مناظره‌ امام کاظم با دانشمند مسیحی

رهروان ولایت ـ از مهم‌ترین فعالیت‌های علمی و فرهنگی امام کاظم(علیه‌السلام) بخش احتجاجات و مناظرات ایشان با دانشمندان ملل مختلف و رهبران افکار و مکاتب فکری عصر خود است. تعدادی از این مناظرات با دانشمندان مسیحی می‌باشد در برخی موارد باعث مسلمان شدن آن‌ها شده است.

هفتاد سال از سن دانشمند بزرگ مسیحی به نام «بریه» [1] می‌گذشت، مسیحیان به وجود او افتخار می‌کردند. ولی او مدتی بود که عقیده‌اش نسبت به دین مسیح سست شده بود و در جستجوی دین حق بود و با بسیاری از مسلمین مباحثه کرده بود، ولی چیزی به‌ دست نیاورده بود؛ او زنی خدمت‌گزار داشت که مطالب را با او در میان می‌گذاشت. جستجوهای او ادامه داشت تا این‌که شیعیان هشام بن حکم را به او معرفی کردند.

روزی با جمعی از نصاری به مغازه هشام رفت که عده‌ای نزد او قرآن می‌آموختند، بریه به هشام گفت: «با همه متکلمین اسلام مباحثه کردم و چیزی دست گیرم نشد، آمده‌ام که با تو مناظره کنم».
هشام خندید و گفت:«اگر از من معجزات مسیح می‌خواهی، ندارم». سپس سوالاتی درباره اسلام از هشام کرد و جواب کافی شنید، آن‌گاه هشام از او سوالاتی درباره نصرانیت نمود و او نتوانست جواب بگوید، خودش شرمسار و اطرافیانش پشیمان شدند که با او آمدند و متفرق گشتند.

چون بریه به خانه آمد و داستان را برای زن خدمت‌گزارش نقل کرد، او گفت: «اگر طالب حقی اندوهگین مباش و هر کجا حق را دیدی بپذیر و لج‌بازی را کنار بگذار». بریه سخن او را پذیرفت و روز دیگر نزد هشام آمد و گفت: تو معلم و پیشوایی هم داری؟
هشام گفت آری.
بريه شرح‌حال او را جویا شد.
هشام اندکی درباره نژاد، عصمت، سخاوت و شجاعت حضرت صادق(علیه‌السلام) توضیح داد و گفت: «ای بریه، خدا هر حجتی را که بر مردم دوران اول نصب فرموده برای مردم دوران وسط و اخیر هم اقامه کرده است و هیچ‌گاه حجت خدا و دین و سنت از میان نمی‌رود».
بریه گفت: «سخن بسیار درستی است» سپس با هشام و زن خدمت‌گزار عازم مدینه و خدمت امام صادق(علیه‌السلام) شدند.[2]

چون هشام بن حکم به همراه بریه برای دیدن امام صادق(علیه‌السلام) حرکت کردند در راه با امام کاظم(علیه‌السلام) برخورد کردند و هشام داستان او را برای آن حضرت نقل کرد و در پایان امام کاظم(علیه‌السلام) به بریه فرمود: «ای بریه، کتاب مذهبی خود را چه طور می‌دانی؟».
بریه گفت: «من بدان عالم هستم».
حضرت فرمود: «آن را خوب می‌فهمی؟».
جواب داد: «بسیار خوب می‌فهمم».
سپس امام کاظم (علیه‌السلام) شروع به خواندن انجیل کرد، بریه گفت: «من پنجاه سال است که تو یا مانند تو را می‌جستم، بریه به پروردگار خود ایمان آورد و مسلمان شد و در ایمان خود ثابت‌قدم بود و آن زنی که همراهش بود هم اسلام آورد و هشام و بریه و آن زن خدمت امام صادق(علیه‌السلام) رسیدند و هشام گفتگوی میان امام کاظم(علیه‌السلام) و بریه را گزارش به آن حضرت گزارش داد.
امام صادق(علیه‌السلام) فرمود: «ذُرِّیَّةً بعض‌ها مِنْ بَعْضٍ وَ اللَّهُ سَمیعٌ عَلیمٌ [آل‌عمران/34] فرزندانی هستند برخی از نسل برخی دیگر، و خدا(به اقوال و احوال همه) شنوا و دانا است».
بریه عرض کرد: «تورات و انجیل و کتب انبیاء از کجا به‌ دست شما آمده است؟» امام فرمود: «همه آن‌ها از خودشان به ما به ارث رسیده است و چنان‌چه انبیا صاحب آن می‌خواندند ما نیز آن‌ها را می‌خوانیم و چنان‌چه خود انبیاء بیان می‌کردند ما نیز بیان می‌کنیم، به‌ راستی خدا در زمین خود حجتی نمی‌گذارد که از چیزی پرسش شود و بگوید: نمی‌دانم».[3]

-------------------------------------------
پی‌نوشت
[1]. بریه مصغر ابراهیم است.
[2]. الکافی، محمد یعقوب کلینی، ترجمه، سید جواد مصطفوی، کتاب‌فروشی اسلامیه، تهران، 1369ش، ج1،ص33.
[3]. الکافی، محمد یعقوب کلینی، ترجمه، محمد باقر کمره‌ای، اسوه، قم، ج2، ص753.