انسان باید در دوستی و دشمنی خود، اعتدال را رعایت کند.
اسلام، دین افراط و تفریط نیست. گاهی افراط و تفریط در بحث دوستی و دشمنی داخل شده و آسیبهایی را متوجه دوستی کرده و به دشمنیها فرصت جولان بیشتری میدهد. حضرت علی(علیه السلام) درباره اندازه نگه داشتن در دوستی و دشمنی میفرمایند: «أَحْبِبْ حَبِيبَكَ هَوْناً مَا عَسَى أَنْ يَعْصِيَكَ يَوْماً مَا وَ أَبْغِضْ بَغِيضَكَ هَوْناً مَا عَسَى أَنْ يَكُونَ حَبِيبَكَ يَوْماً مَا؛ دوست خود را به اندازه، دوست دار شاید روزى دشمنت شود، و دشمن خود را به اندازه دشمن دار شاید روزى دوسـتـت شود.»(تحف العقول، ص 201)
در این عصر و زمانه، زیاد اتفاق میافتد که برخی چنان در دوستی افراط کرده که گویا تا ابد دوست هم هستند، و از این رو تمام رازهای خود را به یکدیگر میگویند، غافل از اینکه یک زمانی ممکن است با هم اختلاف پیدا کنند و رازهای هم را بر ملا کنند. زمانی هم برعکس این حالت اتفاق افتاده و دو نفر که که با هم کدورتی دارند، چنان همدیگر را آماج خشم و غضب خود قرار میدهند که راهی برای دوستی و آشتی نمیگذارند.
* تحف العقول، ابن شعبه حرانى، حسن بن على، محقق / مصحح: غفارى، على اكبر، ناشر: جامعه مدرسين، سال چاپ: 1404 / 1363 ق.