچون تورم، عدالت در توزیع ثروت، رشد اقتصادی و... می‌پردازد، غافل از آنکه ریل‌گذاری صحیح در دانشگاه و افزودن بر چرخه تولید علم است که بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور را حل می‌کند.
نکته مهمی که رهبر معظم انقلاب در دیدار رمضانی خود با دانشجویان به آن اشاره و پس از تأکید بر اینکه رکن اصلی تعریف دانشگاه «علم» است، افزودند:
«در مورد تشکّل‌ها؛ شما همه از تشکّل‌ها هستید. توقّع بنده از تشکّل‌ها خیلی زیاد است. این مقداری که شما راجع به توقّع از دولت و نظام و شخص حقیر و مانند این‌ها اینجا بیان کردید، بدانید چند برابرش من از شما توقّع دارم. توقّع از تشکّل‌ها خیلی زیاد است. اولین توقّع اینکه شما باید در محیط دانشجویی اثر بگذارید؛ این اثر دیده نمی‌شود، کم دیده می‌شود. شما تشکّلید. تشکّل‌ها باید در درجه‌ی اوّل، نگاهشان به داخل دانشگاه باشد؛ شماها در درجه‌ی اوّل، نگاهتان بیشتر به بیرون دانشگاه است. به بیرون دانشگاه [هم] نظر داشته باشید؛ همین‌طور که گفتم، دغدغه‌مند باشید، انتقاد کنید، اشکال داشته باشید، راه‌حل ارائه بدهید، این‌ها خوب است؛ امّا از این خوب‌تر، از این لازم‌تر این است که شما به داخل دانشگاه نگاه داشته باشید؛ روی دانشگاه کار بکنید. تشکّل‌های ما در دانشگاه‌ها کم کار می‌کنند؛ انصافاً این کم‌کاری وجود دارد».[۱]
بی‌گمان هیچ نیرویی همانند جنبش دانشجویی این توان و امکان را ندارد که دانشگاه را در مسیر درست خلق ثروت به وسیله علم و دانش قرار دهد؛ لذا اولویت یافتن اقتصاد در سطح کلان کشور نباید باعث غفلت دانشگاه از ماهیت خود در جهت تولید علم شود.
پی‌نوشت:
[۱]. دفتر حفظ و نشر آثار رهبری معظم انقلاب، https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=56000.