چکیده: به نظر می‌رسد قید «عارفا بحقها» به این معناست که بدانیم ایشان با بقیه امام‌زادگان در شأن و مرتبه و جایگاه فرق دارد، و دارای شأن و مقامی بس بالاست؛ این مقام اولا: در سایه تربیت و تزکیه نفس و طهارت روح و عبادات طولانی به دست آمده است. ثانیا: پاداش این عبادات و این منزلت، مقام شفاعت است که خداوند متعال به ایشان داده است.
همان‌طور که می‌دانید دختر بزرگوار امام موسی کاظم(علیه‌السلام) امام هفتم شیعیان، حضرت فاطمه معصومه(سلام‌الله‌علیها) در قم مدفون هستند و مورد توجه عاشقان اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم‌السلام) قرار دارند. در این نوشتار به بیان اندکی از عظمت این بانوی بزرگ اسلام می‌پردازیم.
این بانوی بزرگ اسلام و تشیع در نزد خداوند متعال و ائمه اطهار(علیهم‌السلام) دارای جایگاه و مقام بلندی است به نحوی که مورد توجه سه امام معصوم بوده و زیارت ایشان توسط امام صادق، امام رضا و امام جواد(علیهم‌السلام) مورد تاکید قرار گرفته و هر سه امام همام بیان داشته‌اند که زیارت این بانوی بزرگ، رسیدن به بهشت را به همراه دارد، البته به شرط معرفت به او؛ به طور مثال امام رضا(علیه‌السلام) فرمودند: ««من زارها عارفاً بحقها فله الجنه: هر کس او را زیارت کند در حالی‌که به حق او معرفت دارد، بهشت برای اوست».[1]
تمام تاکید روایت بر روی قید «عارفا بحقها» است، ما در این نوشتار تلاش خواهیم کرد، مقداری این حق را توضیح دهیم تا ان شاءالله با معرفت به مقام رفیع این بانوی نمونه، او را زیارت کنیم. ممکن است برخی که با روایات معصومین(علیهم‌السلام) آشنایی کافی ندارند، با خود بگویند حضرت معصومه(سلام‌الله‌علیها) نیز مانند یکی دیگر از امام‌زادگان است و فرقی با آنان ندارد و همان‌طور که به زیارت یک امام‌زاده دیگر می‌روند به زیارت حضرت نیز بروند و با این دید او را زیارت کنند که خیلی جایگاه عظیمی ندارد؛ اما این دید اشتباه است و باید گفت این بانوی بزرگ جهان تشیع بسیار والا مقام بوده و دارای عظمتی بسیار است، ما در این مطلب روایاتی را که در عظمت ایشان وارد شده است را بیان کردیم.
اگر به زیارت‌نامه این بانوی عظیم دقت کنیم، خواهیم دید این عبارت در شأن ایشان وارد شده است: «يا فاطمة إشفَعی لی فی الجنة فإن لَکِ عِندَ الله شأناً من الشأن: ای فاطمه، من را در بهشت شفاعت کن، که همانا برای تو در نزد خداوند متعال شأن و مرتبه‌ای بزرگ است» این زیارت از امام رضا(علیه‌السلام) وارد شده است، پس گرفته شده از لسان معصوم است؛ لذا بدون شک حقیقت را بیان می‌کند، پس حضرت معصومه(سلام‌الله‌علیها) دارای مقامی عظیم در نزد خداوند متعال است که امام معصوم را بر آن داشته است که از او تجلیل کند.
هم‌چنین این شأن و مرتبه آن‌قدر بالا و عالیست که باعث شده است خداوند متعال به او مقام شفاعت عطا کند؛ مقام شفاعت هرگز مقامی کوچک و کم‌ارزش نیست که خداوند متعال آن‌را به راحتی به هر کسی بدهد، بلکه باید شخص در نزد خداوند متعال دارای قرب و مقام خاصی باشد، تا خداوند متعال به او این‌چنین عنایت کرده و مقام شفاعت را بدهد.
حضرت آیت الله جوادی آملی نیز معتقد است معرفت به حق حضرت معصومه(سلام‌الله‌علیها) این است که انسان به مقام و جایگاه او در نزد خداوند متعال پی ببرد و اقرار کند که ایشان دارای این مقام است. ایشان در تبیین این بخش از زیارت حضرت معصومه «يا فاطمة إشفَعی لی فی الجنة فإن لَکِ عِندَ الله شأناً من الشأن» فرمودند: «کسی حق شفاعت دارد که در کنار عدالت الهی از مظاهر اسمای حسنای خدا باشد. خداوند اگر با عدل خودش با ما رفتار کند، بسياری از انسان‌ها آسيب خواهند دید، ولی اگر رحمت او ضميمه‌ی عدل او گردد، در این صورت به اين کار «شفاعت» می‌گویند، شما می‌بينيد همه مراجع بزرگ در کنار قبر کریمه اهل بیت(سلام‌الله‌علیها) می‌گويند از ما شفاعت نما، زیرا در قيامت همگان به شفاعت خاندان پيامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نيازمندند.
آنها که اهل بهشت‌اند به برکت شفاعت، درجاتشان رفيع می‌شود، همه شيعيان و کسانی که دين‌شان مورد رضایت خداوند است، نيازمند به شفاعت‌اند، يا در نجات از جهنّم يا در تخفيف از عذاب و ورود به بهشت يا در ترفيع درجات بهشت، به هر تقدير در همه اين مراحل و درجات به شفاعت نيازمندند. اين‌که همه بزرگان در پيش‌گاه اين کريمه عرض می‌کنند «..إشفَعی لی فی الجنة فإن لَکِ عِندَ الله شأناً من الشأن» معلوم می‌شود که وجود مبارک اين کريمه از ولايت الهی برخوردار است و با قرآن همراه است و از قرآن جدا نمی‌شود، چنين مقامی را اگر کسی بشناسد و آن حضرت را با اين معرفت زيارت کند، استحقاق بهشت را خواهد داشت».[2]
بنابراین با توجه به روایات و این زیارت‌نامه‌ی زیبا می‌توان به جایگاه و شأن این بانوی بزرگ اسلام پی برد، باید دانست که حضرت معصومه(سلام‌الله‌علیها) مانند حضرت ابوالفضل العباس و حضرت علی اکبر و حضرت زینب کبری دارای شأن و مقامی بی‌بدیل است و قابل قیاس با دیگر امام‌زادگان نیست و این مقام آن‌قدر بالا و عالیست که خداوند متعال به ایشان مقام شفاعت را عطا فرموده است. هم‌چنین باید دانست که حضرت در سایه بندگی، عبادت و طهارت نفس به این مقام رسیده است و گویای بزرگی و منش بالای ایشان است.
در نتیجه: به نظر می‌رسد قید «عارفا بحقها» به این معناست که بدانیم ایشان با بقیه امام‌زادگان در شأن و مرتبه و جایگاه فرق دارد، و دارای شأن و مقامی بس بالاست؛ این مقام اولا: در سایه تربیت و تزکیه نفس و طهارت روح و عبادات طولانی به دست آمده است. ثانیا: پاداش این عبادات و این منزلت، مقام شفاعت است که خداوند متعال به ایشان داده است.
---------------------------------------------------------
پی‌نوشت
[1]. بحارالأنوار، ج 48، ص317.
[2]. خبرگزاری مهر