رهروان ولایت ـ خداوند متعال در آیات بسیاری به مومنین و کسانی‌که اطاعت فرمان او را کرده و راه سعادت را در پیش گیرند، وعده بهشت و نعمت‌های فراوان داده است؛ امّا باید دید واقعاً این بهشت، در قبال چه عملی و چه کارهایی به انسان داده می‌شود و آیا این‌که انسان تنها اعتقاد سالمی داشته باشد، کافی‌ست، یا نه عمل هم می‌خواهد و به اصطلاح مصالح بهشت چه چیزی است؟
با مراجعه به روایات معصومین(علیهم‌السلام) به خصوص نبی اكرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) که با چشم خود، بهشت را مشاهده کردند پاسخ این سوال روشن می‌شود؛ ما برای پاسخ به این سوال، چند روایات را بیان می‌کنیم:
1. امیرالمومنین(علیه‌السلام) نقل می‌کند که پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: «من در بهشت داخل شدم و در آن‌جا قصرى از ياقوت سرخ را ديدم كه از شدت نورى كه داشت، داخل آن از خارج پیدا بود و خارج آن از داخل آن ديده مىشد.
گفتم: اى جبرئيل، اين قصر متعلق به چه كيست؟ گفت: براى كسی است كه گفتارش را پاكيزه گرداند و روزهاش را ادامه دهد و إطعام طعام كند و شبان‌گاه كه مردم به خواب روند او به تهجد و عبادت مشغول باشد.
أميرالمؤمنين(علیه‌السلام) می‌گويد: من به رسول الله(صلی‌الله‌علیه‌وآله) عرضه داشتم: در امّت تو كيست كه چنين طاقتى داشته باشد؟ حضرت فرمودند: اى على، نزديك بيا. چون نزديك شدم، فرمودند: آيا می‌دانى پاكيزگى در گفتار چيست؟ گفتم: خدا و رسول خدا داناترند؛ فرمود: «سُبْحَانَ اللَهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إلَهَ إلَّا اللَهُ وَ اللَهُ أَكْبَر» گفتن است.
سپس فرمود: آيا می‌دانى ادامه دادن روزه چیست؟ من عرض كردم: خدا و رسول خدا داناترند؛ فرمود: كسى كه ماه رمضان را روزه بدارد و يك روز از آن را إفطار نكند.
سپس فرمود: آيا می‌دانى اطعام طعام كدام است؟ عرض كردم: خدا و رسول خدا داناترند؛ فرمود: كسى كه براى زن و بچه خود روزى حلال طلب کند، به طوری‌كه از فقر و پريشانى و آبروي آنان را حفظ كند.
سپس فرمود: آيا می‌دانى شب‌زنده‌دارى در وقت خواب رفتن مردم چيست؟ گفتم: خدا و رسول خدا داناترند؛ فرمود: كسى كه شب را نخوابد مگر آن‌كه نماز عشایش را به جا آورد. و مراد از مردم در اين كلام، طائفه يهود و نصارى هستند، زيرا آن‌ها بين نماز مغرب و عشاء می‌خوابند».[1]
2. پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند: هنگامی‌که من‌را به سوى آسمان بردند، من داخل بهشت شدم. در آن‌جا ديدم زمينهایى را كه در آن‌ها فرشتگان، با يك خشت از طلا و يك خشت از نقره مشغول ساختن ساختمان بودند؛ و در برخی مواقع دست از كار مىكشيدند. من به آنان گفتم: به چه علت شما از كارتان دست برمی‌داريد؟ آنان گفتند: دست بر می‌داريم تا به ما مصالح ساختمانى برسد.
من گفتم: مصالح شما چيست؟ آنان گفتند: گفتار مؤمن است، هر گاه می‌گويد: «سُبْحَانَ اللَهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إلَهَ إلَّا اللَهُ وَ اللَهُ أَكْبَرُ» ما مشغول ساختن مىشويم و چون از گفتن دست بردارد ما هم از ساختن دست بر می‌داريم».[2]
3. حضرت در حدیث دیگر ی فرمودند: «در آن شبى كه من‌را به معراج بردند، از کنار ابراهيم(عليه‌السلام) عبور كردیم، او به من گفت: امت خود را امر كن تا در بهشت، زياد درخت بكارند؛ چون زمين بهشت بسيار وسيع، و خاك آن بسيار پاك است. من گفتم: درختى كه در بهشت كاشته مىشود چيست؟ ابراهيم گفت: «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إلَّا بِاللَهِ» است».[3]
4. حضرت در حدیث دیگری فرمودند: «هر كس كه بگويد «لَا إلَهَ إلَّا اللَه» در بهشت درختى از ياقوت سرخ كه ريشهاش در مُشك سفيد است برای او کاشه می‌شود، این درخت از عسل شيرين‌تر است و از برف سفيدتر و بوى آن از مشك بهتر است. سپس فرمود: بهترين ذکر گفتن «لَا إلَهَ إلَّا اللَه» است؛ بهترين عبادت استغفار است».[4]
5. امام باقر(علیه‌السلام) از پدرانش از پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نقل کردند که حضرت فرمودند: «هر كس بگويد «سُبْحَانَ اللَه» خداوند براى او درختى در بهشت مىكارد؛ هر كس بگويد «الْحَمْدُ لِلَّه» خداوند براى او درختى در بهشت مىكارد؛ هر كس بگويد «لَا إلَهَ إلَّا اللَه» خداوند براى او درختى در بهشت مىكارد؛ هر كس بگويد: «اللَهُ أَكْبَر» خداوند براى او درختى در بهشت مىكارد.
در این حین مردى از قريش گفت: يا رسول الله، بنابراين ما درختهاى بسيارى در بهشت داريم؛ حضرت فرمودند: آرى، و ليكن ممکن است آتشهایى بفرستيد و آن درختها را بسوزانيد؛ و اين است مفاد گفتار خداوند(عزوجل): «اى كسانی‌كه ايمان آورده‌ايد، از خداوند اطاعت كنيد و از رسول او اطاعت كنيد، و اعمال خود را باطل مكنيد».[5]
با توجه به این روایات، مصالح بهشت، ذکر و دعا و عبادت خداوند متعال است؛ یعنی ذکر خدا و اطاعت فرمان الهی است که باعث ساخته شدن خانه آدمی در بهست شده و جایگاه انسان را در آن سرا می‌سازد، حال اگر انسان این موارد را نداشته باشد، قطعا بدون مصالح بوده و چیزی برای او ساخته نمی‌شود.
----------------------------------------
پی‌نوشت:
[1]. امالی شیخ طوسی، ص 458.
[2]. بحارالانوار، ج8، ص 177.
[3]. مجموعه ورام، ج1، ص 68.
[4]. الكافى، ج 2، ص 517.
[5]. وسائل الشیعه، ج7، ص 186.